Yedi iklim dört köþeyi dolandým / Meðer dünya her tarafta bir imiþ. -Dadaloðlu |
|
||||||||||
|
Þimdi ortak paydayý etniklikten çok üreten emekler temsil ediyordu. Bunun karþýsýna mal mülk sahipliði ve mal mülk sahipliðinin hakký olmak gibi ucube bir dayatma konuyordu. Köleci sistem üreten emeðin sömürülmesi üzerine inþa olmakla; ortak payda üzerine inþa olduðu gerçeði, sitemde tecrit edemezdi. Ama Mamon’du mana üreten emeðin kazanýmlarýný ve paydaþ olma ortaklýðýný meþru görmemekle, “kimin malýný kime bölüþtürüyorsunuz” diyordu. Böylece üreten emeðin belirleyici bir deðer olmasý, Mamon’un inþa ettiði sistem içinde yok hükmünde olacaktý. Her þeyi mülk ve mülk sahipliði belirleyip; yine her þey de mülkün ve mülk sahipliðinin hakkýydý. Çünkü adalet, hak; mülkün temeliydi. Daha sonra mülkiyetçi anlama (zihniyet) araya epey zaman mekân farký olan kendi oluþmalarýný yaptýktan sonra “emeðin hakkýný alýn teri kurumadan verin” deyiþle ortak temel aklý belirtti. Bu belirtmeye raðmen de araya giren bunca zaman ve olaylara karþýn kafalar hayli karýþmýþ olacaktý. Ortak payda olan emekler, tam bir anlama olmasa da meþruiyetle sistem içine döndürüldü. Mamon’du anlamayla görmezden gelinen bu ana esas, araya aldýðý mülk edindirme kutsallýðýna dek oluþmalarýn yeni bir nitelik belirmesi oluþla ele alýndý. Bu yeni beliren oluþma acýma ve merhamet gibi duygulardý. Somut sahiplikler deðildi. Bir acýma, yardým, lütuf gibi biraz sadakayla; belli oranlardaki paylarýn zekâtýyla; kurbanlarýn daðýtýlmasýyla ve adaklarla fakirliðin anýlmasýný söyleyip; kadersizleri, kaderlilerin payý üzerinde ortakçý ve mirasçý kýlmýþtý. Bu anýlmalar eskilerin arkaiki totem kardeþliði, ilah kardeþliði yerine yavaþtan yavaþtan yenilerin zengin-fakir kardeþliði olmakla; mülkiyetçi kardeþlikler iman kardeþliði olmakla söylenecekti. Çeliþen mücadeleler iþi bir noktaya getiriyordu. Kadersizi, kaderliye mirasçý kýlma iþini özendirmek için "Sadaka mülkü artýrýr" diyordu. "Zekât malý bereketlendirir" diyordu. Yardým geçmiþ günahlardan sizi anadan doðmuþ gibi yapar diyerek bu sözlerin yanýnda olanla karþýsýnda olanýn mücadelesi içindeki anlamlarýn, imbikten süzülmelerini veriyordu. Paydaþ ortaklýðýn yardýmlaþan duygu olma meþruiyetiyle sistem içine dönmesi, tersten bir lütuf gibi uç göstermiþti. Ama olsundu. Tüm olumsuz yansýma, baský ve basýnçlarýna raðmen çeliþen mücadele; Spartaküs ayaklanmasý gibi tarihi bir dirençle Mamon’cu takdire baþkaldýrmanýn onurlu meþruiyet ligi de insan anlaðýna yansýmadan edemeyecekti, zenginleri bu türden inayet etme iþine özendirmeler. Totem grubun ortak yararlanmalý, ortak kültürlü tutumla totem kardeþliði; ön ittifakýn sentezce ortak yararlanmalarý içinde biyo kültürel süreçlerle olan tutumlar ilah üzerinden insan kardeþliði olmuþtu. Araya birçok zaman mekân devinmesi alan mülkiyetçi iliþkinin özel mülkçü zihniyeti, her tür ortaklýk gibi kardeþçe ortaklýðý da yýkmýþtý. Ön ittifakýn insan kardeþliði yýkýlmýþtý. Kardeþlik yerine sýnýfsal bir çeliþki konmuþtu. Zengin fakir; efendi –köle çeliþkisini ortaya koyan mülkiyetçilik; çudra ve parya türü sýnýf olan aþaðýlýk takýmýyla bir türlü kardeþ olamýyorlardý. Köleci iliþki olan köleci iman; köleci iman üzerindeki reformist hareketlerle süreci iman kardeþliðine getirdi. Bu iyi bir aþamaydý. Kardeþlik ortak olmayý vurgulardý. Yeni durum malý mülkü olan efendilerle maldan mülkten yoksun yýðýnlarýn iman kardeþliðiydi. Yani köle tüm yoksulluðuyla mülk sahibine mülkiyeti üzerinden iman kardeþi olmuþtu. Kardeþlik ortaklýk olmakla iman kardeþliði zýmnen mülkiyet ortaklýðý kardeþliðiydi. Bu süreç araya giren yeni zaman mekân aracýlýðý nedenle mülkiyet ortaklýðý üzerinden insan kardeþliði vurgusuna gidecekti. Ýsa dönemine gelindiðinde artýk dinlerin þirk tanýmazlýk altýnda yürüttüðü tüm mülkiyetçi konularý ikame olmuþtu. Süreç bu tek yanlýlýkta git yapýp kendi özgün sürecini imparatorluklarla zirveye vardýrmýþtý. Ýmparatorluklarýn ölümüyle þimdi gel yapýyordu. Gel yapmakla çekildiði yerlerde býraktýðý ayak, parmak, söz izleri þimdi karþý bilinç oluþla çekilmenin yerini alýyordu. Bu izlekti oluþlardan biri de, sebebi ne þekilde ne olursa olsun; sonucu bunu doðuracakla mülkiyetçi ezme esasýn karþýsýnda, kölelerin üretme payýný deðil de az biraz paydaþlýk kardeþ hissesini lütuf ve merhamet ekseninde alabilmeleriydi. Sizler de bu oluþmanýn onca yansýmalar vermesi içindeki yansýmalardan birileri oluþuyla inayetler olan sadaka zekât türü ortaklýk veren köleci meþruiyet oluþu ister bir aþaðýlanma oluþla tartýþýn. Ýster yokluk karþýsýndaki efendiler mülkünün bir kýsmýný yaðma olmasýndan korkmakla size sus payý sadaka ve zekât veriyor deyin. Ýsterse efendiler baþý gözü hakký için size sadaka vermekle kendi güvenliðini bu yoldan da amorti edip, sisteme trake solumasý yaptýrdýðýný düþünün. Ýsterseniz sadaka zekât boyun eðmeyi ve itaat etmeyi koþullu refleks oluþla pekiþtirir vs. deyin. Tüm bunlar yansýmalarýný vermekle doðrudur. Þartlarý içinde bir bir ve hepsi bir arada karmaþýkça oluþmaktadýrlar da. Ele alýþýnýza baðlýdýr. Mamafih (bununla beraber) Mamon’un size mülkiyet hakký içinde paydaþça ortaklýk verme meþruiyetliði mülkiyetçi muhkem oluþ içinde Mamon’du takdiri surda bir gedik açmaktý. Ýþte feodal sistem meþru olan bu trake solunumunu geniþletecekle süreç sizi feodal sistemin meþruiyetliðine ve burjuva demokratik devrimine dek götürecekti. Bu mülkiyet üzerinden, insan haklarý beyanýydý. Üreten emeðin ortak payda olmalý ortaklaþma baðý sanayi devrimi içinde dünya emekçileri birleþiniz karþýt sloganýyla da kardeþliði yeterli bulmamýþtý. Mücadele günümüz insan haklarý evrensel beyannamesi içindeki bilincini þöyle böyle inþa etmesi demek; bu meþruiyetliðin tarihsel vicdanlardaki, tarihsel sürece olan direnci olmakla; yadsýnamaz bir tarihi Mamon’du mana anlamasý iþlevgenliðidir. Bu basit ama giderek yankýlarý büyük olacak bir direnç koyuþun meþrulaþmasý olacaktý. Köleci sistemin, sistemde tecrit ettiði üreten emeðin paydaþça meþru olmazlýðý; çeþitli maceralara denk acýma nedenle meþru olup, yeniden olmasý gerekecek þekilde sistem içine dönmüþtü. "Kölelerinizin alýn teri kurumadan karþýlýðýný verin" ya da "zenginin varlýðý içinde yoksulunda bir payý vardýr" deme söylemi önceli kanuni kadim olan ilk köleci ve mülkçü takdirde ödün vermeydi. Ve mülkte, çalýþma içinde, üretim içinde emek verir olma ortaklýðýný (paydaþ olur söz sahipliðini) iþin içine sokmakla; zýmnen ve acýma gibi uçuk bir dolaylý yol üzerinde paydaþlýðýn asaletini kabul etmekti. Köleci sistem, ön ittifaký düþünce olan ortaklýktan kendisini tecrit etmiþti. Bu tecrit iþi köleci dönemi tek ayak üzerine inþa etme iþi gibi yansýtmakla bu tecrit köleci süreci tek kutuplu ve despot yapmýþtý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |