Hakan Yozcu
hakan.yozcu@hotmail.com

     
     Onlar kader mahkumlarý. Onlar bir þekilde ceazevine giren ve tutukluluklarý boyunca toplumdan soyutlanmýþ; dýþarýya hasret, güne hasret, dosta, arkadaþa, yarenliðe hasret, bir merhabaya hasret, ötekileþtirilmiþ mahkumlar.
     Tek istedikleri insan muamelesi görmek, adam yerine alýnmak. Baþka bir þey istemiyorlar.
     Onlarý kaybetmek deðil, aksine kazanmak gerekiyor. Sorunlarýna, dertlerine eðilmek gerekiyor. Zamanýnda alamadýklarý eðitimleri geç de olsa vermek gerekiyor. Bunu anladýklarý an, hissettikleri an, insan olduklarýný iþte o zaman anlýyorlar.
     Dün bir ilk yaþandý Kuzey Kýbrýs’ta. Bu ilke þahitlik yapanlardan biri de bendim. Ýçiþleri Bakanlýðý çok müthiþ bir projeye imza attý. Bir ilki gerçekleþtirdi. Merkezi Cezaevinde mahkumlardan oluþan bir tiyatro oyununun sahnelenmesine vesile oldu.
     Projenin altýnda tiyatro oyuncusu Ýzel Seylani imzasý vardý aslýnda. Ýzel seylani, Eskiþehir Konservatuvarý’ndan mezun bir tiyatro oyuncusu. Büyük düþünüyor, büyük oynuyor.
     Ýki gün önce elinde davetiye ile Kýbrýs Türk Devlet Tiyatrolarý Dairesi’ne yanýma geldi. Ýlk defa o zaman görüþtük ve tanýþtýk. Uzun olmasa da yakýndan tanýma fýrsatýný yakaladým. Düþüncelerini öðrendim. Bana göre Kýbrýs Türk Tiyatrosu için ýþýk veren bir genç. Umut veriyor gelecek için. Kendine olan özgüveni oldukça yüksek. Bu da onu þüphesiz baþarýya götürecektir.
     Cezaevindeki mahkumlara önce tiyatro eðitimi vermek istemiþ. Yetkililerle görüþmüþ ve bu istek kabul edilmiþ. Çalýþmalara baþlanmýþ. Mahkumlar bu iþi o kadar çok benimsemiþ ki bir tiyatro oyunu çýkarmak istediklerini söylemiþ. Ýzel Seylani de gerekli görüþmeleri tekrar yapýp onay aldýktan sonra on beþ gün gibi kýsa bir süre içinde bu proje hayat bulmuþ.
     Mahkumlar, kendi adlarýný da kendileri bulmuþ: “GÜNDOÐDU TÝYATROSU” Gerçekten anlamlý bir isim. Gün doðmayan bir cezaevinde günün doðmasý gibi...
     Ýzel Seylani broþürde þöyle söylüyor: “Bizim ihtiyacýmýz olan þey “yaratmak”tý... birlikte yaratmak... Güzel olaný, huzurlu olaný... belki de bir süre gerçekten sahip olamayacaðýmýz gücü ve deðerleri bizimmiþçesine benimsemek ve içselleþtirmek... Çünkü bu deðerler o aðýr demir kapýdan çýktýktan sonra bizim hayatýmýzda ihtiyacýmýz olacak en yüce deðerleri içinde barýndýrýyor olacaktý. Bizim ihtiyacýmýz, aramýzdaki paylaþýmý ve saygýyý olabildiðince yüceltmek ve emeðimizi yüreðimizle ortaya koymaktý.
     Ýçimizde derinlere bir yere sakladýðýmýz veya üzerinde kürek dolusu toprak atýp gömdüðümüz yaratma güdümüzü çýkardýk ve bu tiyatro oyununda yeþerttik. Tiyatro sanatý: Kollektif yaratma ve çalýþma disiplinini, uyumu, düzeni ve huzuru, doðal ruhunda barýndýðý gibi, toplumsal yaþam dinamiklerinden güven, özveri, saygý ve sevgiyi de þüphesiz içerir.”
     Oyunu izlemeye Kýbrýs Türk Devlet Tiyatrolarý sanatçýsý Yýlsay Özbudak ile gittim. Erken gidenlerdendik. Biraz sonra büyük bir basýn ordusu ve özel davetliler sardý içeriyi. Salon, dekor aramak boþunaydý. Çünkü cezaevindeydik. Ve salon olmasýný düþünmek kuru bir hayalden baþka bir þey olmazdý.
     Önce olumsuz düþünceler vardý kafamda. Þov amaçlý bir gösteridir diyordum. Birilerinin “iþte yaptýk” demelerine zemin hazýrlayacak bir fýrsat olarak düþünüyordum. Çünkü on beþ gün gibi çok kýsa bir sürede bir oyunun hazýrlanmasý pek de düþünülemezdi doðrusu. Hem de belki de ömründe hiç tiyatroya gitmemiþ, tiyatro izlememiþ kiþilerle, mahkumlarla bu iþ yapýlacaktý. Bir þeyler peklemek safdillikti doðrusu.
     Ama öyle deðilmiþ. Oyundan sonra böyle düþündüðüm için önyargýlý davranmakla suçladým kendimi. Çünkü ortaya çok ciddi ve çok güzel bir ürün çýkmýþtý. Etkilendim doðrusu. Gerçekten etkilendim.
     Oyunu eleþtirecek deðilim. Oyuncularý hiç eleþtirmeyeceðim. Çünkü onlar kutsal bir olaya imza attýlar. Bir ilki baþardýlar. Cezaevinde tüm olumsuzluklara ve tüm çaresizliklere raðmen bir oyun çýkardýlar.
     Cezaevinin büyükçe bir koridoru salon olarak düþünülmüþtü. Burasýnýn ekostiði uygun bulunmuþtu yönetmen taraftan. Dekor falan yoktu. Birkaç parça kostümden oluþuyordu tüm aksesuar. Ýki tane de koltuk vardý.
     Oyuncular büyük bir uyum içindeydi doðrusu. Verilen hareketler en iyi þekilde uygulanýyordu. Reji onlarýn þartlarýna göre düzenlenmiþti. Ve oldukça da baþarýlýydý bana göre.
     Konu tabii ki barýþ idi. Zaten oyunun adý da Barýþ. Çeþitli dönemlerdeki olaylar anlatýldý. Vazgeçilmeyecek tek varlýk öðesi barýþtý. Ve insanlar barýþa dört elle sarýlýyordu. Mahkumlar, demir parmaklýklar arkasýndan dýþarýdakilere adeta “Barýþa sahip çýkýn, ona dört elle sarýlýn. Sizi kurtaracak tek dostunuz barýþtýr” diyorlardý.
     Yaklaþýk 35 dakika süren “Barýþ” oyunundan sonra davetliler, ayakta alkýþladý oyuncularý. Oyuncularýn gözlerinden ýþýk yayýlýyordu. Orada bulunanlara elektrik veriyorlardý. Baþarmanýn mutluluðunu, bir ilke imza atmanýn sevincini, onurunu yaþýyorlardý.
     Oyundan sonra Ýçiþleri Bakaný Nazým Çavuþoðlu, böyle bir ilke imza atmalarýndan dolayý duyduðu mutluluðu dile getirdi. Ceazevindeki yeniliklerden, baþlattýklarý uygulamalardan bilgiler vererek, burada çok iddialý olduklarýný ve bu tür etkinliklerin devam edeceðini söyledi.
     Mahkumlar da son iki yýldýr cezaevinde anlayýþýn deðiþtiðini, olumlu, güzel hareketlerin yaþandýðýný dile getirdiler. Ýnsan gibi muamele gördüklerini, kendilerine deðer verildiðini ve böylece hayata dört elle sarýldýklarýný, topluma daha yararlý bireyler olmaya çalýþtýklarýný söylediler.
     Beni sevindiren baþka bir olay da oyunu izlemeye bir çok siyasinin gelmiþ olmasýydý. Çünkü yoðunluklarýndan dolayý bu tür etkinliklere pek katýlamýyorlar.
     Oyunda Erkut Latif, Özgür Atakerler, Ali Özçakmak, Osman Yeþilyüz, Fýrat Baþak, Musa Eryener, Hakan Kalkan, Mustafa Alliþ, Evren Zorlu ve Hasan Çapan rol aldýlar. Yönetmen tabii ki Ýzel Seylani. Burada Cezaevi Psikoloðu Sayýn Sevil Dahlameroðlu’nu da taktir etmek gerekiyor. Çünkü bu projenin gerçekleþmesinde onun da emeði büyük.
     Özellikle Ýçiþleri Bakaný Sayýn Nazým Çavuþoðlu’nu kutluyorum. Cesur kararlar alýyor ve önemli iþlere imza atýyor. Bu da toplumumuz açýsýndan önemi büyük olan ve herkes tarafýndan taktirle karþýlanacak bir projeydi.
Genç oyuncu Ýzel Seylani bütün övgüleri hak ediyor. Umarým, tiyatro konusunda Kuzey Kýbrýs’ta daha bir çok projeye imza atar. Bir çok þeyler baþarýr. Ondan faydalanmak gerekir. Ona sahip çýkmak gerekir.
Kendisini kutluyorum.