Sevgili ve saygýdeðer Devrekli hemþerilerim!
Bu haftaki yazýma baþlamadan önce, yeni yýlýn size ve ailenize saðlýk, mutluluk ve bol kazanç getirmesini diliyorum.
***

1807 yýlýnda Ýngiltere’de doðan W. F. Ainsworth, 1896 yýlýnda ölmüþtür. Çok yönlü bir þahsiyet olan seyyah, ayný zamanda doktor, yerbilimci ve coðrafyacýdýr.
1835 yýlýnda baþlattýðý gezileriyle, Batý Karadeniz ve Orta Anadolu ile Doðu-Güneydoðu Anadolu Bölgelerimiz baþta olmak üzere Anadolu’yu dolaþmýþtýr. Gezdiði yerler hakkýndaki gözlemlerini ‘Travels and Researches in Asia Minor, Mesopotamia, Chaldea and Armenia, I-II, 1842, London’ adlý eserde toplamýþtýr.
1838 Güz’ünde de Alaplý, Ereðli, Beycuma, Çaycuma, Filyos, Bartýn ve Amasra’yý ziyaret etmiþtir. Bu gezilerini de “ ‘Note on a Journey from Constantinople, by Heraclea, to Agora, in the Autumn of 1838’, Journal of the Royal Geographic Society of London IX, 1829, 216-276” adlý çalýþmasýnda anlatmýþtýr.

Sevgili okurlar!

W. F. Ainsworth, 1838 yýlýnda Zonguldak Bölgesi’nin toplumsal ve coðrafi yapýsýnýn nasýl þekillenmiþ olduðunu, yukarýda sözünü ettiðim makalesinde anlatmaktadýr. Bu yazýmla, siz okurlarýma, W. F. Ainswort’un, bu makalesinde verdiði bilgilerden derlediðim ve önemli bulduklarýmý, metnin Ýngilizce aslýndan tercüme ederek paylaþmak ve yazmak istiyorum.

***
“Öðlenin ilk saatlerinde misafir olarak gecelediðimiz büyük bir yönetim binasý bulunan, yaklaþýk kýrk haneli balýkçý köyü ve limaný olan Alaplý’ya vardýk. On yedi yard geniþliðinde ve bir yard derinliðinde, üzerinden aðaç bir köprüyle geçilen, yukarýdan aþaðýya 50 yard eninde geniþleyen Elæus, burada küçük bir nehirdir. Her ne kadar Alaplý, Elæum ile birleþtirilse de yönetici evinde bir mermer sütun parçasýndan baþka hiçbir kalýntýya rastlamadýk.”
***
“Türklerin antik Herakleia olarak adlandýrdýklarý ve Benderegli olarak kýsalttýklarý Ereðli ya da Bender Eregli (Ereðli Limaný) iki yüz elli haneli Müslüman ile kilisesi olmayan elli haneli Grek Hristiyaný barýndýrmaktadýr. Burada yoðun dört günün ardýndan, antik kentin bir planýný yapýp akropolisteki bir yazýtýn kopyasýný almakla zamanýmýzý geçirdik.”
***
“Mýsýr ve darýnýn önemli bir kýsmý henüz tarlalarda idi, biçilmiþ, ancak henüz eve taþýnmamýþ idi. Bahçe ürünleri su kabaðý ve mancardan oluþmakta idi.
***
“Öðle üzerinden önce, iki kadýlýk merkezi olan Perþembe ve Baþ Burgaz kazalarý, Müslümanlarýn kestirme yol olarak kullandýklarý Cuma günü pazar kurulan ve Beycuma ismiyle anýlan boþ binalarýn toplandýðý dereden ayrýldýk.”
***
“Billæus’un güzel vadisi, deðiþik ve geniþ açýlý görünüþüyle ve köylerle doldurulmuþtur. Görünürde ihtiþamlý Yayla Dað’ýn ve koyuluðun alt kýsmýndan nehir, hemen hemen düz bir hatla akmaktadýr. Gecelediðimiz ve atlarý deðiþtirdiðimiz baþka bir kadýlýk ana merkezi Çarþamba’ya, yolumuz uzanýrken, buranýn doðu kýsmý ya ekilmiþ ya da aðaçlarla çevrili ve vardýðýmýzdan kýsa bir zaman önce vebanýn yayýlmýþ olduðu ikinci bir Perþembe kazasýna ait köyler ile karýþmýþ kýrsal bir yerleþim yeridir.”
***
“Akpýnar’ýn yaklaþýk 2½ mil ötesinde nehir kenarýnda, alçak bir tepenin üzerinde otuz haneli bir köy olan Çömlekçi’de, antik bir geçidin farklý kalýntýlarý olan pek çok iþlenmiþ büyük taþ blok parçalar ve mermer sütunlar bulduk.”
***
“Bartýn kasabasýnda kiliseleri olmayan sekiz Hýristiyan haneden ayrý olarak altý yüz elli Müslüman hane vardýr. Müslümanlarýn beþ camisi var. Etrafýnýn bataklýk özelliðinden dolayý evlerin tamamý sadece ikamet edilen üst kattýn bulunduðu, iki kattan oluþmaktadýr.”
***
“Bartýn’da yüklerimizi býrakarak, Amasra’ya bizi götürecek (dört saat) ve ayný gün geri getirecek atlarý kiraladýk.”
***
“Þimdi yolumuz, bir resim konusu olacak güzellikte antik yerleþmeleri kaplamýþ çoðu modern Türk kasabalarý gibi Amasra’ya doðru dik bir tepeye, dolaylý olarak bizi götürdü. Yüz kýrk beþ hane ve yaklaþýk sekiz yüz nüfusu olan kasaba, kayalýk bir alanda iki boynu olan yarýmada üzerine inþa edilmiþtir. …”


Kalýn saðlýcakla…