"...Ve hepimiz az ya da çok rüyacý deðil miyiz!" -Dostoyevski |
|
||||||||||
|
Teorik olarak ilk sosyal iliþkiyi baþlatýr yaklaþým. Baðlaþýk olabilmektir. Bencilliði saðlatan eylemleri, birbirine baðlý ve birbirine baðýntýlý oluþuyla gerçekleþir. Birlikte saðlatan iyi-kötü eylem sonuçlarýný, birlikte yararlanýþla paylaþma. Bir kez sosyal oluþ giriþmeleri baþladý mý? Gruba (sosyal oluþa) baðlýlýk; vefa, fedakârlýk, gelenekleþme, tekrarlanýþ, sýralama, kural edinme gibi bir yýðýn iç yansýmalar yapar. Bu tutum da ister istemez birlikte devinmeyi ve birlikte hareket etmeyi gerektirmekle; hareketi birbirine uyumlayýp devinmeyi birbirine baðýlý kýlmakla (senkronla) olasý olan kural ve aþamalar dizgesi (örgütlenme) demektir. Yani zorunluluðun öznel anlamý; yasadýr. Kural edilen bire bir iliþki, en küçük temel sosyal iliþkidir. Sosyal iliþki, eylemseli olaný birbirine yaklaþtýran paralel hareketlerden sýnanmýþ izlenimle (seçme ayýklamalý) duygu edinimle uyumlanma olabilir. Duygusal uyum canlýlarda alt beyin uyumu oluþla ortaktýr. Duygusal iletiþim, itim yapan eylem olduðu gibi yaklaþma yapan, yakýnlaþtýran çekim ve çevrimin duygusu da olur. Bu tür giriþmeni sýnama yanýlmalar kural edilip, taraflarca duygusal iletiþimle ya da ses ve davranýþla adeta söylenilip ortaya yeni bir uyum devinmesi konabilecektir. Duygu; ortak bir iletiþme biçimidir (formudur). Düzenli enerji kullanan ve bu düzenlemeyi yineleyiþle, ardýlýna aktarýr biçimdeki yapýlarýn, deneyimse olan ortak özellik yansýmasýdýr. Beynin toplaç olmaz öncesi yol haritasýdýr. Ortaya konan uyum ve uyumdaki yarar sosyal iliþki oluþla ya da gruptu bir sahip oluþla baðýntý sal süreçler egemeni oluþla, meþru oluþtur. Bu tür sosyal iyelik (sahiplik) te, his ve tek bencil oluþun kendisidir. Bu nedenle sosyal oluþ duygudaþlýktýr. Ya da kiþisi bencil oluþtan kaynaklanan bencillikler, dýþtan baðýntýlarsan kýlýnmakla sosyal bencilliðe denk düþen olay aþmalardýr. Bu iyelik (sahip oluþ egosu) sosyal kimliði oluþmakla temel düzlem durumlu yalýn bencilikten ayrýlýr. Birçok yeni özellik ortaya koyar. Sosyal kimlik; o küme sahipliði olan aitlik içinde ben yerine, biz diyen duygu birliðidir. Birçok olumlu olumsuz yansýmalar yapar. Yansýma, ihtiyaca göre seçilir. Bu kabil, en temel sosyal iliþkili olucu aitliklerden birisi de anne-yavru baðýntýlý sahiplikle kavranan aitliktir. Buradaki sahibi yet te yavru için beslenmeli, korunmalý sahip oluþa yönelmeli temel düzlem belirgindir. Bu baðýn sürdürücüsü; sosyal oluþlar dediðimiz, sosyal olucu tavýrlarla biçimlenen sosyolojidir. Totem gruplarýn düzlem sosyolojisi ayný temel benzerlikleri olmakla, minik nüans vurgularýyla apayrý bir kendileri olucu grup aiti kültür içermesini oluþurlar. Gruplar ayný temelden hareketle, ayný temelin farklý farklý yansýmasýný kendilerine anlam iliþkisi yapmýþlardýr. Bu çok kez birbirinden habersiz oluþun öznelliðidir de. Kiþi-kiþi sahiplenmesi, kiþi-grup sahiplenmesine varmakla; grup sahiplenmesi sürecini, sürü sahipliðine; yani sürü sosyolojisine getirmiþtir. Sürü sosyalliði süreci, totem sahipliði olan birliði, totem sosyolojisine getirmiþtir. Totem sahipliði sosyolojisi de süreci, toplumsal sahiplik gibi birçok aþama ve evrimsel oluþlarýn düzey düzlem iliþkileri içinde geçirmiþtir. Annenin, yavruyu belirleyen bir sahip oluþu vardýr. Doðum nedeniyle kendisinden kopan, kendisinde boþluk býrakan yokluðun bu çekimine doðru yönelen sahiplenme ile anne yavruya kucak açar. Bunun nedeni de bencil yapýnýn sakýným korunumu oluþla, kendisini sürdüren; kendini tekrar eden geri baðlaným yasasýdýr. Sosyal grup hareketi sür git ve dümdüz olmuyordu. Besin bulunurluðuyla nüfus çeliþkisi gibi nedenler yüzünden grup içi süreç akýþý her bir kiþilerinden ötürü aksýyordu. Böylece grubun kendi içindeki her bir kiþisi sürece kesikli sürekli aksama yaptýrmanýn nedeni oluyorlardý. Kiþisi bencil oluþun giderilmesi totem grup içinde bu sýnýrlý sonlu aksamalarýný, kurallar oluþla totem yasa olarak belirledi. Kiþisi bencillik, biz diyen sahiplikle (aitlikle), grup tüzelinli biz diyen grup benliði (sosyal aitliði) olan; sosyal benlik, üzerinde baðýtlandý. Gücü gücü yetene olan kiþi kurallarýn yerine, gücü grubuna yeten, tüzelini kurallarla totem gücü “anlam” buldu. Böylece tüzelini iliþkili kýlýnan sahiplik tutumunun vurgusu hep bu totem anlam iliþkisi yönünden sürdürülür oldu. Bu sürdürülür olana totem aitliði dendi. Demek ki totem aitliði: kiþi bencilliðinin doyumunu, biraz geciktiren; güvenli bir saðlaþmayla biz diyen (özgecil) grup benliði üzerinde çevrim yapýþtýr. Totem düzlem, anlamca; kendi öncesi döneme göre çekim gücü hayli yükseltilmiþ sosyal alandý. Totem alan, temel düzlem, yerine geçti. Sembolizmin temeli budur; totemdir. Totem düzlem sadece temel düzlemin yerine geçen temsil oluculukla kalmaz. Ayný zamanda sosyal öðrenme, sosyal yansýma ve sosyal güç oluþuyla ikinci bir iþlevleþmedir de. sürecek
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |