PERÞEMBE YAYLASINDA YAÞAMA REHBERÝ

kara koyun yayýlýr
saçaklarý sayýlýr
inme yarim yayladan
gören olur bayýlýr

Günümüzde yayla kültürü büyük ölçüde insanýn hava ve ortam deðiþikliðine olan ihtiyacýndan kaynaklanýr. Bunun dýþýnda; saðlýk, dinlenme, tabiata tutkunluk, geçmiþe saygý, modernliðin iticiliði gibi insanlarý yazýn yaylaya atan pek çok neden vardýr. Artýk geleneksel yaylaya göç olgusu deðiþmiþtir. Ýklimin ve sosyal koþullarýn deðiþmesyle sayýlarý az da olsa kimi insanlar dört mevsim yaylada yaþamaktadýr. Perþembe Yaylasý günümüzde sadece yazlarý göç alan geçici bir konaklama yeri deðil, yaz-kýþ oturulan ikametgah niteliðini de kazanmýþtýr. Yaylalýlýk özelliðini büyük ölçüde yitirmiþtir. 17 kilometre uzaktan yönetilemeyecek bir kimliðe bürünmüþtür. Adeta bir þehir görünümündedir. Yayla yönetiminde yeni bir yapýlanmaya ve kurumlaþmaya ihtiyaç vardýr. Yaylaya gidecek kiþi; ne maksatla giderse gitsin iyi yaþam koþullarý arar. Ancak bunlarý Perþembe yaylasýnda bulamaz. Yaylada en büyük eksiklik önce güvenlik konusudur. Geçmiþ yýllarda bulunan Jandarma Karakolu ne yazýk ki festivallerin dýþýnda yaylada yoktur. Uygulanan nöbet ve devriyelerde ne kadar sonuç veriyor tesbit etmek zor. Jandarma ihtiyaç duyulduðunda herhangi bir olay anýnda Aybastý'dan gelmekte, ancak günün her saatinde yaylada caydýrýcý ve önleyici herhangi bir tedbir uygulanmamaktadýr. Fiili durumda yaylanýn emniyeti ve güvenliði sadece sözleþmeli, üzerlerinde üniformasý bile olmayan bekçilerce mi saðlanmaktadýr. Bir insan yaþadýðý yerde güvenlik gibi saðlýk da ister. Rahatsýzlandýðýnda, ihtiyaç duyduðunda en azýndan ilk yardýmý yapabilecek saðlýk kurumu ve personeli ister. Ne yazýk ki, Perþembe yaylasýnda bunlarý görmek mümkün olmuyor. Yaz aylarýnda festival günlerinde bir iki gün için gelen saðlýk hizmetleri dýþýnda yapýlan bir uygulama örneðini görmek mümkün deðil. Perþembe yaylasýnda, insan saðlýðýna gereken önem verilmediði bellidir. Mera ve otlak yurduda olan yaylada hayvanlar için devamlý hizmet yapan ve veteriner ve hayvan saðlýðý memurlarý olup olmadýðý hakkýnda bilgim yok. Gördüðüm kadarýyla da böyle bir hizmete hiç rastlamadým. Obalarý býrakalým, yaylanýn merkezinde bile elinizde sopasýz dolaþmak çok tehlikeli bir hal almýþ. Köpekler etrafta kontrolsüz ve saldýrgan duruþ ve bakýþlarýyla etrafa korku salmakta bunlarla ilgili bir tedbir alýndýðýný þahsen ben tanýk olmadým. Yaylada uzaktan gelen konuklarýn kalacaðý otel veya misafirhane imkanlarý da yok denecek düzeyde ve yetersiz. Her þeyden önce cennet yaylamýzda vatandaþýn en temel ihtiyaçlarý yok sayýlmýþ vaziyette. Çevre temizliði ve doðayý koruma adýna neler var diye düþünülürse ciddi anlamda pek bir þey yok. Özellikle perþembe ve pazar günleri akþamýnda yaylaya bir bakýlacak olursa olayýn boyutlarý ve hastalýklara çýkarýlan davetiye ortaya çýkar. Hem yayla turizmini geliþtirmek isteyeceksiniz, hem de bunun için insanýn yaþamasýný kolaylaþtýran çareleri yapmayacaksýnýz. Sadece güzel hava, iyi su, güzel bir doða insanlarý çekmeye yetmiyor. Kalite tam olmalý. Hizmet mükemmel olmalý. Zaten yaylada konum olarak buna uygundur. Diðer tarftan yaylada yaþayacak olanlara önerim þunlar olacaktýr; en azýndan ilk yardým dolabý, bir kýsým aðrý kesici ve ilaç ve merhemler.Yazlýk ve kýþlýk her türlü giysi ve eþya. Baþýboþ köpeklerden nasýl korunulmasý gerektiðini öðrenme metodlarýný araþtýrýp incelenmeli. Yaylayla ilgili zorunlu olan bu hizmetler; mülki ve yerel yönetimlerin de asli görevidir. Ayrýca yüzyýlý aþan bir süredir atalarýmýzdan dedelerimizden miras kalan bu topraklarýnýn hukuki durumu da açýklýða kavuþmalý. Ne olacaðý hala belirsizliðini korumaktadýr. Evimize evimiz, bostanýmýza bostanýmýz diyemiyoruz. Her sene teller yýkýldý yýkýlacak, evler yýkýldý yýkýlacak... söylentileriyle yýllar geçiyor, çözüm üretilemiyor. Ancak buna raðmen, yasaklara raðmen göz yumuluyor ; evler, binalar yapýlýyor; yaylanýn doðal güzelliði yok ediliyor. Yayla geleneði kültürü bizim öz kültürümüzdür. Bu gelenek yaþatýlmalý, teþvik edilmeli gelecek kuþaklara taþýnmalý, aktarýlmalý. Bir vatandaþ olarak bunlarýn yerine getirilmesini belkiyor ve umuyorum. Güzel bir mani ile baþladýk, anlam yüklü bir mani ile bitirelim...

su gelir akar geçer
bendini yýkar geçer
dünya bir penceredir
her gelen bakar geçer

AYBASTI'NIN ARKA BAHÇESÝ: ASIRLIK YARA

Aybastý'nýn arka bahçesi, Perþembe yaylasýdýr. Nefes aldýðý, hayat bulduðu yurt parçasý.
Dedem, Ninem, Anam Babam, kardeþlerim amcalarým, bu topraklarda gözlerini açmýþlar. Ekmiþler, biçimiþler, hayvanlarýný barýndýrmýþlar. Ancak bir karýþ toprak sahibi olamamýþlar. Tam bir çeliþki.
Bir asýrdan fazla elinizdeki topraða; “Topraðým” diyemiyorsunuz. Geçelim tapusunu, senedini harcýný, tam bir asýr geçmiþ bu topraklarýn üzerindeki varlýðýmýz bile, kabul görmüyor. Hala mülkiyet hakký yok, eviniz mi var, bostanýnýz mý var, hiç önemli deðil; üzerinde hiç bir tasarrufunuz olamaz. Bu topraklarda yoksunuz sanki. Sanki bu topraklarda yaþayanlar o beyaz atlarýna binip gittiler. Buralara ev yapmak, bina yapmak yasak, yüzyýl önce dedeniz, babanýz da yasak yere gelmiþler konmuþlar. Peki bu son beþ yýlda, on yýlda yapýlan evler, iþyerleri, binalar, neyin nesi, aðýlmýþ hayvan barýnaðýymýþ, meyvelikmiþ adý altýnda hangi yetkilinin gözleri önünde oluyor. Ýmar planý yok, proje yok, ruhsat yok, bütün bunlara raðmen, ne çok bina yapýlmýþ son yýllarda þöyle bakýn bir etrafa... Birilerine yaðma mý ediliyor... talan mý var. Bu yasaklar kime karþý uygulanýyor, öyleyse. Bu nedenle mi orada güvenlik yok! Etrafý kale gibi gibi duvarlarla yapýlmýþ bahçeli evlere laf yok. Garibanýn yoksulun sahipsizin bahçesini yýk, evini et. Perþembe'nin meydanda durun, bakýn dört tarafa, yapýlan vurgunu da görürsünüz. Sadece vatandaþlar mý yapmýþ bu binalarý, çekmiþ telleri yapmýþ duvarlarý? Hayýr. Kamuya ait, ne zaman yapýldýðý belli olmayan binalarda var ve yapýlmaya devam ediyor. Neye göre yapýlýyor, ölçü nedir.? Hangi ihtiyaca binaen yapýlýyor. Bir taraftan idare bir taraftan kimi vatandaþlar, Perþembe'yi ne hale getirmiþler, ne imar, ne plan, ne proje... kondur binayý, hatta kat kat çýk, hemde göz göre göre. Ne zaman oldu bunlar.... Yayla da hayvancýlýk bitirildi. Bir karmaþa bir kaos... Bir düzen olmalý buralarda, kim yapar kim eder bilinmez. Bütün bunlarýn sorumlusu kim, yasalara uygun davranmayanlar kim. Mülki amirler, yerel yöneticiler bunlarýn hesabýný vermelidir. Bu topraklar hepimizin...
Perþembe Yaylasý ile hangi kurumun ilgilendiði pek belli deðidir. Kaymakamlýk, Belediye veya hangi Bakanlýk, yaylaya bir düzen getirecektir. Yapýlan düzenlemelede yöre insanýn talepleri dikkate alýnmamaktadýr.
Tabiatý ve Biyolojik Çeþitliliði Koruma Kanunu Tasarýsý mevcut haliyle kabul edilirse, Milli parklar, yaylalar, meralar bir rant alanýna dönüþtürülecektir.


Kemal Düz
e.posta: kemaldz@hotmail.com