Uyku hali ölüm gibidir ve insan bir daha hiç uyanamayabilir. Bu nedenle uyumadan önceki zaman, insanýn baðýþlanma dilediði son anlar olabilir. Ýnanan insan bu gerçeðin bilincinde olduðu ve ölümün her an gelebileceðini asla unutmadýðý için -belki de son fýrsatý olan- bu anlarýn deðerini bilir. Ýçtenlikle Rabb’ine yönelir, baðýþlanma diler; tevbe eder.

Ýnsan bütün gece þuursuz bir durumda uyur. Uykuda geçen uzun saatlere iliþkin tek hatýrlayabildiði rüyalarýdýr. Uyuduðu süre içinde dýþ dünya ile hiçbir baðlantýsý yoktur. Uyku olduðu zannedilen o sürede gerçekte insan bir ölüdür; ruhu ve bedeni birbirinden ayrýlmýþtýr. Kur’an, insanlarýn uykuda bir tür ölüm halinde olduklarýný, "Allah, ölecekleri zaman canlarýný alýr; ölmeyeni de uykusunda (bir tür ölüme sokar). Böylece, kendisi hakkýnda ölüm kararý verilmiþ olaný(n ruhunu) tutar, öbürüsünü ise adý konulmuþ bir ecele kadar salýverir… (Zümer Suresi, 42) ayetiyle haber verir.

Allah, "Sizi geceleyin öldüren (uyutan) ve gündüzün ’güç yetirip etkilemekte (yapýp kazanmakta) olduklarýnýzý’ bilen, sonra adý konulmuþ ecel doluncaya kadar onda sizi dirilten (uyandýran) O’dur... (Enam Suresi, 60) ayetiyle de insanlarýn uykuda canlarýný aldýðýný, ancak daha sonra belirlenmiþ ölüm aný gelinceye dek tekrar geri verdiðini bildirir. Uyku sýrasýnda bilinç ve algýlama özelliði adeta kaybolur. O halde insanýn ölüme benzeyen bu uykudan bilinçli bir þekilde uyanmasý, yataðýna yatmadan önceki hali gibi görmesi, iþitmesi ve hissediyor olmasý birer mucizedir. Hiç kimse uyumadan önce, sabah yeniden uyanarak bu nimetlerin kendisine verileceðinden emin olamaz.

Kendi rahmetinden olmak üzere O, sizin için, dinlenmeniz ve O’nun fazlýndan (geçiminizi) aramanýz için geceyi ve gündüzü var etti. Umulur ki þükredersiniz. (Kasas Suresi, 73)

Geceyi, gündüzü, oluþmalarýna sebep kýlýnan koþullarý, evreni saran muhteþem denge ve düzeni, olaðanüstü sistemleri yaratan Yüce Allah’týr. Allah, sürekli gündüzü ya da sürekli geceyi yaratmaya gücü yetendir. Ancak böyle bir durumda yeryüzünde canlýlýk biter; hayat diye birþey kalmaz. Allah, sonsuz merhametiyle geceyi ve gündüzü kusursuzca yaratýr ve canlýlar için en elveriþli ortamý hazýrlar.

Samimi inanan insan güne baþladýðýnda, bu gerçekleri düþünür; Allah’ýn üzerindeki merhameti için Rabb’ine þükreder. Bu yeni gün O’nun rýzasýný kazanmasý için tanýnan yeni bir fýrsattýr. Yataðýnda kendine gelir gelmez Allah’a içten dua eder ve salih amellerde bulunmaya niyet ederek gününü O’na adar.

Ýman sahibi insan, attýðý adýmý Allah için atmaya, tüm gününü Kur’an ahlakýnýn gereklerine göre yaþamaya gayret eder. Allah’ýn beðendiði bu üstün ahlak, "De ki: "Þüphesiz benim namazým, ibadetlerim, dirimim ve ölümüm alemlerin Rabbi olan Allah’ýndýr." (Enam Suresi, 162) ayeti gereði inanan insanýn tüm yaþamýna hakimdir.

Uyku ile dinlenen, sabah sahip olduðu nimetlere yeniden kavuþan ve henüz günün ilk dakikalarýnda Allah’ýn yakýnlýðýný gönülden hisseden insanýn aksine, bu gerçekleri hiç düþünmeyen birçok kiþi vardýr. Onlarýn sabah hissettikleri, o saatte sýcak bir yataktan kalkmanýn zorluðu ve gün içinde farklý sýkýntýlar yaþayacak olmanýn verdiði endiþelerdir. Yataktan zorlukla kalkar, öðleye kadar genellikle asabi ve gergin bir halde dolaþýr, gün içinde de her günkü iþlerini yaparlar.

Allah’tan uzak yaþayan insanlarýn her biri güne farklý þekillerde baþlýyor da olsalar, tümünün davranýþlarýnda ortak bir gaflet hali hakimdir. Onlar, yaþayacaklarý günün Allah’ýn hoþnutluðunu kazanabilmek için yeni bir fýrsat olduðunu akledemezler. Oysa o sabah, dünya hayatýnda kiþi için belirlenmiþ son günün ilk saatleri olabilir. Ani bir kalp krizi ya da bir trafik kazasý sonucu, insan bir daha hiç "sabah" yaþamayabilir.

Kuþkusuz böyle þuursuz, gergin bir "sabah" yaþamak istemeyiz. O halde Allah’ýn yarattýðý kadere tabi olduðumuzu unutmadan, O’na halisane teslim olarak, tevekkül ederek yaþamaya niyet edelim.

"Allah’ým bugün de uyandýrýp bana bir fýrsat daha verdiðin için sana þükrediyorum. Sana yaklaþmak ve salih amellerde bulunmak için vesileler çýkar karþýma ve akþama girdiðimde de, sabaha erdiðimde de Seni övgüyle yüceltmeyi ilham et."

Öyleyse akþama girdiðiniz vakit de, sabaha erdiðiniz vakit de Allah’ý tesbih edip (yüceltin). (Rum Suresi, 17)