Kýzýlderili der ki;
“Her þey ayný nefesten alýr: Hayvanlar, insanlar, aðaçlar… Hayvanlar olmazsa insanlar ne yapar? Tüm hayvanlar gitse insanlarýn ruhu büyük bir yalnýzlýða boðulur; insanlar yalnýzlýktan ölür.”
Kurban bayramý telaþlarýmýz geçince þöyle köþemize çekildik. Okuyamadýðým beþ günlük gazeteleri, “dünyada ve yurdumuzda ne var ne yok” diye sayfalarý ivecen çevirirken bir anda gözlerim, gazeteci Emin Çölaþan’ýn köþesinde mýh gibi takýlý kaldý!
Yazýnýn baþlýðý þöyle atýlmýþtý: “Senin ne iþin vardý orada?”
Yazarýn yazýlarýnýn takipçisiydim, “acaba kime ne demiþ?” diyerek merakla okumaya baþladým: Makalenin sonunu okur okumaz, “yine mi!” diye içim bir fena olmuþtu. Yüzümde acýnýn çizgileri oluþtu.
Ortalýkta yine kan vardý, ama bu kez çok fazla insan kaný akmýþtý. Gelin, haberin bir kýsmýný birlikte okuyalým isterseniz:
– Kurban kesmeye kalkan dört acemi kasap kendini yaralamýþ ve ölmüþtü.
– Ýlk günden acemi kasaplarýn yaralanmasý beþ bini geçmiþtir. Dün itibariyle altý bin olmuþtur. Hastanede tedavi altýna alýnan yaralýlarýn bazýlarý çok aðýrmýþ.
– Adamýn biri kurbanýný apartmanýn sekizinci katýna çýkartýp, balkonunda kesmiþ.
– Büyükbaþ hayvanlar kesildikten sonra sokaklarda baþ-aþaðý vinçle gezdirilmiþ.
– Kaçan hayvanlarýn bazýlarý tabancayla öldürülmüþ.
-10 yaþýndaki çocuðun eline býçak verilip kurban kestirilmiþ.
– Rize’de boða dereye kaçmýþ, sahipleri tarafýndan yakalanýp kesilmiþ.
– Kaçan kurbanlýk hayvanlarýnýn çoðu iðne ile uyuþturulup yakalanmýþ.
Emin Çölaþan’ýn yazýsýný okuduktan sonra 19 Ekim’e ait gazetedeki haber, bu kez yüzümü aydýnlatmýþtý! Haberin güzeli olur mu? Oluyormuþ iþte…
Efendim, Adana Çukurova’da iki kurbanlýk koyun kaçmýþ, emniyete sýðýnmýþ!
Kesilmekten son anda kurtulan koyunlarýn saðlýk durumlarý iyi, keyifleri de yerindeymiþ. Polisler iki koyunu Fatih Emniyetinin bahçesinde þefkat ve sevgiyle besliyorlarmýþ. Üstelik de koyunlarýn sahipleri bulunamamýþ. Ne güzel!..Tabi -koyun aklý- deyip geçmemek gerekir. Bizler, doðanýn o muhteþem ruhuna saygý duymalýyýz. Hatta teþekkür etmemiz daha doðru olur…
Gazetedeki kurban kazalarý, kanlý vahþet haberleri yüzümüzü buruþtururken yüreðimizi de sýzlatýyordu. Bu arada tabi benim de içim kýyýlmýþtý: Elimden ne gelirdi ki? Kaçan o koyunlara sevinmiþtim ya!..Bu duygu anýmda Þadi Þiraze düþüncelerime usulca sýzý-vermiþti: “Kurtlar birbirine düþtüðü zaman, aralarýnda koyun rahat eder.”
Gerçekten de günümüze anlam katan bir sözdü. Herkes, bayram nedeniyle iþtahlarýný biliyordu. Üstelik kan ve acýyý “et yeme” düþüncesiyle umursamýyorlardý.
Aklýma yýllar öncesi okumuþ olduðum bir Aborjin hikâyesi gelmiþti. Aslýnda bu hikâye her kurban bayramýnda aklýma takýlýrdý. Okuduktan sonra eminim her kurban bayramýnda sizin de aklýnýza takýlacaktýr.
Bir kadýn gazeteci Avustralya’daki Aborjinlerin yaþantýsýný merak eder. Onlarýn arasýna katýlýr. Aborjinler araþtýrmacý kadýna “dünyada neyin varsa býrakmalýsýn” derler ve kadýnýn tüm kiþisel eþyalarýný ateþe atýp yaktýrýrlar. Kadýn bir tek pasaportunu saklar. Onu da geri dönüþünde “kim” olduðunu kanýtlamak içindir.
Uzun süre Avustralya’nýn ormanlarýnda yürürler; acýkýrlar. Yanlarýna su dahi olmak üzere hiçbir yiyecek yoktur. Kadýn Aborjinlerin nasýl besleneceklerini düþünürken onlar yere oturup sessizce dua ederler. Onlarýn düþünce güçlerini kullandýklarýný bilen gazeteci kadýn sorar:
-Nasýl bir dua ettiniz, diye.
Aborjinlerinler yanýtlar;
-Birkaç km uzaklýkta kanguru sürüsü gidiyordu. Sürünün baþýndakine ricada bulunduk. Biz þu kadar kiþiyiz ve çok açýz. Sizden birini bize yememiz için sunarsanýz, size minnettar oluruz.
Verdikleri yanýt sonrasý büyük bir ilgiyle yola devam eden kadýn gördüðü manzara karþýsýnda adeta donar, kalýr.
Yaþlý ve ayaðý sakatlanmýþ bir kanguru, -onlarý- beklemektedir!
*
Ne zaman bu Aborjin hikâyesini belleðimin çekmecelerinden çýkartsam, Kurban Bayramýnda kaçan hayvanlarýn ÖLMEK istemediklerini, kendilerini insanlara SUNMAK istemediklerini, hatta doðanýn yasasýna göre o kaçan hayvanlarýn YAÞAMAK hakkýný zorla aldýðýmýzý düþünürüm.
Ýnançlara saygým var; ama böylesi bir zorla can alma da çok acý veriyor insana. Hatta ibadetten çok, kanlý bir kýyýma dönüþüyor!..
Doða herkese yetecek kadar geniþ, herkesi besleyecek kadar da yiyecek sunduðunu düþününce, zengin ve fakirler arasýndaki farkýn olmamasý için “bir Aborjin gibi olabilsek keþke” diye içlendim açýkçasý. Bir yandan açlýktan, yoksulluktan ölen insanlarý düþünüp, çaresizlik duygusu ile kývranýrken, diðer yanda insanlarý toplu kýyan zalimlere duyumsadýðým öfke, düþüncelerimi bulandýrýyordu. Soðuk iklim yazarý Tolstoy, bana “üzülme der,” gibiydi;
“Biz, hem kurtlarýn doymasýný, hem de koyunlarýn sað kalmasýný istiyoruz.”
Sosyal paylaþým sitelerinde “karþýyým” diye yazdýðýmda olumsuz tepkileri de karþýlamak zorunda kaldým. Ben, usulsüz kurban kesimlerine karþýyým, Ýslami inançlara deðil!..
Hayvan katliamlarýnda dünya listelerinde en baþ köþede ülkemin adýmý görmek ulusalcý tinimi acýtmýþtýr. Bir Uzak-doðu ülkelerinden olan Çin, köpekleri kesip yiyorlardý. Önceleri onlara da karþýydým. Köpek eti yenir-miymiþ, diye…
“Dünya Hayvan Haklarý Örgütü” o ülkeyi mahkemeye vermiþti. Hayvan Örgütleri kaybettiler. Çin’in kazanma nedeni ise ülkesindeki veteriner kontrollerinin standartlarýn çok çok üzerinde olmasýymýþ. Ayný zamanda köpeklerini saðlýklý kesim yaptýklarý entegre tesislerini kurmuþlar. “Köpek Üretim Çiftlikleri”ile de hayvan soyunun devamýný saðlamaktalarmýþ.
Haklý olarak da “Bizim yemek kültürümüz bu. Ülkemizde bir köpek kesiyorsak, on köpek üretiyoruz” diye, savunmalarýný yapmýþlar.
Asya ülkesi olan Hindistan’a baktýðýmýzda inançlarý gereði asla inek yemediklerini görüyoruz. Çünkü onlarýn inancýnda “inek” kutsal bir hayvandýr. Kim-bilir biz nasýl ki, Çin’e “köpek kesiyor” diye kýzýyorsak, Hintliler de kurban bayramlarýmýzda bizlere duygusal tepki verebilirler.
Peki, ülkemizde büyük ve küçük-baþ hayvancýlýðý; uluslararasý standartlarda veteriner kontrollü saðlýk koþullarýnda üretme, yetiþtirme, korunmasý, beslenme ve bakýlmasý konusunda biz hangi aþamadayýz?
Asýl olan da bu sorunun yanýt bulmasýdýr. Uyuþturmadan, gözlerini baðlamadan, çoluk çocuðun gözleri önünde hayvan boðazlamayý Allah da hoþ görmez. Benim mantýðým bu doðrultuda çalýþýr.
Tolstoy’un düþüncesini benimseyen aklým, firar etmeden çayýmý demleyip güne bir Aborjin duasý ile baþlamak en iyisi:
“Seni ayakta tutmaya yetecek kadar
Güzelliklerle dolu bir yaþam sürmeni dilerim.
Aydýnlýk bir bakýþ açýsýna sahip olmana
Yetecek kadar güneþ diliyorum.
Güneþi daha çok sevmene
Yetecek kadar yaðmur diliyorum.
Ruhunu canlý tutmaya yetecek kadar
Mutluluk diliyorum.
Yaþamdaki en küçük zevklerin daha büyükmüþ
Gibi algýlanmasýna yetecek kadar acý diliyorum.
Ýsteklerini tatmin etmeye yetecek kadar
Kazanç diliyorum.
Sahip olduðun her þeyi takdir etmene
Yetecek kadar kayýp diliyorum.
Son ELVEDAYI atlatmana yetecek kadar
MERHABA diliyorum.”
*
Ve bende insanlarýn ve hayvanlarýn zorla kurban edilmediði bir dünya diliyorum.
Sevgiyle kalýn.
Emine PÝÞÝREN-Edremit