..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Ýnsanýn en iyi tarafý ürperebilmesidir. -Andre Gide
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




9 Mayýs 2015
Sosyal Duygunun ve Bilincin Oluþmasý 1  
Bayram Kaya
Her þey gibi duygu da bilgi de bir süreç iþidir. Kimyasal evrim biyolojiyi ortaya koymuþtu. Biyolojik evrim sosyal yaþamý güdümleyiþle bir sosyal evrimle neden olmuþtu. Sosyal evrim insanlarda totem kült yaþamlý bilinçlenmeyle totem mesleði olan ilk üretim hareketlerine dönüþmekle toplumsal evrime sýçramýþtý. Ýþte insan bilinci bu arkaikti seyrediþin bir izahý olmaktan kurtulamayacaktý.


:AABI:
Sosyal duygularýn inþasý, önce bir ara dönem inþasýdýr. Baþlangýçtaki totem meslekleri kendi grubuna, saðlama oluþa bir rahatlama getirmiþti. Her hangi bir oluþ, bildik tanýmlamayla; "þiþede durduðu gibi durmayacaktý". Bu rahatlýklar bir baþka türden sosyal seçilim yasalarý içine duygu oluþlarýyla da yansýmýþtý.

Solucan yiyen yabanýl gruba karþýn; totem meslekli grup artýk ne bulurlarsa yemenin de zorunluluðundan kurtulmuþtu. Hatta solucan yemek totem meslekli grupça aþaðýlanýr bir durum olmuþtu. Totem mesleði saðlama baðlamýnda kiþilerin birbirine bir baðlýlaþmasýysa da; totem meslekleri doða karþýsýnda üretim olmakla, bir özgürleþmeydi.

Ýlk özgürleþme ve ilk kez özgürlüðü dile getiriþ bu baðlamda tarih sahnesinde yürürlüðe kondu. Özgürlük bir üretim hareketiydi. Zorunluluklarla güdülmek yerine; zorunluluklarý üretmek, zorunluluklarý gerektirmek; zorunluluklarý belli bir süre geciktirip, kontrol altýna alabilmekti. Doðayý düþünceleri diyalektikti oluþla üretmek, özgürlüðün toplumsal hareket olmasýnýn sonucuydu.

Bu özgürleþmeyle kýsmen de olsa farklý tatlarýn çekiciliðini tercih edebilir olmuþtular. Yani totem meslekli grup, isterse solucan yeme saðlamasýna zorunlu oluþla baðýmlý olmaktan kurtulabiliyordu. Öyle ki bu tutumlaþmalar içinde yansýmalara baþlamalarýyla zaman geldi, bu baþlanýþlar sadece hoþlanýlaný yemeye de süreçlendi.

Tercihi seçilim yapabilmesi kiþide ve sosyal duygusunun kriterleri olmaya baþlamýþtý. Ne bulursa yemeye güdüleniþe baðýmlýlýk olmaktan kurtulan grup; ister istemez olma durumuyla karþý karþýyaydý. Ýster istemez durumlar içinde olmalarýnýn birisi de grubun; "totem meslekli bilinçlenmeyle daha bir rafine oluþla sosyal seçilim olanaðýnýn içinde olmasýydý.

Buðday üreten, koyun besleyen ve bunlarý yemekle ve stoklarýný her an elinin altýnda hazýr bulundurmakla grup; þimdiye dek olmayan bir düzey ve düzlem alanýnýn devinmesi kazanmýþtý. Stoklama ve her an elinin altýnda olma düzey düzlem olanaðý gruba sözgelimi solucan yememenin seçme ayýklama lüksünü ortaya koydurdu.

Lüksünü ortaya koyan böylesi bir grup kendilik bir (sosyal) yiyecek ayrýlýðý yapabilmenin seçme ayýklamasý içine de girmiþ oluyorlardý. Bu sosyal olucu duygusal perhizdi. Sosyal duygularýn seçilimi bu tür yaþantý aþmalardan neþetti.

Bölge savunmasý ayýrt ediciliði, farklý sosyal tüzeline baðlý tutum ediniþlerle birlikte grup gizli bir bölge rekabeti yansýmasý ve farklý savunmalý bölge içinde oluþun farklý totem yasa seslenmesi tutumundan kaynaklý "sosyal oluþumlar bile zayýf ve çekinik kodlarla da olsalar zýmnen aykýrý ve rekabeti oluþlarý ortaya koymuþtu.

Bu aykýrý ve yarýþmacý algýsallýkta olan karþý tutumu grup; kendi grup tutumuyla anlama ve kýyaslamasýný yapacaktýr. Bu karþýlaþtýrma ölçme deðerlendirmesinde gruplar kendi tutumundan yana eðilim koyacaklardýr. Kendi tutumlarýna eðimleþen gruplar bu kýyas ve yarýþmaya taraf olup; seçim ve tercih duygularýný kendi edimleri üzerine koyacaklardýr.

Grubun ve kiþilerin daha öncesi olan sosyal yaþamýný ve arkaik dünya yansýmalarý olan sosyal algý ve sosyal duygularýný unutmayalým. Bu türden bölge savunmasýndan baþlayan saðlýklý algý ve duygularý önce grubun ve oradan da sosyal öðrenme dediðimiz gruba dek sosyal manyetik aktarýmlarla kiþilerin sosyal inþa genetik malzemesini oluyordu.

Ýttifaký temaslar içindeki gruplar, çok olumlu giriþmeler yapsalar dahi; bölge savunmalý rekabetçi sosyal genetik durumlarýn dipten dibe yansýmasý olan yarýþma duygusu, rekabeti oluþlarla grubun; gizli yarýþmasýný yaptýran rekabetçi duygularý olacaktý.

Totem mesleði türünden olan seçme ayýklama yapma rezervi içine bu türden rekabeti bölge savunmalý dip hareketi de bilinçli etkili olmaya baþladý. Gruplar dip dalgasý olan bu türden hareketi sosyal aykýrýlýklar oluþuyla da bilinç ve duygusunu edindiler.

Dýþtaki sosyal rekabeti; daha önceki bölge rekabetinin zamana zemine göre algý sal deðiþmesiydi. Bölge savunmalý devinme eðilip bükülüþle duyguya dek algýsal deðiþmesi yapýldý. Yani þimdiki "totem meslekli sosyal seçilim yasasý" daha önceki bölge rekabeti yasasýndan dönüþmeli bir yansýmaydý. Ýçteki edime duygu; "sosyal tasvip" görmeydi.

Bu türden ara dönemler içinin "sosyal belirleyicilik ve sosyal belirleyiciliðin deðiþken reostalarla geniþleyen menü kontrollerinden" birisi; ittifaklardýr. Sosyal aykýrýlýkla oluþun iddia ve rekabetini ittifaklar da sürdürdü. Sentez yapan ilahlar bunun en belirleyici kanýtýdýr. Dýþtan ittifaklar arasý ticari bað oluþmasý henüz ortama yansýmamýþtý.

Bir ittifakýn, dýþtaki baþka ittifaklar arasýnda giriþen bir baðýntý olmamasý nedenle; bir ittifakýn totem meslekleri yiyeceði diðer ittifaka "sosyal seçilim ve sosyal belirlenim ilkesi oluþla" yasak olabiliyordu. Görünüþe göre domuz besleyip üreten bir grup, hem gördükleri ve saygýladýklarý bu iþleri nedenle karþý grup algýsý içinde domuz gruplar oluþla algýlanacak ve adlanacaktýlar.

Beri tarafta keçi totem mesleði nedenle keçi totemli (adetli) grup oluþla adlandýrýlacaktý. Unutmayýn ki domuz grubu kendi iç ittifakýndan ötürü kendi sentezine insan demekte ve insan bilmektedir. Ayný þekilde keçi totemli bir grup ta (meslek bilinçli ve üreten iliþkili grupta) kendi ittifak sentezi içindeki melez adý insandýr ve salt kendisini insan bilmekle kendi ittifak eþlerine insan demektedirler.

Sonraki dönem mesleklerinden ötürü hallaçlar, köþkerler denmesi kazmanýn adamý, çapanýn adamý, topraðýn adamý, sürünün efendisi gibi totem mesleðinden ötürü bir gruba domuzlar denmesi, söz gelimi keçi grubunun tanýmlama ve ayýrt edici seçme ayýklama kriteridir. Keçi denmesi de, domuz grubunun kendi ayýrt edici seçme ayýklamasýdýr. Bu nedenle keçi grubuna domuz; domuz grubuna keçi yeme âdeti yasak olabilecektir.

Görülüyor ki sosyal seçilim ilkesi tarih boyunca yapboz tahtasý üzerine yazýlan yazýlar uçuculuðu denli birçok anlam deðiþmelerine uðramýþtýr. Ýlk totem mesleði nedenle totem gruplar doðadaki bulunurlarýn peþine düþmeyi seyrelttiler.
Bu seyreltim hareketi giderek tadýndan olsun baþka sýkýntýlarý nedenle olsun kimi tükettiklerini daha az tüketmeye ve bu tüketimden es geçip, o tüketim nesnesine ellerindeki totem yiyecek kutsallýðý ve çekiciliðinden ötürü burun kývýrmaya baþladýlar.

Burun kývýrmakla, zamanla farkýna varýlan tüketilmeme iþi, o þeyin o sosyal seçilimde bir öykülemesi oluþla yenmeme tercihi emeði, gayreti, çabayý saygýlayýþla öven; kutsayan bir ortaya koymaydý. Bu ortaya konuþla emek olmayan þeyden kýsmen iðrenme o þeyden tiksinç duyurtma tercihi þayan oldu.

Ýðrenmenin sosyal nedeni totem mesleði yanýnda samimi olarak totem mesleðine kendini verememe de ortaya çýkmýþtý. Yeni olan þey adeta travma durumdu. Ön totem yasada ve atalar ruhu söylemi içinde totem mesleði yoktu. Þimdiki anlamýyla bu gerici direnç ilkten beri ola gelen gibi doðada saðlama yapma geleneðini sürdürmek istiyordu. Ýþte tiksinç oluþ doðada saðlama geleneðini sürdürmek istemeye karþý, zararsýzca gibi görünen bir totem tutumuydu.

Bu tiksinçlik, çatal ve kaþýkla yemek yiyen bir sosyal grubun; eliyle yemek yiyen bir sosyal gruba tiksinç duymasý gibi ortam yansýmasýndan kaynaklý kendilik durumu; "grup hareketine göre" yorumlamaydý.

Diðer bir sosyal seçilim ilkesi de birinci seçilim yasasý üzerine bir seçme ayýklama ve yeniden inþa oluþla gruplar ittifaklý sosyal ayýklama duygularý edindirmeydi. Bunlar kezler kere olduðu için Arapsaçý gibi içinden çýkýlmaz bir hal ve tutuma dönüþmüþtür.

Sürecek



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Anlamak Gerek 26
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.