SURÝYE KRÝZÝ ve LEYLA ZANA SÜRPRÝZÝ

Arap Baharý, Suriye’de bir intihara mý dönüþüyor acaba? Çünkü Batý’ nýn Suriye’ye müdahalesi hem gecikti ve sanki buraya müdahale, diðer bölgelere müdahaleden daha farklý bir seyir izleyecek gibidir. Sanki Batý, Suriye’ye olasý bir müdahaleyi, doðrudan kendi güçleriyle deðil de, Türkiye gibi bir ülke eliyle yapmak istiyor?!

Diðer Arap ülkeleri ( belki biraz Libya hariç) zaten Batý’ nýn etki alanýndaydýlar ve oralardaki her askeri mevzilenme nasýldýr, askeri malzemeler nelerdir ve nerelerdedir, gibi birçok þeyin bilgisine zaten sahiptiler. Batý, egemen olduklarý ülkelerde, oturttuklarý her iktidara, alternatif olabilecek yedek yandaþlarý ve onlarý destekleyebilecek kendilerince þekillendirdikleri kitle iletiþim kaynaklarý olabiliyor.

Suriye ise, biraz öyle deðildir. Arap Baharý yaþayan diðer ülkelerin belki hiçbirinde Rusya üssü bulunmamaktaydý. Ancak Suriye’ nin Tartus Limanýnda son derece donanýmlý bir Rusya askeri üssü bulunmaktadýr ve Akdeniz’deki tek ve çok önemli bir Rus üssüdür bu. Suriye ordusunun kara ve hava gücü, Rus silahlarýný bulunduruyor ve bunlar, son yýllarda oldukça modernize edilerek Ruslarca yenilenmiþtir.

Rusya’nýn ünlü uçak gemisi Kuznetsov, Aralýk 2011’den beri buraya gönderilmiþ olduðu zaten biliniyor. O tarihten beri Rusya, Suriye’de hýzla yoðunlaþýyor ve sürekli Suriye ordusunu güçlendiriyor.

Suriye ordusu, saldýrý helikopterleri Mi-24 yaný sýra, kamyona monte edilebilir orta menzilli Pantsyr-S1 füzeleriyle, hava savunma sistemlerini yenilemiþ ve hava hedeflerini tespit edebilen sofistike radarlar da dahil, yeni ekipmanlarla donatýlmýþtýr. Bu sistemle, menzilde 20 km, irtifada 15 km hedefini kusursuzca vurabiliyorlarmýþ. Dahasý, Rusya, Super-Sonic Yakhont anti-gemi füzeleri ve MÝG-29 jetlerini ve diðer ekipmanlarý da Suriye’ ye gönderecekmiþ. Vs.vs…

Yani Suriye askeri yapýlanmasýnda, Rusya’ yý, orada sonuna kadar kalacak ve geri çekilemeyecek denli iþin içinde varsaymak gerekiyor.

Bir dünya devi olan Çin Halk Cumhuriyeti’ ni de hesaba katmadan Suriye’ ye karþý atýlacak hiçbir adým doðru hesaplý olmayacaktýr.

Çin, Suriye için uluslar arasý gözlemciler komitesindedir. Ve uluslar arasý güvenlik konseyindeki rolü de küçümsenemez.

Çin Dýþiþleri Bakaný Yang, Suriye’nin egemenlik ve baðýmsýzlýðýna, toprak bütünlüðüne, güvenlik ve istikrarýna saygý gösterilmesine, dikkat çekmiþtir. Yani, bir dýþ müdahaleyi benimsemediklerini söylemiþlerdir.

Uçak krizinde de Çin; Suriye ve Türkiye’ ye, sakinliklerini koruma ve olaya itidalle yaklaþmalarýný diledi; iki taraf hükümetini, tansiyonu yükseltmekten kaçýnmaya ve olayý diplomatik yollarla çözmeye çaðýrdý. Bu çaðrýdaki uyarýnýn anlamý bellidir.

Ayrýca, Ýran da iþin içinde görülüyor. Ýran’ýn yedek güçleriymiþ kadar yakýn müttefikleri sayýlan, ( olasý bir Suriye savaþýndan, doðrudan etkilenmesi oldukça muhtemel) Lübnan’daki Hizbullah ve Suriye’de Þia (Nusayri) iktidarý, Ýran için stratejik öneme sahiptir. Yani Ýran ve Lübnan Hizbullah’ýný da bu hesabýn içinde görmek gerekiyor.

BM Güvenlik Konseyi’nin bir komitesi, Ýran’a uygulanan silah satýþ ambargosunun bu ülke tarafýndan delindiðini raporlamýþtý ve Türkiye’nin el koyduðu ve Suriye’ye gönderildiði iddia edilen silahlar içinde, taarruz tüfekleri, makineli tüfekler, patlayýcýlar, fünyeler, 60 ve 120 mm’ lik havan mermileri olduðu raporda belirtilmiþti.

Ayrýca ABD Hazine Bakanlýðý, Ýranlý bir kargo þirketi olan Yas Air’ a, Orta Doðu ve Afrika’ya yasa dýþý silah satýþýnda aracý olduðu gerekçesiyle hakkýnda yaptýrým uygulama kararý almýþtý.

Federal Irak’ta ise, þimdilik iktidarda olan Maliki’nin (Þiilikte Ýran eðiliminde olmasý nedeniyle) Suriye’ye olasý desteðini de unutmamak lazýmdýr.

Yani anlaþýlan Suriye, sadece Suriye deðildir; bu süreç itibariyle Suriye istese bile, yalnýz býrakýlamayacak kadar stratejik bir öneme haiz olduðu apaçýk ortadadýr.

Öte tarafta, bu belirlemeleri pekiþtirecek karþýt iddialar da vardýr. Þöyle ki:

New York Times kaynaklý habere göre; CIA, Türkiye ve Müslüman Kardeþler desteðiyle Suriye muhalefetini silahlandýrýyor. Paralar da Suudi Arabistan ve Katar’danmýþ. (Yerel kaynaklara dayanarak, bölgede bulunmakta olan CHP Hatay milletvekili Refik Eryýlmaz da bunu doðrulamýþ. -Can Dündar)

Londra'da yayýmlanan Eþ-Þark El-Avsat kaynaklý habere göre; Suriye muhaliflerinin, Dýþiþleri Bakaný Davutoðlu ile görüþmelerinde, Suriye'deki sivillerin nasýl korunabileceði konusu ele alýnmýþ ve Türkiye sýnýrýnda ve Suriye içerisinden 5 km.lik bir tampon bölge oluþturulmak istendiði, Suriye muhalifleri ise, bu bölgenin 30 km olmasýný istemiþler.

Eþ Þark El-Avsat'a konuþan C.Baþkaný Gül'ün danýþmaný Erþad Hürmüzlü de, Arap Birliði'nin Suriye'nin üyeliðini askýya aldýðýný iþaret ederek; Arap desteðinin yaný sýra, benzer bir tavýr uluslararasý camiadan da gelirse, tampon bölgenin oluþturulmasý mümkün olabileceðini söylemiþ. Tabii anlayacaðýnýz üzere, tampon bölgesinde amaç, Suriye’deki sivillerin korunmasý olacakmýþ. vs. vs.

Ýþte bu baðlamda, Türk F-4 Phantom uçaðý (belki de Rus teknisyenlerin desteðiyle) düþürülünceye kadar, Suriye’deki geliþmeler, bir Arap Baharý projesi gibi algýlanabiliyordu.

Uçaðýn düþürülmesiyle galiba iþler burada deðiþik bir kulvara sokuluyor. Suriye’ye, Batý’nýn müdahalesi beklenirken; yani konu uluslar arasý bir sorun olmasý düþünülürken, sanki, ikili bir Türkiye-Suriye sorunuymuþ gibi bir kýlýfa sokularak, Batýnýn bu ateþe maþa ile yaklaþmaya karar verdiði iddiasý ortaya çýkýyor.

Görüldüðü kadar, ne Suriye ve ne Türkiye egemenlerinin resmi ifadeleri inandýrýcý olabiliyor: Suriye, Türk F-4 Phantom uçaðýný Ýsrail uçaðý sandýk diyor ( Peki “it dalaþý” vb. yollarý önce denesene); Türkiye, uçaðýmýz, uluslar arasý sularda vurulmuþ ve silahsýzdý, diyor… (Nedense ABD kaynaklarý, yer olarak aksini söyledi.)

Burada büyük bir oyun var; ya Suriye (Rusya, vb. adýna), Türkiye ile bir savaþa itiliyor veya Türkiye, (ABD, vb. adýna) Suriye ile bir savaþa itiliyor. Durum her ne ise, bu oyun bozulmalýdýr ve birinci tercih asla savaþ olmamalýdýr.

Bildiðimiz gibi; Çin, Rusya, Güney Afrika, Hindistan ve Brezilya, dünya denge denkleminde ABD ve politikalarýyla baðlantýlarý olmayan ülkelerdir. Bir dünya dengesi savaþýnda, bunlardan hangisinin nasýl davranacaðý belli deðildir.

Benzer bir ifadeyle, olasý bir Suriye- Türkiye savaþýnda, þu an Suriye’ ye karþý gibi duran Arap dünyasýnda bile, eðilimlerin ve güç mevzilenmesindeki sonuçlarýn nasýl olacaðý bugünden kestirilemez. Hele Türkiye karþýsýnda Ýsrail’in açýk-gizli ne yapacaðý hiç kestirilemez.

Olasý ikili bir savaþ, hem Türkiye’yi ve hem Suriye’yi çok aþan boyutlarda olacaðý kesindir. Halklarýmýzý bu oyuna kurbanlýk koyun yapmayalým ve diplomasinin tüm inceliklerini ve derinliklerini kullanarak her iki taraf, onuruyla bu iþin içinden çýkýþ yollarýný denemelidir.

Þayet savaþ da kaçýnýlmaz bir yol olursa; Türkiye asla tek baþýna bu iþe giriþmemelidir. Unutmayalým ki savaþ bölgesi, bizim halklarýmýzýn yaþadýðý bu bölgede olacak ve ateþ düþtüðü yeri yakacaktýr.

Can havliyle baþkalarýna maþa olmuþ Beþar Esad, yalnýz deðildir; dolayýsýyla Türkiye tarafý anlýk duygusal tepkiler vererek kendisini ateþe itmemelidir; zaten asýl plan da sanki budur. Göreceli muhatap Suriye görülebilir; oysa durumun, tam da bunun tersi olduðunu öngörebilmek gerekiyor. Yani Türkiye, Suriye’ye bakarken, arkasýný da kollamak zorundadýr.

Son duyumlara ve iddialara göre, iþin içine PKK de karýþmýþ durumdadýr. Yani Suriye’nin, ayný zamanda bir Kürt sorunu cephesi de vardýr. Ýddilara göre Dr. Bahoz Erdal þahsýnda, Suriye kökenli HPG militanlarýyla Beþar Esad’a destek çýkýyorlarmýþ ve içerdeki yandaþlarý PYD ile diðer Suriye Kürdistan’ ýndaki Kürt muhalefetini sindirmek adýna Kürt bölgelerinde açýktan ve resmi olarak yol kontrolünü yapmaktaymýþlar. Ýddiaya göre, PYD lideri Salih Müslüm, Suriye cezaevinde müebbed hepse mahkûm iken, güya Beþar Esad ile anlaþma yapýlarak iki yýlýný bile doldurmadan serbest býrakýlýyor ve bu partinin baþýna getiriliyor. PKK tarafý bu iddialarý kabul etmese de, demek ki Kürt alanýnda da uluslar arasý güçlerin (PKK ile veya PKk’siz) iþbaþýnda olabileceðini öngörmek gerekiyor.

Ýþte tam da bu anlamda ve bu baðlamda, Leyla Zana ve Baþbakan Tayyip Erdoðan görüþmesini, çok olumlu bir sürpriz olarak görmek ve mutlaka açýlýma gidecek yolda önemsemek gerekiyor. Çünkü kabul etmek gerekir ki, Ortadoðu denkleminde Kürtler, ulus olarak, önemli bir partnerdir ve mutlaka ciddiye alýnmalýdýr. Suriye gibi bir kriz, her an Türkiye’nin önüne gelebiliyor (veya getirilebiliyor) ve böyle bir durumda Türkiye, kendi içinde, kendi halklarýyla uyum içinde ve barýþýk olmak zorundadýr.

Bu nedenle, Leyla Zana görüþmesi, Kürt sorununu, barýþ ve demokrasi çerçevesinde çözebilmek açýsýndan önemli bir fýrsat olarak deðerlendirilmelidir. Tam da silahlý çatýþmalarýn týrmanma gösterdiði bir aþamada Leyla Zana gibi önemli bir þahsiyet, büyük bir sürprize imza atýyor.

Dýþarýdan bakýldýðýnda, Leyla Zana bir þahýs olabilir; ancak tek baþýna bu adýmý atmadýðýna inanýyorum. Bu görüþme olumlu ve hayýrlý geçerse, PKK içinde ve dýþýnda, demokratik barýþtan; eþit ve özgür kardeþlikten yana olanlarýn elini güçlendirecek ve ( silahlý yola alternatif) demokratik yoldan çözüm daha bir kolaylaþacaktýr. Dilerim Ak Parti ve PKK bu görüþmeyi kötüye yormaz ve geliþmelerin olumlu geçmesine katký sunarlar da artýk gencecik yavrularýmýzýn ölüm haberleri de son bulur. Barýþ ve onurlu bir çözüm gelir.

Þayet bu görüþme olumlu bir þekilde taçlandýrýlýrsa, umuyorum ki devamý da gelir ve sonuç olarak silahlar susar, akan kan durur; demokratik açýlým, barýþçýl yolla özgür ve eþit bir kardeþliði tesis edebilir. Her þey halklarýmýzýn özgür ve eþit kardeþliði ve gençlerimizin umut dolu geleceði için olsun.

Selam ve sevgiyle kalýn.

M.Nazým Güler - 01.07 2012
info@mnazim.com