ELLEZLÝ DERESÝ CINGIRT KAYASI DENÝZ TEPESÝ VE HIDIRELLEZ



Aybastý’nýn daðý taþý, deresi tepesi ve yerleþim yerlerinin adlarýnýn tarihi ve kültürel bir geçmiþi vardýr. Ben yer isimlerinin deðiþtirilmesine karþýyým. Bir yerin ismini deðiþtirmek o yerin tarihi ile baðýný koparýr. Yer isimlerinin tarihleri o yörede yaþayan insanlarýn da tarihidir. Dileriz ki, ismi deðiþtirilen tüm yerleþim yerlerinin eski isimlerine kavuþmasýdýr. Aybastý pek çok yerin ismi zam an zaman deðiþtirilmiþ, geçmiþiyle baðý koparýlmaya çalýþýlmýþtýr.

Aybastý’dan Karamanlý’ya yürümek bana tarifsiz bir sevinç verir. Sanki tarihi bir yolculuða çýkar gibi heyecanlanýrým. Bir kere, Karamanlý adý benim için pek çok anlam ifade eder. Her þeyden önce Anayurdumdur. Doðduðum, ilk defa suyunu içtiðim, topraðýna bastýðým yerdir. Oysa ilk yedi yaþýma kadar yaþadýðým yerdir burasý. Karamanlý Aybastý’nýn ilk yerleþim yerlerinden de biridir. Karamanlý’da bugün bile kullanýlmakta olan taþ merdivenli yol, kaya mezarlarý bunun önemli göstergesidir. Karamanlý’ya giderken Ellezli Deresi’ne gelince üzüntü duyarým. Bunun nedeni derenin bakýmsýz ve korunmazsýz halidir. Derenin içinde bulunduðu vadimsi alanda her türlü atýk madde mevcuttur. “Ellezli” kelimesinin kökenine bir göz atacak olursak, ilginç bilgilerle karþýlaþýrýz. Hýdýrellez, bütün dinlerin inançlarýn kabul ettiði, ortak tek bayramdýr. Hýdýr Ellez Efsanesinde çok az da farklýlýklarý olsa da bütün dinlerde bilinir ve kabul edilir. Ellezli [Ýlyaslý] adýný buradan alýr. Hýdýrellez günü çok önemlidir. O gün, evimize Hýzýr’ýn gelme ihtimali vardýr. Bitki yapraklarýndan toplanan çiselerle yoðurt mayalanýr. Dilekler tutulur. dualar edilir. Özellikle evi olmayanlar, evlenmek isteyen gençlerin dileklerinin kabul edileceðine inanýlýr.

Cýngýrt Kayalarý, adýyla anýlan kayalar; Fatsa, Aybastý ve Reþadiye’de var. Biz burada Aybastý’da bulunan Cýngýrt Kayasý’ndan söz etmek istiyoruz. Söz konusu kaya, Aybastý’nýn önemli Söylenceye göre, çok çok eski zamanlarda gemiler Cýngýrt Kayasý’na baðlanýrmýþ. Bu demektir ki, Aybastý bir deniz ülkesiymiþ. Gemilerin güzergahýnda bulunan bir liman olduðu anlaþýlan Cýngýrt Kayasý’na çekilirmiþ. Günlük dilde, “Güneþ Cýngýrt Kayasý’na çýktý.” deyiþi, vaktin, günün bir belirli bir saatte olduðunu ifade eder.

Yaras Obasý, bulunduðu coðrafi konum itibariyle, iklim ve bitki örtüsünün deðiþiklik gösterdiði bir yer üzerinde yer alýr. Yaras Obasý hep ilgimi çekmiþtir. Orada tarihi ve kültürel varlýklarý araþtýrýrken, Ballý Derviþ Evliyasý, Çermik kalýntýlarý, eski bir kilise kalýntýsýnýn olduðunu öðrendim. Obaya gittikten sonra, Deniz Tepesi adýyla yüksek rakýmlý bir tepe olduðunu öðrendim. Tepeden, iklim ve hava durumu uygun olduðunda, Denizin[Karadeniz] göründüðünü söylediler. Ancak biz gittiðimizde çok dikkatli baktýðýmýzda halde denizi göremedik.

Vatan, sadece bir ülkenin insanlarýn yaþadýðý toprak parçasý deðildir. Yaþanýlan ülkenin deresi tepesi, taþý topraðý, suyu havasý, kurdu kuzusu gibi tarihi ve kültürel tüm maddi ve manevi varlýklarý da kapsar. Yemek içmek, düðün dernek, komþuluk iliþkileri dahil halk kültürünün tüm unsurlarýný bu listeye de eklemek gerekir. Bir düþünür, “üçbin yýllýk tarihini bilmeyen bir kimse, günübirlik yaþar” demiþtir. Anlatýlan tarih dünün tarihi deðil, yarýnýn tarihine ortam hazýrlamaktýr. Çünkü, geçmiþ kýsa, gelecek uzun sürer.

Ýdeolojilerin bittiðini iddia eden görüþler var; evet, dünyada ideolojiler tam bitmese bile çok zayýfladý. Yerini büyük ölçüde çevrecilik aldý. Çevre bilinci ve doðal yaþamý koruma bütün dünyada olduðu gibi ülkemizde önem kazanmaya baþladý. Çevrenin rant aracý olmasýna karþý olan görüþler, ilgi görmeye baþlamýþtýr. Çevre insanýn nefes almasýný saðlayan ortamýn kendisidir. Çevreye sahip çýkmak insana tüm canlýlara geçmiþe geleceðe sahip çýkmaktýr. Çevreyi korumak vataný sevmektir.

HIDIRELLEZ Hýzýr Aleyhüsselam, Ýlyas Aleyhüsselam ve Ýskender-i Zülkarneyn, birlikte (Ab-u Hayat) aramaya çýkmýþlar. Ve bir müddet sonra “Karanlýklar ülkesine dalmýþlar”. Hýzýr ve Ýlyas Ab-u hayat suyunun kaynaðýný bulup içmiþler. Fakat Ýskender’e söylememiþler. ( Hýzýr’ýn suyu benem / Ab-ý Hayat Bendedir / Kevserden Ýçen gelsin./ Kadru berat bendedir). Hýzýr ve Ýlyas’ýn sað olduðuna ve yaþadýðýna inanýlmaktadýr. Hýzýr karada, Ýlyas da denizde, yardýma muhtaç olanlara, car diyenlerin (imdat isteyenlerin) carýna yetiþirler.


Nuh peygamberin gemisinin fýrtýnaya tutulduðu, yeryüzünü sularýn kapladýðý, tufanda, gemide ki insanlarýn feryad edip “ya Hýzýr bizi kurtar” diye dua ettikleri söylenir. Güvercin, (Aslýnda karga ) aðzýnda zeytin dalý ile gemiye döndüðünde karanýn yaklaþtýðý, sularýn da çekilmesiyle insanlarýn karaya çýktýklarýna inanýlýr.
Bu anýn anýsýna her yýl 3 gün Hýzýr Orucu tutulur. Yine rivayete göre Hýzýr ile Ýlyas yýlda bir defa (6 Mayýs gününün gecesi), bir gül aðacýnýn dibinde buluþurlar. O nedenle de her yýl 6 Mayýs Hýdýr Ellez (Hýzýr-Ýlyas) günü olarak kutlanýr


Bu Ýnanç Musevilik ile Ýslam geleneklerinin ortak yönlerinden birisidir.
Anadolu da da halk geleneklerinde yaþamýþ olan Hýdýr Ellez ‘in
Ýnsanlarýn arasýna karýþarak mucizevi yardýmlarda bulunduðuna her zaman inanýlýr. “ Kul sýkýþmayýnca Hýzýr yetiþmez” veya “Hýzýr gibi yetiþti” gibi söylemler hala kullanýlmaktadýr.
Kur-an-ý Kerimin “Keyf Süresi’nin” 65-82. ayetlerinde de Musa Peygamber ile birlikte yolculuk eden ; ve onun þuurlu bir insanýn nasýl sýradan insanlar gibi yaþamadýðýný gösteren bilge de Hýzýr’dýr.

kaynak,http://hidrellez.org