"De ki: "Herkes kendi yaratýlýþýna (fýtrat tarzýna) göre davranýr. Þu halde kimin daha doðru yolda olduðunu Rabbin daha iyi bilir." (Ýsra Suresi, 84)

Allah her insaný ona has detaylar içeren yaratýlýþ özellikleriyle yaratmýþtýr. Her insanýn kiþiliði bir diðerinden farklýdýr ve kiþiliðine baðlý olarak da farklý davranýþlar sergiler. Dünyada þu an yaþayan ve yaþamýþ olan milyarlarca insanýn fiziksel özellikleri birbirinden farklýdýr. Ýþte bu Rabb’imizin sonsuz aklýnýn, üstün gücünün ve benzersiz yaratmasýnýn tecellilerindendir.

Eþsiz sanatýyla Allah, milyarlarca farklý görünümde, farklý mimiklerde, farklý bakýþ ve duruþlarda, kýsacasý farklý bir bütünlük içinde milyarlarca insan yaratmýþtýr. Ýnsanlar temelde belli detaylardan oluþurlar. Ýnsan yüzü, kapsadýðý küçük bir yerde iki kaþ, iki göz, bir burun, bir aðýzdan ve ayný malzemelerden oluþur ancak milyarlarca farklý görünümle karþýmýzdadýr. Ve her birine minik detaylarla, farklý anlamlar yerleþtirmiþ olan Allah, bu muhteþem yaratmasý karþýsýnda Kendisini gereði gibi takdir etmemizi ister.

Ýnsanlarýn görünümleri gibi yaratýlýþ özellikleri de deðiþik renklerdedir. Ýnsan karakterinde belirli temel özellikler olan içe kapalýlýk, dýþa dönüklük, sakinlik, olgunluk, heyecanlýlýk, baskýn ve çekingen kiþilik gibi belirgin özellikler birçok kiþide bulunur. Ancak her insanýn yapýsý, kiþiliðindeki diðer özelliklerle birleþir ve farklý þekillerde ortaya çýkar. Ýnsanýn fýtratýndaki özelliklerin, kendisini geliþtirerek kazandýðý diðer özelliklerle uyum içinde bütünleþerek oluþan karakterini de en küçük ayrýntýsýna kadar yaratan Yüce Rabb’imizdir. Ve her insan için yarattýðý karakter de farklý farklýdýr.

Ýnsan, din ve esaslarýný anlamaya ve kabul etmeye uygun fýtratta yaratýlmýþtýr. Ýnanan insan, Allah’ýn yarattýðý fýtrat üzerine, kendisini geliþtirmeye, olumlu özelliklerini artýrmaya, olumsuz olanlarý Allah’ýn hoþnutluðu doðrultusunda deðiþtirmeye ve kiþiliðini Kur’an ahlakýna uygun hale getirmeye çalýþýr. Örneðin Allah, bir insaný hayýr ve hikmet üzere içe dönük bir yapýda yaratmýþ olabilir. Ýnsan Allah’ýn verdiði azimle gayret ederek, düþünerek dýþa dönük, neþeli bir karakter elde edebilir.

Allah, davranýþ bakýmýndan kimlerin daha iyi olacaðýný denemek için ölümü ve hayatý yarattýðýný bildirir. Ýmtihan gereði farklý karakterlerde ruh sahibi, düþünen, algýlayan, hisseden bir varlýk olarak yarattýðý insaný her an farklý þekillerde sýnamaktadýr. Renklerdeki çeþitlilik, ve içerdiði birbirinden farklý güzellikler insan ruhuna nasýl zevk veriyorsa, insanlardaki fýtrat zenginliði de ruha haz veren bir güzelliktir. Allah insanlarý deðiþik yaratýlýþlarda var ederek bir güzellik çeþidi meydana getirmiþtir.

Ýnsanlardaki çeþitliliðin aksine, hayvanlar tek bir fýtrattadýr. Örneðin, Allah’ýn benzersiz detaylarla yarattýðý arýlarýn tek bir fýtratý vardýr. Allah’ýn buyruðuna uyarak çardaklarda evler edinir, insanlar için bal yaparlar. Örümceðin teslimiyetle að örmesi de onun yaratýlýþýnýn bir gereðidir. Tavþanýn, kedinin, köpeðin, bukalemunun ve bunlar gibi Allah’ýn eþsiz yaratma kudretiyle yarattýðý tüm hayvanlarýn kendilerine ait, özellikleri hiç deðiþmeyen tek bir yaratýlýþlarý vardýr.

Yüce Allah, “Sonra onu ’düzeltip bir biçime soktu’ ve ona ruhundan üfledi. Sizin için de kulak, gözler ve gönüller var etti. Ne az þükrediyorsunuz?" (Secde Suresi’nin 9) buyurur. Yapmamýz gereken, Allah’ýn tüm detaylardaki sonsuz aklýnýn ve görkemli yaratmasýnýn kanýtlarýný, muhteþem ilminin tecellilerini görmek, O’nu gereði gibi takdir etmek ve, O’na þükretmektir…


Fuat Türker