Ýnsanlar masal hayal edip masal yazmamýþtýr. Önceden oluþan bir üretim tüketim eksenli yaþam baðý vardýr. Bu yaþam baðýnýn tüm kurum ve kurallarý günümüze geliþte kesintiye uðrar. Süreçler kesikli ve süreklidir. Kiþiler hayatý da kesikli olmakla birlikte, kiþiler hayatý ancak insanlýk (tür) hayatýyla süreklidirler.

Ýlk yaþantý tipleri, günümüze gelene dek geliþmeler sonrasýnda ortadan kalkar. Bu gün bize anlatýlan, o yaþamlarý bizler kavrayamayýz. O eski yaþamlar ve iliþkin anlatýmlarý; gerçekten de bize masal gelir. Olay ve olgularý size anlatan, insanlýðýn bilincidir.

Bir kiþi, yaþamý boyunca devrimler görebilir. Süreç kesikli sürekli olup devrimlere gebedir. Yeni süreç içindeki birileri devrimleri görmüþ olabilir. Birbirlerine anlattýklarý bir olayýn bilinen ama geçmiþ fi tarihinde olduðunu belirtmek için; "bu olay ben babamýn beþiðini týngýr mýngýr sallar iken olmuþtu" der.

Burada baba dediðiniz bir yaþantý aþmanýn içinde siz, babanýzýn beþiðini sallýyor olmanýzýn tarihi gerçek bir hayat hikâyesi olmalýdýr. Bu yaþam þekli o günlerin devrim görmüþ kiþilerinin bildiði ve birbiri ile iletiþteki olaðan bir anlatým þeklidir. Yani bu söz baba beþiðinin sallandýðý dönemler iliþkisini belirtmektedir.

Anlatýlan bir olayýn miladý; þimdi deðil de, þimdinin miladý öncesinde olan bir sýradanlýk denmek istediðinde; "bu olay ben babamýn beþiðini týngýr mýngýr sallarken olmuþtu" derdi. Bu süreç, gerek anlatan ve gerekse dinleyen tarafýndan; o günlerde biliniyor olabileceði gibi kendilerinden sonraya aktarýlan bir veciz anlatýmýn dile pelesenk kullanýmlarý da, olabilmektedir.

Bu tür milat belirterek yapýlan anlatmalar, süreci yer ve zamanla kavramayý amaçlamaktadýr. Zamaný da, saat olarak deðilde; o yaþantýnýn oluþturulduðu davranýþlar ya da olay ve olgularýn, tam da kendileri olan kesikli sürekliliðidirler.

Sizin Van depremi sýrasýnda ameliyat olmanýz gibidir. Bu tür sözler, eþleyerek öðrenmenin ve eþleterek hatýrlatmanýn ve eþleyerek öðretmenin metodudurlar.

Bu anlatým bizlere masal gelir. Hiç olmayacak bir olay gelir. Hatta mitolojik bir destan gibi gelir. Bu gün baba dediðimiz kiþi olan babamýz, kendi çocuðundan önce doðar. Bu yüzden çocuðun baba beþiði sallamasý olanaksýzdýr.

Peki, iyi de; bu insanlar uyduruyorlar mýydý? Kuþkusuz ki hayýr. Burada þunu anlamalýyýz. Geçmiþte öyle bir iliþki tipi olmalý ki, yaþanmýþ olan bu iliþki tipi; kavram andýrýlýrken, baba denen kiþimiz; bu günkü gibi sizin doðumunuza neden olan kiþi, deðildi.

Baba kavramý beþikte olan, yani sizden sonra doðan ve sizin beþiðini salladýðýnýz bir yaþantýsal iliþki tipini, isimlendiriyor olmalýydý. Bebeðe siz o günlerde bebek demeyi bilmiyordunuz da, o günlerde bu bebeðe sadece; baba deniyor olmalýydý.

Bu mantýký düþünce de sizi ittifaký sürecin baþlangýç oluþmasýna götürür. Burada, tarihte ilk kez ve yeni oluþan akrabalýk süreçlerine ad vermenin yaþam ve iletiþim þekli kýlýnmasýna gelinir ki; deðiþkenlikler gösteren akrabalýk isimlendirmesi sürekliliðine kadar gelinir.

Yani bugünkü baba kavramýyla, bu; "ben babamýn beþiðini týngýr mýngýr sallarken" sözünü yorumlamaya çalýþýrsanýz, sonu hüsrandýr. Ve iþin içinde asla çýkamazsýnýz.

Görülüyor ki insanlar masal anlatmamýþtýlar. Ýnsanlar gerçeði anlatýrlarken, gerçek bugüne geliþe kadar gerçek olmaktan çýkmýþtý. Bir zamanlarýn gerçeðini þimdi gerçek olmaktan çýkaran þey neydi?

Kuþkusuz ki içinde olduðunuz ve deðiþken olan üretim, tüketim tarzýnýn iliþkileriydi. Üretim tüketim iliþki tarzýnýzýn deðiþkenliðine baðlý oluþla; ürettiðiniz her bir çalýþma hayatýna dek sözcüklerle yine sosyal hayatýn akrabalýk iliþkilerini tanýmlayan kavramlarýn, açýnýmlarý da deðiþmekteydi. Bu iþlerin deðiþtirip dönüþtürücüsü, toplumsal geliþme ve deðiþmelerdi.

Geçmiþe deðin yaþantýlýmlarýn, þimdiyle arasýndaki deðiþkenlik ve kopukluklarý nedenle; düþünce olarak þimdiyle de eþlenemeyiþle dinlenen olaylarý anlayamamak, insanlara masal gibi gelmiþtir.


Yansýma kanunu gereði oluþla bu anlatýlanlarý insanlar, benzetilmesini yaparaktan; elbette ki kendi anlatýmlarýný da ortaya koyacaklardý. Anlatýlanlara benzetili esinlenmelerle insan dehasý, hem kendisini; hem masallarý üretmeye baþlamýþtýr.

05.07.2013

Not: Bu konuda toplum ve halkýn masal gerçekleri ve yansýma yazý dizilerime bakýlabilir.