Sosyal yaþam; bencilliðin dayanýþmasý olan ortaklaþma ve ortaklaþtýrmaydý. Bu, en temel ve minimum meþruiyetti. Sürü içinde, sürüden kopuk öbek hareketleri vardý. Öbek içinde oluþan tutum, davranýþ salýnýmlý çevrimlerini öbek; sýnýrlý ve iletilmeli tuttu. Öbek içiyle sýnýrlý tutulan salýným, öbeðin içinde yoðunlaþmakla öbeðine iskelet hareketli bir görünümünü verdi.

Yoðunluðun iskelet hareketli görünüm veren salýným disiplini, öbek içinde belli bir çevrime ve belli bir yer iliþkisine baðlý çevrimlerine dönüþtüðü an; öbek süreci totem alanlý çevrimine baþlamýþtýr. Tüm maharet bu öbek salýnýmýný muhafaza etmekti. Bu muhafaza etme iþi öbeði, sürü tutumlu oluþtan koparmak ve totem alan içinde yalýtmaktý.

Totem alan, öbeðin bu tür bencilliðe baðlý minimum sosyal meþruiyet ligini; totem alanlý grup rýzasý oluþla ortaya koymuþtu. Artýk meþruiyeti oluþ; grup razý lýðý ya da totem grup rýzasýydý. Neydi bu grup razý lýðý? Temel gereksinimlerin herkese karþýlanýyor olmasýydý. Saðlama gücü yetene göre deðil, grup (insan) aitliðine göreydi

Bu dönemlerin kiþi yeteneði ön plânda deðildi. Yeteneðin grup yeteneði oluþu ile belirim vermesi esastý. Henüz üreten iliþkiler belirlenimiyle yapýlacak seçme ayýklama ortaya konmamýþtý.

Bu ortaklaþma yeme, içme, barýnma, korunma, cinsellik gibi korunan ana bencil argümanlar üzerinde herkesin bedensel ve ihtiyacý olan kadarla; herkese ayný düzeyde oluþtu. Hiç bir süreç belli belirsiz de olsa karþý yansýmasý olacak durumlarýný oluþmadan, ne var olabilirdi; ne de o totem süreç yürürdü.

Ana gerekmeler baðlamýnda yaklaþýk ayný düzeyde oluþ yansýmasý; koþucu olmakta; ateþ yakmakta; iz sürmekte; daha uzun erimle efor harcamakta vs. oluþuyla yetenek baðlamýndaki yansýmalar herkese ayný düzeyde olmamakla yapý içinde baþka bir zorunluluktular. Farklý erimli bu türden yeteneklerin korunmasý ve sürdürülmesi için de, herkesin ayný düzeyde iþlem görmemesi gerekiyordu.

Yani bu günkü anlayýþla siz hiç kimseye sen bizden çok fazla düþünüyorsun bizim gibi düþün. Sen bizden daha çok matematik biliyorsun bizim kadar bil. Sen bizden daha fazla ve daha güzel piyano çalýyorsun bizim kadar çal demek ne kadar abesse; o dönemde de hýzlý koþan birinin bu koþmasýnda grup adýna yararlanmamak hem olmazdý.

Hem bu yararlanmanýn yarýn da, ertesi günde de; olup sürmesi için onun gözetilmesi ve o aþama itibarýyla her bir yeteneðin birbiri ile ayný düzeyde olmayacaðý da çok açýktýr. Ne var ki bu yetenekler o aþamada grup yeteneði ve grup becerisi oluþla ortaya konan bir inþaca oluþtu.

Totem grup, var oluþun; hayatýn sürdürülebilirliðinin en temel duruþu içinde olmak kaydýyla yaklaþýk ayný düzeyde bir yararlanýþla kiþiye karþýlatmasýný yaptý. Totem alan bu türden en temel durumuyla karþýlamayý yaparken yeteneklerin aldýðý kondisyon durumuna göre grubun ödüllendirmesini almakla farklýlaþabiliyordu. Ne var ki 25 kiþilik bir totem grup içinde bu farklýlýk hiç bir zaman ödüllü olma dýþýnda ayrýþan bir farklý salýnýma dönemezdi. Ne zaman, ne de nesnel zemin buna uygun deðildi.

Totem grubun meþruiyet ligi; açýk açýk bencillik üzerinde oluþuyla çevrimdi. Ve yine ikinci aþamada da bencil oluþun birlikteliði olan tüzel kararlýlýðý “grup rýzasý üzerinde” olmakla meþruiyetlik; deneyim sel nesnel, somut ve yaþamsaldý. Ve artýk bunlar o totem alanýn kültürüydü.

Totem grup çevrimli alanýn yönü tek yönlüdür. Totem alanlý surecin sorgulayan bir fazladan söz ama demesi, acaba demesi, fakat demesi yoktu. Acaba demesi olmayan totem alan ister istemez otoriter idi. Totem meslekleri ittifaký süreçlerle desteklenince; ittifak içinde acabalar ortaya konmaya baþladý.

Her þeyi kendi grup içi alan etkisiyle kavrayan grup aitliði; ittifak içinde totem gruplarýn farklý totem mesleklerini de farklý totemlerden anlamaya baþlayýnca þaþa kalmýþtý. Totem mesleðini kendi grup toteminde öðrenen aitlik; kendi totem mesleðini yanýnda dokumacýlýðý, demirciliði de bir baþka totemden öðrenmiþti.

Þaþmasý bundandý. Her þeyi kendi totemiyle izah edip anlarken, kendi totemiyle izah etmenin ve kendi totemiyle anlar olmanýn yeterli olmadýðýný, ittifak içinde gördü. Totemiyle atfettiði izah ve anlamalarýn yanýna “ama” koymaya baþladý. Artýk “benim totemim bilir ama o totem de bilir diyordu”.

Totem öðretili yetenek ve bilmelerin bir biriyle olasý kýyasý birbirinin acabasý olmaktadýr. Bir hüküm içine, bir tahmin içine, bir iletime içine ama koymak o bilgi iletimesini, o hükmü, o tahmini sýnýrlar; frenler. Ama sözcüðü toteminizin aksini de düþündürür.

Ama sözcüðü totem kültürü olan tek yanlýlýk ve tek yönlülüðün yanýna, çok köklü düþünmeyi ve eleþtirel olmanýn akýl yürütmesini ortaya koymuþtu. Totem mesleði her grubun kendi bilgi görgü ve grup yeteneði patenti olmakla grup o totem grubun deneyselliðiydi.

Totem kültürlerin sentezi ittifaklarla uygarlýðý ortaya koymuþtu. Uygarlýk bir kültür sentezi gibi ortaya çýktýysa da öyle kültür sentezi oluþla (þiþede durduðu gibi) kalamazdý. Çünkü sentezin yeni katkýlarý olacaktý.

Sentezin yeni katkýlarý neydi? Hiç kuþkusuz ki kültürel sentezin kotardýðý uygarlýk; sentezin bilim ve teknolojisiyle uygarlýðý, uygarlýk yapacaklardý. Totem meslekleri içinde oluþla bir grup söz gelimi mýsýr tarýmý yapan grubumuz, ittifak içine çapa ve kazma gibi kendi teknolojisiyle gelmiþti. Ha keza çoban grup ta ittifaký sentez içine basit dokuma tezgâhý olan teknoloji ile gelmiþti.

Bilim, teknoloji kadarla; deneysel oluþu ve akýl yürütmeyi de içerirdi. Her grubun kendi totem mesleði zaten her grubun kendi bünyesi içinde deneysel oluþuydu. Farklý totem mesleklerinin ittifaký, ittifak içinde; “ben þunu dersem ya da þunu istersem acaba onlar ne der. Acaba onlar ne ister diye düþünme oluþuyla, acaba demek; totem yapýlarýn tek yönlü otoriter eþmelerini kýrmýþtýr.

Ýttifaklarla kýrýlan totem yapýnýn tek yanlý otoritesinin yerine, ittifakýn kült merkezi içinde ilahlar tartýþmalý ortak kurul kararlarýný ortaya koydu. Amasý, acabasý, fakatý olmayan tek yönlü otoriteden; çoklu düþünmenin ve ortak kararlarý olmakla, yetkinin paylaþýldýðý otorite durumuna geçilmiþti. Bu zaten aklýn eleþtirisi ve çok köklü, kuþkuyla acaba diyen düþünme olmakla bilimsel oluþun kriteriydi.

Köleci döneme deðin gelen nesnel ve deneysel olan inþaca somutluðun bencillik üzerinden grup razý lýðý olan meþruiyet ligi; köleci dönemle birlikte meþruiyet çok farklý bir kulvar üzerine göç edecekti. Artýk meþruiyeti oluþ ne bencillik üzerine; ne grup ve toplum razý lýðý üzerine inþa olmazmýþ türünden görünüp, gösterilecekti.

Somut ve deneysel olanla; bir gerçeklik üzerine olan meþruiyet; soyut ve deneyüstü ile gerçek dýþý olacaktý. Bencildi dayanýþma ile grup ve toplum konsensüsle irade olan meþruiyet; insan istemini ve insan iradesini yok sayýþla, köleci dönemde “doðaüstü iradenin keyfi takdiri meþruiyet olmuþtu.

Görülüyor ki köleci meþruiyetle oluþ içinde, sizin açlýðýnýzýn, sizin savunma ve isteminizin, sizin kolektif iradenizin vs. hiçbir kýymeti harbiyesi yoktur. Her þeyi takdir olmakla ve takdir olmamanýn kertesinde görülmüþtür. Ve köleci meþruiyet insana göre deðildi. Doðaüstü gücün keyfi takdir ve iradesine göredir.

“Adalet mülkün temelidir” deniþle adalet mülkün temeli olmuþtur. Adalet haklý, haksýz olmanýn deðil; insan olmanýzýn deðil; aç olup olmamanýzýn deðil; ille de keyfi takdirle verilmiþ olan mülkün temeli olmuþtur. Mülkü olmayana aç olsa bile, adalet gerekmez. Çünkü açlýk, mülk deðildir.

Nasýl mülk edineceksiniz? Mülk edinmek sizin elinizde olan bir þey deðildi. Mamon gibi bir mana anlayýþý mülkü dilediðine vermekle zaten siz ya mülklü olmuþtunuz; ya da mülksüz. Bu kadere; bu takdire siz, razý olup boyun eðecektiniz.

Ýþte adalette tam burada doðuyordu. Adalet ilkti mal mülk edinme biçiminizden; ilk malý mülkü iktisap edinme biçiminizden, doðuyordu. Korunmasý gereken tek þey de; mülklünün mülklü olmasý gerekiyor; mülksüz olanýn da mülksüz olmasý, gerekiyordu. Adalet olan buydu. Siz ne yapýp etseniz de, bu sonucu deðiþemezdiniz!

Köleci sistemde adalet meþruiyet oluþtu. Adalet te mülkün temeliydi. Yani malý mülkü olmak meþruiyetti. Þu halde malý mülkü olanýn malýnýn mülkünün korunmasýnýn kendisi meþruiyetti.

Hes mücadelesi içinde sistemin korunaný; hak, hukuk, adalet, denen þey ne doðanýn korunmasýydý, ne arýnýn bal yapmasýydý. Ne oradaki insanýn yaþamý ve ekolojik dengeyi gözetmeydi. Hep malý, mülkü olanýn düzeninin korunmasýydý. Mülkü olana göre çed veya etüt raporlarý verip; direniþçilere de vandal, denmesi yakýþýrdý. Servet düþmanlýðý yapmamak gerekirdi!

Yeni bir süreç ve yeni bir meþruiyeti oluþ baþlayacaktý. Ya takdirce olanýn etki sel sonucuna, katlanýr olmaya devamdý. Ya da buna katlanmayý istemiyorsanýz; takdirce olan etkinin kendinize yapacaðý sonuçlarý deðiþtirecek akýl kullanýmý olan eylem ve örgütlenmeleri ortaya koyacaktýnýz. Yani yeni meþruiyet ve yeni adalet buydu; direnme…

Köleci sistem içinde sistemin takdirli oluþuyla açýklanan bir þeyin, iyi olmasý gerekmiyordu…