PERÞEMBE YAYLASI’NDA GÜNLÜK YAÞAM ve OBA KÜLTÜRÜ
“ Ay akþamdan ýþýðýdýr yaylalar yaylalar
Yüküm þimþir kaþýðýdýr dilo dilo yaylalar”
Halk Türküsü
Yaylada yaþamak, insanýn kendisini yalnýzlýða terk etmesidir. Kendisiyle baþ baþa kalmasýdýr; Münzevi bir hayata davetiye çýkarmak, inzivaya çekilmektir. Tasavvufi ifadeyle veya derviþ bakýþýyla; ‘çilehane’dir. Yayla, yaþamýmda en çok yer alan bir yerleþim yeridir. Doðallýðýnýn, çevre ve iklim koþullarýnýn, kültürel ve tarihi dokusunun bozulmamasý korunmasý en büyük dileðimizdir. Yayla sadece Aybastýlýlarýn oturduðu bir yerleþim yeri deðildir. Yaz aylarýnda buraya gelenler, Aybastý, Kabataþ, Fatsa [25! aile], Çatalpýnar [38 aile], Samsun, Korgan, Niksar ve Reþadiye’den gelerek burada yaþamaktadýrlar. Bu yaþam biçimi kültürel zenginliði, hoþgörüyü de içinde taþýr. Gençler çok azdýr, emekli ve daha çok 50 yaþ üzeridir. Þifa bulmak için gelenler çoðunluktadýr. Yazýn nüfus artýþý özellikle Temmuz Aðustos aylarýnda en yüksek seviyelere çýkar. Altyapý yoktur. Evsel, ahýr ve iþyerlerinin atýklarý derelere açýktan baðlanmýþtýr. Dere ve çevre temizliði yok denecek düzeydedir. Su kaynaklarýnýn, akarsularýn, çeþmelerin hijyenik durumlarý incelenmeli, insan ve hayvan saðlýðýný tehdit eden hususlar giderilmeli. Baþýboþ köpekler korku yaratmakta ve can güvenliðini tehdit etmektedir. Herhangi bir saðlýk ünitesi yoktur. Hayvancýlýk geçen yýllara göre azaldýðý görülmektedir. Bakanlar kurulu kararý ile, 1991 yýlýnda turizm merkezi olarak tescillenen Perþembe yaylasýnda turizmle ilgili bir birim yoktur. Turizm merkezi ilan ediliyor, ancak gerekleri ne kadar yerine getirilmiþ. Yaylaya yerli ve yabancý turistler gelmektedir. Çevreyi tanýtacak, kýlavuzluk edecek, Turizm Danýþma Bürosu, yol ve yer gösteren panolar, tanýtým broþürleri gibi bilgilendirici çalýþmalara ihtiyaç vardýr. Yaylaya gezmek görmek amacýyla gezginler ve turistler, Karga Tepesi’ni soruyor, kümbet’i soruyor. Yön levhalarý yok, olsa çok yararlý olacaktýr. Levhalara göre gideceði yere yönelecektir. Karga tepesinin hakim bir noktasýna, gözlem evi, dürbün gibi kolaylýk tesisleri olabilir. Adýna uygun olarak, tepenin zirvesine, bir karga figürü, resmi veya heykeli ne uygun görülecekse, yapýlsa çok anlamlý olacaktýr. Ýklimler deðiþiyor, göç tersine dönüyor, kentten köye göçler artýyor, nüfus artýþý artýyor; gelecek yýllarda, Perþembe Yaylasý ilçe olmaya adaydýr. Çünkü, yaz kýþ ikamet edilmeye uygun bir iklim ve özellik göstermektedir. Yaylada; üç fýrýn, üç kahvehane, lokantalar, pirzola ocaklarý, bakkallar, nalburlar, hýrdavatçýlar, oteller, büfeler gibi zorunlu ihtiyaçlar karþýlanabilir. Perþembe günleri, pazar kurulmakta; çevre oba ve yerleþim yerlerinde oturanlar, ihtiyaçlarýný karþýlarlar. Üreticiler ürünlerini pazara getirir, satarlar. Pazarda giyim kuþam, yiyecek içecek dahil tüm ihtiyaç maddeleri bulunabilir. Ayrýca Pazar günleri yayla bir piknik yeri görünümünde. Çevre ilçelerden çok sayýda insan yaylaya gelir. Yayla adeta bir bayram yerine döner. Aybastý ve çevre ilçelerle ulaþým yollarý gayet iyi durumda, ulaþýmda hiçbir sýkýntý yoktur. Bu yaylaya ilgiyi oldukça artýrmaktadýr. Perþembe Yaylasý sadece menderesleriyle, þelalesiyle deðil, çayýrýyla, bulutuyla, ekmeðiyle, eti gibi maddi ürünleriyle deðil, obalarýyla önemli bir birikime sahiptir. “Oba Kültürü”nün, en az dört bin yýla dayanan bir geçmiþi vardýr. Obalarda öyle bir kültür vardýr ki, bunlar gelenekten geleceðe olduðu gibi, hiç bozulmadan taþýnýrlar. Obalarýn sýnýrlarý, gelenekleri görenekleri hiç bozulmadan günün þartlarýna da uyarak bir miras gibi elden ele dilden dile taþýnýr. Oba kültürü modern yaþamýn getirdiði yabancýlaþma, dýþlama, yok sayma gibi rahatsýzlýklarý barýndýrmaz. Oba’da kadýn erkek eþitliðinden tutun da, hayvan haklarýný, doðaya ve çevreye verilen önemi görmek mümkündür. Büyüklere saygý, küçüklere sevgi gibi insan iliþkiler günlük hayatýn her aþamasýnda yaþanýr. Birlik, beraberlik, dayanýþma, yardýmlaþma gibi tüm iyilikler ve deðerler obalarda yaþanýr. Kentlerin kiþiye yaþattýðý tüm olumsuzluklarýn, rahatsýzlýklarýn ilacý obalarda bulunur. Bu nedenlere, þehirlerde bunalan insanlarýn mutluluðu, huzuru bulabileceði yerleþim yerleridir obalar. Oba kültürü tanýtýlmalý, bilimsel çalýþmalar yapýlmalý, insanýn ruhunun en büyük ilacýnýn obalar olduðu anlatýlmalý.
Perþembe Yaylasý, bölgemizin deðil, ülkemizin de en güzel yaylasýdýr. Yayla hepimizin, hep beraber sahip çýkmalýyýz. Buraya karþý bir yurttaþ olarak, sorumluluklarýmýz ve görevlerimiz vardýr. Korumak, temiz bulundurmak, daha iyi olmasý için katký yapmak gibi… Bu topraklar bizlere atalarýmýzýn bir mirasýdýr, buraya sahip çýkmak, bizler kutsal bir görevdir.



- CANÝK TARÝHÝNDE; NALIN OLAYI
1873 yýlýnýn ilk aylarýnda, gazeteler ‘nalýn olayý’na yer verirler. Yazar, Selim Ýleri, “Kamelyasýz Kadýnlar” isimli kitabýnýn 52’nci sayfasýndan olayý olduðu gibi aktaralým.
“Peygamberin malýnýn ikinci teki Canik’de bulunmuþtur; bu haberle ‘yeni ‘ Osmanlý basýný günlerce uðraþýr. Kamuoyuna da böylesi haberlerin çok çekici geldiði muhakkaktýr. Canik’de bulunan ikinci nalýn, kutsal emanetlere eklenmek üzere, Canik’den Samsun’a “katýr sýrtýnda” yola çýkartýlýr. Samsun’daki özel törene din adamlarý, medrese öðrencileri, hatta yüksek derceden Askeri ve sivil devlet görevlileri katýlýr. Hükümet nalýn tekinin baþkente getirilmesi için özel bir kurul oluþturur.
Nalýnýn getiriliþi sýrasýndaki tansýklar ise herhalde daha ilginç ve heyecanlandýrýcýdýr. Koyun sürüleri, bu tansýklar saçan kutsal nalýný taþýyan katýrýn ardýna takýlarak, uzun uzadýya ve “hazin hazin” meleyeceklerdir. Kötürüm bir ihtiyar nalýn sayesinde yeniden ayaklanýr. Dört yaþýndaki kötürüm bir çocuksa, nalýnýn örtüsünün yýkandýðý kirli suyu içerek yürümeye kavuþur…