Geçenlerde izlediðim bir belgesel yaþamýn ve dünyanýn sonu hakkýnda bilimsel gerçeklerden bahsediyordu. Siz de bu belgeseli izleyerek bu konu hakkýnda daha ayrýntý bilgi edinebilirsiniz. (National Geographic, Bilimin ta Kendisi Dünyanýn Ölümü.) Konusu ilgimi çektiðinden sizinle de bunu paylaþmak istedim.

Dünyanýn yok olmasýna anlaþýlan o ki daha epey bir vakit var. Canlýlarýn yaþam sürdüðü, hayat için bilinen tek uygun yaþam ortamýný sunan bu gezegen de bir gün gelecek hayat olmayan diðer gezegenlere benzeyecek.

Yaþamýn dengesini bozabilecek en önemli nedenlerden birisi asteroit çarpmasý. M.Ö. 10.000’li yýllarda dünya buzul çaðýndan kurtuldu, medeniyetler oluþmaya baþladý. Böyle bir buzul çaðýnýn tekrar yaþanmasý, medeniyetlerin yok olmasý çok uzak bir ihtimal deðil. Mars ve Jüpiter’in yörüngeleri arasýnda kalan asteroit kuþaðýnda, 600.000 kadar asteroit ve cüce gezegen bulunmaktadýr. Kendi yörüngesinde seyreden bu kaya parçalarýnýn yörüngelerinde meydana gelebilecek bir sapma dünyanýn yaþamýnda doðrudan bir etkiye sebep olabilir. Asteroitin boyutunun büyük olmasý dünya yaþamýný tehdit edebilir. Çünkü daha önce de böyle bir þey yaþandý.

65 milyon yýl önce 9,656 kilometre geniþliðinde asteroit dünyaya çarptý. Bu darbe sonucu 160 milyon yýldýr yaþayan dinozorlar yok oldu. Çarptýðý anda 100 kilometre çapýndaki tüm canlýlarý anýnda buharlaþtýrarak yok ediyor. Bunun etkisi uzun süre devam eder, ortaya çýkan zehirli gazlar ozon tabakasýnýn büyük bölümünü yok eder. Dünyayý etkileyecek olan ultraviyole ýþýnlarý canlýlara büyük zarar verir. Bir yýlýn sonunda canlý yaþamýnýn yüzde 70’i yok olur. Dinozorlarý yok eden bu darbe bir gün bizi de yok edebilir. Kalan canlýlar ise uzun sürecek bir buz devri ile karþý karþýya kalacak. Þanslý olan ekvator civarý bölge halklarý bitki üretmeye devam edebilecek fakat burasý için de savaþlar baþlayacak. Nüfus oldukça azalacak. Yani modern yaþamýn sonu gelecek.

Asteroitten kurtulsak bile, dünyanýn ve güneþin doðal bir sonu olacak. Bugün orta yaþlarda olan güneþ, bir milyar yýl sonra geniþleyerek dünyaya daha yakýn olacak. Güneþin geniþlemesi, çekirdeðindeki hidrojen yakýtýný bitirip yakýt olarak helyumunu yakmaya baþladýðýnda oluþacak süreçle ilgilidir. Bu, uzun sürecek bir can çekiþme ve ölüm dönemidir. Güneþin geniþlemesi parlaklýðýný arttýracak, dünyada sýcaklýklar yükselecek ve gezegenimiz giderek ýsýnacak. Þu an ortalama 30 derece olan sýcaklýk, 40 dereceye yükseldiðinde insanlar için fiziksel sýnýra ulaþmýþ olacak. Hayvanlar uyum saðlama açýsýndan bu süreçte daha þanslý.

Bir milyar yýl sonra ýsýnýn yükselmesi nedeniyle karbondioksit yarý yarýya düþecek ve dünyadaki bitkilerin yüzde 95’i yok olacak. Sýcaklýðýn artmasý karbondioksiti ortadan kaldýracaðýndan bitkiler boðularak ölecek. Dünya çölleþecek. Bitkiler olmayýnca besin zincirleri çöker. Bitki ile beslenenler aç kalýr.

Bir milyar yýl sonra ölmekte olan güneþ geniþledikçe ve sýcaklýk arttýkça okyanuslar da buharlaþmaya baþlayacak. Su seviyesi iyice düþecek. Buna paralel olarak denizlerde tuzluluk artacak ve deniz hayvanlarýnýn yaþamý son bulacak. Canlý hayatýnýn son temsilcileri ise mikroplar olacak. 1,2 milyar yýl sonra kendini güneþ ýþýnlarýndan koruyabilen bazý mikroplar dýþýnda hiçbir canlý yaþamayacak.

1,4 milyar yýl içinde okyanuslar tamamen kaybolacak. 1,6 milyar yýl sonra sýcaklýk 106 dereceye yükselecek. Kendisini güneþten koruyabilen bazý mikroplar da sýcaklýða dayanamayarak yok olacak. Ayak basacak baþka bir gezegen bulunamazsa bu hayatýn sonu demektir.

Sonraki 6 milyar yýl sonra hiçbir canlýnýn yaþamadýðý özelliksiz dünyamýz, ölmekte olan güneþin çevresinde dönmeye devam edecek. Güneþ son dönemlerini yaþarken, 200-250 kata kadar geniþleyeceði tahmin ediliyor. Güneþin geniþlemesi ve ýsýnýn artmasý doðal olarak dünyanýn da sonunu getirecek.

7 milyar yýl sonra güneþ ölüme yaklaþacak. Bin kat daha parlak ve þu ankinden 200 kat daha büyük olacak. Isý dünyanýn yüzeyini eritecek. 7,5 milyar yýl sonra daðlar eriyeceðinden her þey dümdüz olacak. Sýcaklýk 1300 derecenin üzerinde olacak. Son 6 milyar yýldýr dünyada hayat olmayacak. Artýk dünyanýn kendisi de ölmek üzere.

Güneþ yakýtýnýn sonuna yaklaþtýkça dýþa doðru geniþlemeye devam edecek. Yoluna çýkan her þeyi yutacak. Dünya güneþe sürüklenecek. 12 milyar yýl sonra dünyanýn tarihi sona eriyor. Eðer bir mucize gerçekleþmez de kaçamazsa güneþ tarafýndan eritilerek yutuluyor.

Belki geleceðin insanlarý baþka yaþam alanlarý bularak ya da geliþmiþ teknolojileri ile bu alanlarý yaratarak canlý yaþamýný devam ettirebilirler.

4 Aðustos 2016.