Yazýlý ya da görsel medyada makro böcek fotoðraflarý görmüþ müydünüz? Cevabýnýz “evet” ise, kimi zaman tiksinerek ittirdiðimiz bu canlýlarýn detaylarýnda ne muhteþem güzellikler bulunduðunu biliyor olmalýsýnýz. Böceklerin tasarým olarak estetik görünümleri kadar, bedenlerindeki sistemler de çok dinamik bir yapý sergiler. Massachusetts Üniversitesi’nden Elizabeth Brainerd böcekler konusunda þu ilginç yorumu yapar:


”Karýncalarýn ve arýlarýn ayaklarý hayret verici bir þekilde kompleks yapýlardýr. Mikroskopla incelendiðinde, her bir ayak boðanýn boynuzlarýna benzeyen bir çift pençeye sahiptir, bu pençelerin arasýnda yerleþmiþ olarak, arolium adý verilen yapýþkan ayak yastýklarý vardýr. Böcek bir yüzeyde koþtuðu zaman pençeler yüzeyi yakalamaya çalýþýyorlar. Eðer pençeler yüzeyi yakalayamazsa geri çekiliyorlar ve devreye yapýþkan yastýklar giriyor. Ayak yastýðý hýzla açýlýyor ve kanla þiþiyor ve pençelerin arasýndan çýkarak yapýþkan yastýðýn yüzeye yapýþmasýný saðlýyor. Daha sonra sönüyor ve geri katlanýyor. Bütün bu iþlem sadece saniyenin on veya yüzde biri kadar bir sürede tamamlanýyor ve böcek hýzla ilerlerken, þimþek gibi, her adýmda tekrarlanýyor. Ayrýca ayak yastýðý, ýslak bir kaðýt parçasýnýn pencere camýna yapýþmasý gibi, böceklerin yumuþak yüzeylere yapýþmasýný saðlayan bir sývý salgýlar.”


Böceklerin diðer tüm organlarý gibi antenlerinin de özel bir tasarýmý vardýr. Bu canlýlar çevrelerinde olup biten olaylardan antenleri sayesinde haberdar olurlar. Haberleþmek için kullandýklarý kimyasallar antenler tarafýndan yakalanýr ve analiz edilir. Antenler kimi zaman dokungaç olarak deðerlendirilse de asýl görevleri, böceðe hassas bir koku duyusu saðlamaktýr. Antenin üzerinde çok sayýda koku siniri sýralanmýþtýr. Bu sayede böcek yiyecekleri koklar, karþý cinse ait feromon adý verilen kimyasal habercileri veya koku taþýyan molekülleri tespit eder.

Antenler karýnca, balarýsý gibi böceklerde, kimlik belirleme ve kimyasal iletiþim için de kullanýlýr. Bu canlýlar karþý tarafa antenleriyle dokunarak aldýklarý kimyasal sinyalleri analiz eder ve karþý tarafýn dost mu yoksa düþman mý olduðunu tespit ederler. Sivrisinekler, antenleriyle sesleri de yakalayabilirler. Ayrýca antenler estetik bir görüntünün oluþmasýnda da önemli bir role sahiptirler.


Böceklerdeki üstün nitelikteki sistemleri yaratan, her detayý ince ince düzenleyen, þekil ve suret veren, onlarý her an kontrolü altýnda tutan, ‘kader kalemini’ hikmetle kullanan tek büyük Sanatçý olan Allah’týr.


Göklerde ve yerde ne varsa Allah’ýndýr. Andolsun, Biz sizden önce kitap verilenlere ve sizlere: "Allah’tan korkup-sakýnýn" diye tavsiye ettik. Eðer inkara saparsanýz, þüphesiz, göklerde ve yerde ne varsa Allah’ýndýr. Allah, hiçbir þeye ihtiyacý olmayan, hamde layýk olandýr. (Nisa Suresi, 131)


Ýnsan, tek bir örnekteki detaylara bakarak Allah’ýn büyüklüðünü görebilir, O’nu takdir edebilir. Tüm nimetleri, tüm varlýklarý, yerde ve gökte olan her þeyi yaratanýn Allah olduðunu anlayýp idrak edebilir. Bunun için sahip olduðu tek bir özellik, görüp incelediði tek bir þey üzerinde düþünmesi yeterlidir. Ýnsana düþen, kendisine verilmiþ delilleri mutlaka görmesi ve Allah’ýn yerde ve gökte bulunan tüm varlýklar üzerindeki hakimiyetini takdir etmesi ve O’na yakýnlaþmasýdýr. Dolayýsýyla yakýndan bakýlan her detay, kulunu Rabb’ine ‘yakîn’ kýlar.


Onlar, ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah’ý zikrederler ve göklerin ve yerin yaratýlýþý konusunda düþünürler. (Ve derler ki:) "Rabbimiz, Sen bunu boþuna yaratmadýn. Sen pek Yücesin, bizi ateþin azabýndan koru." (Al-i Ýmran Suresi, 191)



Fuat Türker
ftturker@gmail.com