Ýnsan kendini bilmeli. Gerçeði keþfetmeye yaramasa da, yaþamayý öðretiyor. Ve bundan daha güzel birþey yok. -Pascal |
|
||||||||||
|
O günlerde ittifaký olmayan etnik totemi gruplara siz insan deseniz bile; ittifaký hiç bilmemiþ, ittifakýn süreçleriyle aþina olup, çeliþkilere düþüp ittifaký kavrayamamýþ grup yapýlarýn, ittifaký anlayamamalarý nedeniyle; insan kavramýný da anlayýp sindirmeleri beklenemezdi. Erken dönemden beri geçer akçe olan yapýlaþma tipi standarttý. Her bir totem eþlikti grup ayrýcalýðý da yine, giderek eriyen bir süreçti anlayýþ oluþla insan kavramý içinde olacaktý. Ýttifakýn insaný, bu ayrýcalýðý kendi totemde si ile eþleþtirip bu tür saygýnlýklarý ittifakýn yeni totem eþlerine izafeyle eþit kýlýyordular. Ýttifak, ayrý ayrý etnik sosyal kültür üzerinde deðil de; bu totem alan devinmesinin insan sosyal kültürü üzerindeki çizgide, rezonansa geliyordu. Ýttifakýn insan dediði süreç yapý, yeni gruplarýn oluþturduðu küme aitliðiydi. Þimdilik, o süreç içinde ittifak eden gruplar insanýydý. Öyle ya sizin ittifakýnýzý tanýmamýþ, bilmemiþ gruplara siz; nasýl insan derdiniz? Siz ittifaka girecek denli geliþmemiþ, ya da geliþmiþliðinize raðmen aykýrý olmuþ gruplara insan deseniz bile, onlar sizin süreçlerinizi ve mantýðýnýzý bilemezler. Ýttifaký yapýnýn zamaný baþka akýyordu. Totem ata soylu etnik yapýnýn zamaný farklý akýyordu. Çok kez yapýlar birbiriyle hiçbir þekilde baðdaþmýyordu. Yani o günlerin ittifaký eþleþiþ mantýðýný anlayamayan, bilemeyenler; o günlerde insan ittifaklaþmasý içinde olmayýþla, bunlardan haberi olmayan bir çok grup vardý. Ýnsan ittifakýn ürünüydü. Ýttifaký süreç insaný yaratmýþtý. Bunun için ilk baþlarda ittifak aitliði içindekine insan deniyordu. Ýnsan kavramý da yakýndan uzaða doðru oluþla düþünsel olgunlaþma ve düþünsel evrimini geçirecekti. Nasýl yaþantýlaþýyorlarsa, insan düþüncesi de buna paralel düzenlenecekti. Bu yüzden köleci sistemler içindeki kölelerin, býrakýn ittifaký olmalarýný; artýk ittifakýn insanýndan bile sayýlmayacaktýlar. Yeni zaman, ittifakýn bir birleþtiren olma zorunluluðunu; baþka süreçler üzerinde çevrilmeyiþleriyle ortaya koyacaktý. Yeni zaman, ittifaký zemin düzlemli devinim hareketini; birlik yapmanýn alaný içinde kalýþýyla; birlik yapmanýn bambaþka parametrelerine doðru, zemin sekanslarýný kaydýrmýþtý. Ýnsan kendisine yabancýlaþmaða baþlamýþtý. Ýttifak öncesinin totem dönem süreci, insanýn kendisine yabancýlaþmasý deðildi. Aksine totem dönem süreci totemilerin insanlýðý keþfetme süreçlerine gidecek olan yolun kendisi olmuþtular. Ýttifaký dönem, insanlýk gibi dev bir adýmý atmýþtý. Yine ittifakýn biraz ileride oluþturacaðý yeni sansasyonel tartýþmalý ittifaký köleci sistemiyle, köleci sistemin totem alaný; ittifakýn dini devinim alaný da olmaya baþlayacaktý. Dini dönem, totemi dönemden çok farklýdýr. Totemi dönemler, dini dönemden araçlarýyla farklýdýrlar. Amaçlarýyla farklýdýrlar. Parametreleriyle farklýdýr. Bir kere totem, saðlasan dönemli alan iliþkisi iken; dinler, üretimse dönemin iliþkileridirler. Dinler, sýnýflý dönemin sýnýf mantýklý oluþla sýnýfsal durumlarýný hazým ettirmenin sembolizmi oluþla dinler; insaný insana yabancýlaþtýrmanýn da ideolojisi olacaktýlar. Dini dönemin hiç bir konusu, bire bir totemi dönemin konusu deðildirler. Totemi dönemlerin totem konusu, grup kutsallýktý saðla anlýklar üzerinedir. Dinin konusu önce ittifaký birlik ve insan üzerineyken ileri süreçlerle sýnýf yapýlarý ve sýnýflar ahlaký üzerine doðru evirilmiþlerdir. Dinler totemi dönemden aktarýmlý oluþla, birçok totemi dönemin alan içi taþýyýcýlarýný, kendi kullanýmlarý içine almýþtýrlar. Dinlerin kendi içlerine aldýklarý totemi alan taþýyýcýlardan bir kýsmý þunlardý. Dokunulmazlýk ya da kutsal veya mukaddes oluþtu. Tabu oluþtu. Totem yerine, önce ilahlarýn yer almasýdýrlar. Totem alanýn grupla totem arasýndaki iliþkilerini düzenleyen ve totemle, grup arasýnda mesajcý olan duyarlý kiþileri vardý. Totem alanýn duyarlý kiþileri olan büyücü, gelecekten haber veren kâhin kiþileri de alan içindeki yelerini, peygamberlere býrakmýþlardý. Totemi alanýn geçmiþte ve gelecekten haber veren kâhinler getirdikleri haberleri, atalarýndan alýrlardý. Bunun yerine dinler içinde mesajý, peygamberler getirirlerdi. Totem alan mesajýný somut semboller üzerinde çevrimle ve manyetik küple oluþla bir içten içe ya da yüz yüze söylemin ön kabulüydü. Kâhin bir tür istiare içinde de olabiliyordu. Süreç, ezoterikti kýlýnmýþtý. Dinler içindeki mesaj denen vahiy süreci de önce yüz yüze oluþla, peygamber; kendi ilgili ilahlarýndan vahiyi alýyordular. Mesaj alma usulü aþamalaþmaya baþladý. Mesaj alma usulü önce duvar gerisindeki ilahla konuþma þekline yerini býraktý. Sonra da perde gibi sütre gerisinde alýnan ilahi mesajlarý millete vermenin haber alma verme iþleri giderek görünmeyen bir ilahi kaynaktan alýnmaða dönüþecekti. Utnapiþtim tanrýsý Ea’dan mesajýný önce yüz yüze alýrdý. Daha sonra ilk tufan mesajýn duvar gerisinden konuþarak almaða baþlayacaktý. Bu hal giderek rüyada mesaj almayla, vahi kaynaðý giderek görünmez kaynaktan oluþla türlü yollarla mesaj alma þekline dönüþmekle, GELÝÞEN SOSYAL ÖZNENÝN aklýydý. Bu kabilden emir getirmenin (vahiy) iliþki türleri totem alandan alýnýþla, içleri baþka þekilde doldurulan sözcük ve anlatým eþlemlemelerinden oluþan alan taþýyýcý devinimli düþünce parçacýklarý vardýr. Alan içinde iletime olan taþýyýcý kavramlarýnýn içlerini doldurma çalýþmasý sosyal öznenin insan soyutlama gücüyle at baþý önde gitti. Bu soyuttu anlama ve anlatým at baþý giden ezoterikti anlamalar oldu. Bu gibi birçok totemi alan taþýyýcýlarý, din parametreli alanýn da envanter malzemesi oldular. Yeni zemin alanlý, taþýyýcý parçacýklar olan sözcük ve sözcüklere atfedilen; sözcüklerle eþleþtirilen anlamlarýn istismarlar da, insanýn insana yabancýlaþmasý olduðu konuya, hayli yardým edecekti. Ýttifaký dönemden beri birlik (tevhit)içinde olma uðraþý o günden günümüze deðin insanlýðýn sosyo toplumsal süreci oluþla; insanlýðý hayli uðraþtýrmýþ ve uðraþtýrmaða devam etmektedir. Bu nedenle dinler tevhide, özellikle de yaratan tek tanrý etrafýndaki tevhide; pek çok önem vermiþtir. Dinlerin tevhit fikrini, böylesi tarihsel düþünceyle ancak anlarsýnýz. Günümüzdeki tevhidi olan birlik oluþturma zemini içinde yine sýnýf çýkarlarý esastý. Bu esas etrafýnda üreten insan, kendisine ve emeðine ve düþüncelerine iyice yabancýlaþmýþtý. Devlet, millet kavramlarý baþka oluþma zeminleriyle birlikte insaný insana yabancýlaþtýran zemin baðlacýný; vatan, millet sevgisi üzerinde kýsmen ele aldý. Yabancýlaþmayla ayrýþan bu süreç, vatan-millet izafi baðlacý içinde egemenlikti bir birliktelik ortaya koyuyorsa da, bu birliðin ilinekse baðlaç lýðýndan çok bu tür vatan millet sevgi eðitimi çok þiddetli oluþla, öznel olarak devlet baðlacý yabancýlaþmanýn üzerine çýkmakla; baþka bir düzlem ve baðýntý üzerinde yabancýlaþmanýn konusu oluyordular. Þimdilik ittifakýn içinde olmakla, insan; ittifakýnca korunmuþtu. Ýttifakýn dýþýndakiler insan deðildiler. Ýttifakýn zorunlu nedeni olan tevhit düþüncesi altýnda yataný ittifakýn bilinç edinme nedenleri; sosyal anlamanýn ve sosyal anlatýmýn o zaman içindeki karþýlýðý, insan olmanýn da nedeniydi. Sürecek
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |