Organizmalar (insan) hayatýn kendisi deðildiler. Organizmalar (insan da) hayatýn temsilcisiydiler. Yani insan (organizmalarýn formu) önemli deðildi. Ýlla bir organizma türü ve illa bir hayat biçimi olmadýðý için organizma formlarý hayatý en az rekabeti kýlýcý boþluk alanlarýný doldurmanýn inþalaþmasýyla hayatý o tür taþýmanýn ve köklenmenin aracýydýlar. Hayatýn çeþitli biçimler altýnda taþýnýyor olup, geleceðe aktarýlýyor olmasý doðru ve önemliydi.

Ýnsandaki hayata deðil, doðada taþýnan ve taþýnacak olan tüm hayata bakacaktýk. Ýnsanýn önemi de bu bakýþtaki muktedir oluþta ortaya konacaktý. Ýnsanýn, insan formunda olmasý deðil; insanýn, çevre hayat temsilcilerine olan bu bakýþýyla, bu farkýndalýðý yaratýr olmasý önemliydi.

Hayat, bir bütün olarak beliriþ ve fark ediliþse de; bu bütünlüðü biz tam anlamýyla da kavrayabilmiþ deðiliz. Yaþama göre çevre, olumsuzluklarla doludur. Çevre hayatý destekler biçimde deðildir. Çevre hayata zorluklar gösteriþle yaþamý, ancak olaðan üstü bulunabilir yaþamlar þekline parçalamýþtýr.

Neredeyse doðanýn her bir zorluk yanýna göre, hayat adeta; her bir zorluðu, her bir canlý türüne pay ederek, her bir zorluk direncini yaþantý þekli kýlmanýn tutumu içindedir. Hayat doðanýn toplam zorluðuna gösterilen dirence göre parçalanan bir tutumlaþma ilkesi olmuþtur. Doða düzenli akan enerjiyi sevmiyordu. Hayat ta, tam bu noktada konumlanmýþtý. Düzensizliðin karþýsýna düzen getiriyordu.

Bu parçalanýþýn her bir yaþam biçimi, diðerine; olaðan üstü yaþam olmanýn zehabýný (sanýsýný kanýsýný, sanmasýný) verir. Aslýnda hayat bu olaðan üstü lüklerle olasý ve sürdürülebilirdir. Size olaðanüstü gibi gelen þey; hayatýn, hayata tutunma zorunluluðu ve yaþamýn çevredeki niþleri kullaným özellikleridirler.

Bu nedenle belki de yaþam bir bütün olarak akmak yerine, parçalar halinde akýp bu zorluklara parçalar üzerinde seyreden akýþ nispetlerine göre dirençleþeceklerdi. Hayat zorluklar derecesindeki çeþitlilikle akýþlar yapýp, bu zorluklarla baþ etmiþtir. Çevrenin toplam zorluklarý; hayatýn parçalanmasý oranýnda çevre basýncý daha bir baþ edilir, daha bir az zorluk þeklinde hayat çeþitliliðinin olaðan üstülüðüne dönüþmüþtür.

Parçalar üzerinde akma eðilimli olan hayat; çevrenin zorlularýný parçalarý üzerine daðýtmýþtý. Her bir parça, kimi zorluðu dýþta býrakma yeðlemesini seçerken; kimi zorluðu da üstesinden gelmesi gereken bir baðýntý oluþla ele almýþtýr.

Hayat üzerinde parçalara ayrýlan çevrenin hayata karþý oluþ zorluðu (direnci); her bir hayat üzerinde daha az zorluklara bürünmüþtü. Hayat bu zorluklara karþý kendisini büyütmüþtür. Doðanýn o parça (insan, balýk sürüsü gibi) hayatlar üzerine olan basýncý nedeniyle ; o hayatýn kendi seçme ayýklama baðýntýsý; bu zorluklar karþýsýnda; o canlýlarý bu zorluða cevaben büyümüþtürler.

Hayatýn kendisi ; o tür dediðimiz canlýyý, tür oluþlarýn bir arada olmasýyla; canlýnýn kendisini koloniyel, grupsal, sürüsel, sosyal yaþam ve toplumsal yaþam gibi dýþ direnç oluþumlarýyla, hayli büyütmüþtür. Büyümek, parçalanmak; parçadaki yeni oluþumla, yeniden büyümek; doðanýn süren dinamiðiydi.

O canlý dýþtan da büyüyerek, o zorluklarýn üstesinden gelmiþtir. Dýþtan büyüme, insan gibi karýnca gibi vs. oluþumlarla, dýþtaki grup, sürü gibi sosyal yaþamlar baðýntýsýyla büyümelerdi. Bu sosyal yaþamlar içinde tekil insan ya da karýnca bencil formlarý, bu sosyal yaþamlarýn temel olan ana çekirdeðidirler.

Hayat her bir forma göre, her bir formun biyolojik bireylerindeki tekil bencil oluþlarla özel, kutsaldýr. Böylece benzer biyolojik bireyler çoklaþmasý üzerindeki hayatlar, kendisini garantiye alýþta; hayat için bölünme, çoðalma; hayatýn kendisine ikinci bir güvenceli akýþ yoluydu.

Çevrenin parçalý olan basýncý; parça yapýlarýn, tür denen dýþtan oluþ formlarýnýn bir araya getirdiði grup, sürü gibi sosyal yapýlarla; daha bir üstesinden gelinir olmuþtur. Çevrenin yaþama gösterdiði toplam zorluk; farklý formlar üzerinde, doðanýn toplam zorluðuna karþý; sanki bir formlar arasý iþbirliði gibi oluþla, toplam zorluklar; küçülen zorluk þeklinde, her bir yaþama yansýmýþ ve baðýntýlýnmýþtýr.

Her bir yaþamýn kendi öznelliklerinden baðýmsýz bir iþbirliði içinde oluþla baþ ettikleri sonuç sal yansýmalar, çevreye; ya ürün oluþla, ya da atýklar þeklinde; diðer yaþamlarýn yeðlemesi olmuþtur. Örneðin; bitkilerin üzerindeki yaþamsal iþleyiþin oksijen atýðý, çoðu diðer yaþamlarýn oksijen kaynaðý olurken; çok yaþamlarýn da karbondioksit atýðý, bitkilerin yaþam kaynaðý olmuþtur.

Hayat enerji düzenlemesini bitkiler üzerinde inorganik dönüþümlerden saðlarken, hayvanlar kendileri üzerindeki enerji düzenleme girdilerini; ya bitkisel organik yapýlarda saðlalarlar; ya da hayvan kaynaklý organik yapýlarda saðlamalarý þeklinde, kendi iç düzenliliðini sürdürme biçimine dönüþmüþtürler.

Doðadaki enerji akýþýný ve enerji dönüþmesini düzenleme, bitkiler üzerinde farklý akmakta, hayvanlar üzerinde farklý akmaktadýr.

Hayat, tam da bu enerji düzenlemeleri ve bu enerji düzenlemeleri içindeki, yeni enerji düzenleme mekanizmalarýný, çevreden yalýtmakla iþe baþlýyor. Bu enerji düzenleme formu, doðanýn enerji akýtýþ biçimine karþý oluþtur. Hayat enerjiyi dolaþtýrarak, biraz geciktirerek entropi þekline sokar. Doðanýn birden düzensiz enerjiye dönme akýþý, hayata karþý olan bu tutumdur.

Ýþte doðanýn hayata karþý olan bu tutumu, doðanýn yaþama olan toplam olumsuz direnci olmakla, bu direnç olaðan üstü yaþamlarýn da bir baþlangýcý olmaktadýr. Bu enerjinin bir baþka þekilde, düzenleþir olmak isteyiþli öznellik (ben)bilincidir.

Sürecek