Azerbaycan, Batý Asya ile Doðu Avrupa'nýn kesiþim noktasý olan Kafkasya'da yer alan ülkedir. Azerbaycan, zengin kültürel mirasa sahiptir. Müslümanlarýn çoðunlukta olduðu ülkeler arasýnda opera, tiyatro gibi sahne sanatlarýný barýndýran ilk ülke olma özelliðini taþýr. Tiyatro ve opera sanatý bu ülkede çok geliþmiþtir ve herkes bu sanatlara önem vermektedir.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 yýlýnda kurulmuþ ancak 2 yýl sonra 1920 yýlýnda Kýzýl Ordu sýnýrý geçerek Azerbaycan’a girmiþtir. Artýk Azerbaycan Sovyetler Birliði topraklarýna katýlmýþtýr. Ancak 1991 yýlýnda Sovyetler Birliði’nin daðýlmasýndan sonra Azerbaycan tekrar baðýmsýzlýðýna kavuþmuþtur.
Azerbaycan Tiyatrosu’nun tarihi çok eskidir. Azerbaycan Tiyatrosu’nun üç bin yýlý aþkýn bir geçmiþi vardýr. Azerbaycan Halkýnýn uyanmasýnda, milletin kendi yaþamýný yansýtmasýnda tiyatronun büyük önemi olmuþtur.
1921 yýlýnda Bakü’de “Tenkit ve Teblið Tiyatrosu” kuruldu. Bu olay, kentin kültürel yaþamýnda önemli bir dönüm noktasý oldu. 1923 yýlýnda Bakü Tiyatro Okulu’nun açýlmasý ve birçok mezunlar vermesi milli tiyatro sanatýnýn geliþmesinde önemli oldu. 1929’da Çocuk Tiyatrosu kuruldu.
1960’lý yýllarda Azerbaycan Tiyatrosu daha da geliþti ve büyüdü. Bu yýllarda tiyatroya genç dramaturglar geldi. Birçok eserler yazýldý.
1990 yýlýndan sonra da Yuð, Miniatur, Pandomim, Belediye, Kamera, Gençler Tiyatrolarýnýn kurulmasý bir rahatlýk yarattý. Bunlar sanatýn alan, forma çeþitliliði ve üslup zenginliði bakýmýndan kesin þekilde ayrýldýlar.
1990 yýlýndan sonra da Azerbaycan Tiyatrosu’nda klasik ve modern Azerbaycan yazarlarýnýn eserleri, Rus ve Dünya dramaturglarýnýn seçkin eserleri ile sahneye konuldu.
Azerbaycan Profesyonel Tiyatrosu’nun kurulduðu dönemden bu yana ülkede birçok tiyatro gruplarý oluþtu. Bakü’de Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Rus Dram Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Müzikal Komedi Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Genç Seyirciler Tiyatrosu, Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu, Belediye Tiyatrosu, Gençlik Tiyatrosu, Eðitim Tiyatrosu, Yuð Tiyatrosu, Kamera Tiyatrosu, Pontomim Tiyatrosu bulunuyor. Nahçývan, Gence, Lenkeran, Sumgayýt, Aðdam, Mingeçevir þehirlerinde de Devlet Tiyatrolarý kurulmuþtur… Bunlarýn dýþýnda birçok tiyatro da faaliyetlerini sürdürüyor.
Bunlardan biri de Azerbaycan Devlet Akademik Millî Dram Tiyatrosudur., Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ulusal dram tiyatrosudur. Bu tiyatro baþkent Bakü'de bulunmaktadýr.
1919 yýlýnda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti döneminde Bakü'de kurulan Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu, Azerbaycan tiyatrosunu ilk defa ulusal ve devlet bünyesinde toplamýþtýr ve ülkenin önde gelen tiyatro oyuncularýnýn, yazarlarýnýn ve yönetmenlerinin yetiþmesinde ön ayak olmuþtur.
Kýbrýs Türk Devlet Tiyatrolarý Müdürlüðü yaptýðým yýllarda Azerbaycan’a iki defa gitmiþtim. Birçok Tiyatroyu gezmiþ ve oynanan oyunlardan birkaçýný izlemiþtim. Azerbaycanlýlar, sanata karþý büyük bir sevgi besliyorlar. Sanatçýlarýný asla unutmuyorlar. Birçok caddeye ya heykellerini dikiyorlar veya onlarýn adlarýný veriyorlar. Hatta sanatçýlar için bir de orman yapmýþlar. Ölen sanatçýlarýný da sanatçýlar için yapýlan kabre defnediyorlar.
Bu süre içinde Azerbaycan Devlet Akademik Millî Dram Tiyatrosu Müdürü Sayýn Prof dr Ýsrafil Ýsrafilov Bey ile çok yakýn dost olmuþtum. Bakü’de Azerbaycan ve KKTC arasýnda tiyatro alanýnda ilk defa Bir “Ýþbirliði Protokolu” imzalamýþtýk.
     Ýkinci yýlda ise Sayýn Ýsravilov’u KKTC’ye davet etmiþ ve kendilerini Lefkoþa’da aðýrlamýþtýk. Burada da protokolun devam etmesi için anlaþmaya varmýþtýk. Bu protokol hala yürürlüktedir…
Ýki ülke arasýnda imzalanan protokol gereði, Azerbaycan’dan bir yönetmen gelmiþ ve Azerbaycan’ýn ünlü yazarlarýndan Elcin’in “ KATÝL” adlý oyunu Kýbrýs Türk Devlet Tiyatrolarý adýna yönetmiþti.
Burada þuna dikkat çekmek istiyorum. Azerbaycan, Dünya tarafýndan tanýnan bir devlet. Oysa KKTC, Türkiye’den baþka herhangi bir ülke tarafýndan tanýnmýyor. Azerbaycan da KKTC’yi tanýmamasýna raðmen Sayýn Ýsrafil Ýsrafilov “Ýki kardeþ ülkenin iþbirliði yapmasý çok doðal bir olaydýr. Biz de Kýbrýs Türkü ile kardeþiz. Bu nedenle ben, bu protokolu imzalýyorum” diyerek imza atmýþtý. Bu da bizim için büyük bir olay idi. Belki de yapýlan bir ilkti. Resmi olarak tanýmayan bir ülke sizinle iþbirliði protokolu imzalýyordu. Bu nedenle bana göre çok anlamlýydý.
Dün, Azerbaycan’ýn Milli Tiyatro Günü’ydü. Azerbaycanlý kardeþlerimiz, tiyatroya o kadar çok önem veriyorlar ki, senede bir günü milli bayram olarak kutluyorlar. Dünyanýn birçok ülkesinden tanýnmýþ tiyatro adamlarýný, çeþitli tiyatro oyunlarýný davet ediyorlar. Ve bütün Bakü Halký bu özel güne büyük ilgi gösteriyor.
Bu nedenle ben de bu günkü yazýmda Azerbaycanlý kardeþimizin bu özel günlerini kutlamak ve bunlarý sizinle paylaþmak için Azerbaycan Tiyatrosu’na ayýrdým.
Dost ve Kardeþ Ülke Azerbaycan’ýn “Milli Tiyatro Günü” kutlu olsun. KKTC’den oradaki kardeþlerimize sevgi ve selamlarýmýzý gönderiyoruz…
Azerbaycan’ý seviyoruz…