UZUN ÝDDÝANAME SAVUNMA HAKKININ ÝHLALÝ MÝ

I-GENEL OLARAK
Yasada iddianame düzenlenmiþ, ancak ne uzunlukta olacaðýna dair bir sýnýrlama getirilmemiþtir. Peþin olarak bir sýnýrlama getirilmesi amaca uygun olamaz. Ceza Muhakemesi Yasasý’nýn 170. Maddesi, iddianameyi düzenlemiþti.

Bu maddede belirtilen ayrýntý iddianamenin uzunluðu konusunu da zýmnen belirtmektedir.
CMK
Madde 170 - (1) Kamu davasýný açma görevi, Cumhuriyet savcýsý tarafýndan yerine getirilir.

(2) Soruþturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun iþlendiði hususunda yeterli þüphe oluþturuyorsa; Cumhuriyet savcýsý, bir iddianame düzenler.

(3) Görevli ve yetkili mahkemeye hitaben düzenlenen iddianamede;

a) Þüphelinin kimliði,

b) Müdafii,

c) Maktul, maðdur veya suçtan zarar görenin kimliði,

d) Maðdurun veya suçtan zarar görenin vekili veya kanuni temsilcisi,

e) Açýklanmasýnda sakýnca bulunmamasý halinde ihbarda bulunan kiþinin kimliði,

f) þikayette bulunan kiþinin kimliði,

g) Þikayetin yapýldýðý tarih,

h) Yüklenen suç ve uygulanmasý gereken kanun maddeleri,

i) Yüklenen suçun iþlendiði yer, tarih ve zaman dilimi,

j) Suçun delilleri,

k) Þüphelinin tutuklu olup olmadýðý; tutuklanmýþ ise, gözaltýna alma ve tutuklama tarihleri ile bunlarýn süreleri,

Gösterilir.

(4) Ýddianamede, yüklenen suçu oluþturan olaylar, mevcut delillerle iliþkilendirilerek açýklanýr.

(5) Ýddianamenin sonuç kýsmýnda, þüphelinin sadece aleyhine olan hususlar deðil, lehine olan hususlar da ileri sürülür.


II-ÝDDÝANAMENÝN ÝÇERÝÐÝ
a.     Atýlý suçu
b.     Suçun iþlendiði iddia edilen, yer ve zamaný,
c.     Delilleri içermek zorundadýr.
d.     Suçu oluþturan olaylar ve delillerle iliþkisinin belirtilmesi gerekir.

Yasal bir uzunluk sýnýrlamasý olmasa da, maddede belirtilen unsurlarý açýklayacak þekilde iddianame düzenlenmesi gerekir. Yasanýn aradýðý ayrýntýyý içermeyen iddianame, mahkemece iade edilmelidir.

Atýlý suça dair somut deliller yoksa, iddianamenin iadesi gerekir.

III-ÝDDÝANAMENÝN UZUNLUÐU
Ýddianamenin, yasanýn aradýðý öðeleri içermemesi ve yüzlerce sayfalýk bir metin olmasý, yazan savcýlýðýn da, deðerlendirme yapacak olan mahkemenin de, savunma makamýnýn da, olaya yoðunlaþmasýný zorlaþtýracaktýr.

Ceza yargýlamasý, sav, savunma ve yargý makamlarýný zora sokmamalýdýr Gereðinden fazla uzun, gerekli ve gereksiz pek çok þeyi yazan savcýlýk, kendi yazdýklarý görüþler arasýndaki baðlantýyý kaçýrabilir.

Ýddianame kabul etmesi için kendisine sunulanmahkeme, yasanýn aradýðý öðeleri, açýkça görmeli, okuyup anlamakta zorluk çekmemelidir.

500 sayfalýk bir iddianame düþünün. Bir roman boyutunda… Kaç günde okunup anlaþýlabilir. Olay, yalnýzca düz bir metnin, bir öykü veya romanýn okunmasý deðildir. Teknik ayrýntýlar içeren bir metindir. Ýddianamenin, haber okur gibi okunmasýnýn pratik ve hukuki bi yararý yoktur.

Peki çok uzun bir iddianamenin, duruþmada okunmasýnda, hukuki bir yarar var mýdýr. 500 sayfalýk bir yazý, birkaç günde ancak okunabilir ve baþý ile sonu ve ne anlattýðý, ne anlatmak istediði de karýþabilir. Hukuki yarar ve tabi zorunluluk yoktur.

Peki bu uzun iddianamenin, savunma makamý açýsýndan fayda veya zararý var mýdýr… Eðer tutukluluk hali varsa, ciddi bir sakýnca içerir. Sanýða, sen þu tarihte, þu suçu iþledin, iþte delilleri diye açýkça söylenmeli ve savunma imkaný tanýnmalýdýr.
Günlerce sürecek bir iddianame okuma sürececinin hiçbir hukuki yararý olmadýðý gibi, savunma hakkýnýn ihlali niteliðindedir.

500 sayfada ne yazýldýðý, ne anlatýldýðý kimin aklýnda kalýr… Savunma makamý, neyin savunmasýný yapar ve ne kadar.

Madem kimsenin aklýnda kalmaz, niye okunur.

Ýhlal edilen yasa maddeleri

Yasaya uygun bir iddaaname yoksa :

-Þüpheden sanýðýn yararlanmasý gerektiðine dair, Anayasa, ceza yasalarý veuluslararasý sözleþmeler ihlal edilmiþ olur…
-Ýddia makamýnýn hazýrladýðý ve okuttuðu iddianame kadar ve aslýnda gereektiði kadar savunma hakký tanýnmalý..
-Saðlýklý birinin bu kadar bir iddianameyi kuþkuya yer býrakmayacak þekilde anlamasý, bu yazýya iliþkin tanýk dinlemesi ve savunmayý dinledikten sonra karar vermesi, çok ama çok zor.
-Bir matematik veya fen problemine ne kadar süre yoðunlaþabilirsiniz… Hukuk probleminin bundan farký nedir…

-Þüpheden sanýk yararlanamadý
-Savunma hakký tanýnmadý
-Savunmaya iliþkin deliller toplanmadý
-Silahlarýn eþitliði saðlanmadý…

Delil toplama aþamasý tamamlanmadan iddianame olmaz….Mahkeme deliller toplanmadý diye yargýlamayý uzatamaz… Baþtan, iddianamenin kabulü ile yapýlan yanlýþlýðýn faturasý, sanýða yüklenemez.

IV-SONUÇ          
Uzun iddianame sanýk haklarýnýn kýsýtlanmasý niteliðindedir ve yasal deðildir.