Duygusal bir milletiz. Þarkýlarla… Onlarý dinlerken, söylerken yaþýyoruz duygularýmýzý. Batý’ya yaklaþtýkça yakýnlaþamadýðýmýz gibi, hayata hatta aþkýmýza da uzaðýz. Duygularýmýzý bir çýrpýda söyleyemez, içimize atar dile getiremeyiz. Sonra gelsin þarkýlar. Bir kaçýþ yoludur, bir sesleniþ, serzeniþ, biraz da aman dileme yöntemimiz. Ama ne olursa olsun asla vazgeçemediklerimizdir.

Batý müziðinin 7 nota 12 ses, 24 gam’dan ibaret armonisine karþýlýk Türk sanat müziðinde sayýsý yüzlerle ifade edilen ancak 10 tanesi halen kullanýlmakta olan birbirinden tamamen farklý makam vardýr. Osmanlýya miras kalan Bizans ve Ýran müziðinin karþýmý eklektik bir yapýya sahip bu tür, belki de bu özelliðiyle Türkiye’nin Batýlý olmaya çalýþan Doðulu kimliðini de olduðu gibi yansýtýr. Türk müziðinin Batýlý bakýþ açýsýna göre kolay tariflenemeyecek bu doðasý, yine o kompozisyon formlarýyla ifade edilmesi mümkün olmaktan uzak duygularý içinde barýndýrýr.

Arama motorundan çalakalem tarama sýrasýnda rastladýðým bir kaynakta, Türk sanat müziði içinde farklý ruh halinin yaratýlma becerisi þöyle tariflenmiþ: “Türk sanat müziðindeki makamlar; genellikle 4′lü ve 5′li dizeklerin birbirine eklenmesi sonucu oluþturulur ve bu sýralý notalara çeþni denir. Kullanýlan çeþnilerin farklýlýðý, her Türk sanat müziði makamýna ayrý bir özellik ve duygu katar. Böylece dinleyicinin farklý makamlarda deðiþik ruh hallerine girmesi saðlanýr.”* Buna niye gerek duyulduðu ise yazýya baþladýðým noktada saklý. ‘Ah Bu Þarkýlarýn Gözü Kör Olsun’a ait ilk dizelerde... Millet olarak, yaþadýðýmýz duygularý sadece þarký sözleriyle ifade edebiliyorsak, o zaman üretilmiþ eserlerin içinde duygusal bir yolculuk öngörülmüþ olmasý da çok doðal.

Tam on yedi yýl önce kaybettik Türk sanat müziðinin en güçlü yorumcusunu. Benim gibi birkaç kuþak için dünyaya gözümüzü açtýðýmýzdan itibaren varolan o ses, on yedi yýl önce sustu. Ancak bu suskunluðu sadece fiziksel bir yok oluþla sýnýrlý kaldýðýný söylemek zor deðil. Zira hemen hepimiz belli aralýklarla da olsa onun sesinden, onun yorumuyla söyleyemediklerimizi, duygularýmýzý, paylaþmak istediklerimize onlar vasýtasýyla açýyoruz. Öyle ki “Ah bu þarkýlarýn gözü kör olsun!” derken hemen hepimiz kendimizde saklý olana ileti gönderiyor, onunla iletiþim kurmaya çalýþýyoruz. Elbette hâlâ bir yanýmýzýn Doðulu oluþundan, cesaretsizliðimizden, duygusallýðýmýzdan, utangaçlýðýmýzdan ya da her ne ise ondan.
Bundan on yedi yýl önce büyük yorumcunun susan sesi, gerçekte dillendirilen her þarkýsýyla yaþamaya devam etti ve edecek.

Her duygusal dönüþümde, yitiriþte ya da karþýlaþmada onun yorumlarýndan birini dinleyerek hayatý soluklamaya devam edeceðiz. Sen nurlar içinde uyu Zeki Müren, biz hâlâ senin þarkýlarýný söyleyerek aðlýyoruz, gülüyoruz, ayrýlýyoruz, üzülüyoruz ve belki de günün sonunda yine senin þarkýlarýný dinlerken ölüyoruz.

Özlem Salman
Kýbrýs, 24/09/2013

*http://www.herturlu.org/turk-sanat-muziginde-makamlar/#ixzz2fkRvWOtS