..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Tanrý insaný yarattý, insan da sanat yapýtýný. -Oscar Wilde
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




29 Aðustos 2013
Ýnsan 1  
Bayram Kaya
Ýnsan olmak bir ayrýcalýk mýydý, bir üstünlük mü? Ýnsan eþrefi mahluk mu? Ýnsan nerden geliyordu? Yoksa insan tarihselliði olan bir sosyo toplumsa kültür müydü?


:IEJ:
Dünyamýz ittifaký döneme deðin, ÝNSAN anlamýnda ne bir varlýðý bildi, ne de böyle bir varlýðý tanýdý. Hem cinsimiz uzun bir tarih sürecinden sonra, ÝNSAN OLMA vakti geldiðinde ancak ÝNSAN OLDULAR. Yoksa türümüz yüz binlerce yýl benzer türleri içinde yüksek bir primat olmaktan pek öte gidemediler.

Ýttifaký dönemle insan, insan olmakla kalmadý, diðer canlýlar da insan gözünde insan anlamasýyla ya eþek, ya karga, ya it, ya aslan, ya öküz, ya tilki, ya maymun, ya goril gibi vs. oluþla anlamý insanlarda mündemiç varlýklar olmuþtular

Vücut yapýlarý iç organý ve metabolizma iþlevi oluþla, pek bir mahiyet ayrýlýðý olmamakla da diðer canlýlara göre pek bir farklarý yoktu. Genel adý hayvanat olan canlýlar gibi organik yoldan besleniyor kendi enerji dönüþümlerini yapýyorlar. Böylece hayat denen düzen ilkesini kuruyorlardý. Diðer canlýlar gibi bir tür hayat inþa kalýbýydýlar.

Ýnsan, ne zaman insan oldu? Tarih olarak tam bilemesek te yaklaþýk yine de 2000 yýl artý eksi oluþla 8 bin yýldan bu yana insan oldular.

Hem cinsimiz gruplar halinde komün yaþam içindeki süreci, üreten hünerli emek haline getirdikten itibaren, farklý giriþmeler içinde çevredeki gruplarla temasa geçilmenin; çevredeki kendi gibi gruplarý bilmenin süreçleri baþladý.

Nasýl grup ve sosyal yapý ile bir beden gibi kendilerini sosyal organizma olarak büyüttü iseler; totem meslekli üreten grup iliþkileriyle de, ekonomik anlamda kendi iliþkilerini büyüttüler.

Temas eden süreçler ve ittifaklarý baþladý. ittifak eden gruplar, kendi aralarýnda önce kutsal yer buluþmalarý içinde olmanýn temasýný baþlattýlar. Sonra da kutsal yer çevresinde yerleþen, bir arada yaþayan; giderek kaynaþan ittifakýn birleþen gruplarýný ortaya çýkardýlar.

Bu giriþmeler çok sancýlý ve çok çatýþmalý oluyordu. Bunun nedeni gruplarýn kendilerini baþka baþka atasoy oluþtu totem orijininde geldiklerini var saymalarýnýn bir inancýydý.

Farklý farklý söylemli ata soydan gelmenin inancý, insan denen ittifaký kültür kavramýyla kýrýp, aþmanýn kültürel inþasýna baþladýlar. Böylece ittifaký dönemle birlikte ÝNSAN OLMAnýn da vakti gelmiþti. Kabaca 8 bin yýldan bu yana ÝNSAN OLMAYA uðraþýyoruz. Ýnsan olmak ne bir mahiyet ayrýlýðý ne bir eþrefti. Ýnsan olmak bir kültürdür. Hala insan olamamakla ve insan olmaktan kaynaklý utandýðýmýz pek çok yönlerimiz vardýr.

Kýsacasý insan doðmamýþtýk. Milyonlarca yýl kimse bize, biz de baþkalarýna, insan dememiþtik. Bu gün insan olmak demekten ne anlýyorsak, neyi kendimize uygun görüþle meþrulaþýyorsak; dünde buna benzer anlamalarý her totem grup kendisi için kendi totem kültürü içinde anlýyordu. Kendisi için anladýðýný, kendi totemde si dýþýndakine dahi yakýþtýramýyordu.

Kendi dýþýndaki totem gruplarý da, kendisi gibi anlamýyordu. Hoþ o günlerde diðer totem gruplarý kendisi gibi anlamasý için de hiç bir sebepte yoktu. Diðer totemilerle ne bir iliþkileri, ne bir baðýntýlarý ne de böyle bir zorunluluklarý vardý. Ta ki ÝTTÝFAKI DÖNEM ortaya çýkana deðin bu böyleydi.

Artýk ÝTTÝFAKIN ÝNSANI, OLMANIN ve ÝTTÝFAKIN ÝNSANINI, YARATMANIN tek tanrýlý dinler versiyonlu mitolojisi, pek çok kez okunan duyulan bilinen þeydi. Ama hiç doðru dürüst anlaþýlmayan bir þeydir.

Ýnsan ve insanlýk kavramýnýn yaratýlmasý çabalarý aslýnda her biri ayrý ayrý oluþla birbirini dýþlayan erken dönem totem aitlikleri, ittifakýn totem aitliði olmaktan çýkarmaktýr. Süreç yavaþ yavaþ bu sýyrýlmalarýný çeþitli aþamalarla izole ve sembolize etmenin, seremonizesini ve zihinsel düþünce edinilmesini; ittifakýn entegre kültürel süreçleri içinde olgunlaþtýra olgunlaþtýra becerecekti.

Ýnsan ve insanlýk kavramýnýn yaratýlmasý, totemi anlayýþýn deðiþip dönüþmesinde de giderek açýlan bir cephe olacaktý. Her bir totemi aidiyet iþareti olan totem damgasý, dövme, saç tipi vs. gibi temsilcilikler insanlarýn insan olma baðlacý önündeki engellerdi. Totemi temsilcilikler o günler için hazmedilir bir sosyal bað doku oluþla bir arada bulunmanýn insan baðlacý olamýyordular.

Her bir sosyal birlikçi gruplar aitti kiþisi, o totem ata soydan olmanýn amuletini, iþaretini, her tür taký ve süslenmesini, giyiniþ gibi sembollerini, kendi anlayýþlarý doðrultusunda iftiharla taþýyordular.

Sosyal kültür sizin kendi aitliðinizi taþýmanýzý ön görüþle grup aitliðinizi ve gruba katýlýmla, grup içinde raðbet görmenizi destekliyordu. Oysa toplumsa yapý, sosyal kültürlerle organize olamazdý. Hele de ittifak öncesinin anlayýþý olan birbirini baþka totemin (ittifak süreci haliyle baþka tanrýlarýn) aitleri (çocuklarý) olarak görmenin, bir çeþit ötekileþtirmesi ile toplumlar iþlerleþemezdi.

Karþýsýndaki baþka bir totem aitti kiþisini, kendi gibi kabul etmek hayli zor bir sosyal kültür basýncýydý. Baþka baþka totemlere ait olmanýn o gün için genel geçer kural olmasýnýn kutsallýðý, bir baþka totemi aitlik kutsallýðý olan tapýnak adamlarý eliyle sembolize edilecekti.

Devamý var ama bir bölüm yayýnlanacak.

28.08.2011



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Anlamak Gerek 26
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.