Karneleri verdik. Öðrencileri evlerine gönderdik, artýk hazýrým dedim. ‘’Birkaç tane de karpuz alalým’’ dedi yol arkadaþým. Yolda yeriz. Evet, tüm hazýrlarýmýz tamamdý. Bandýrma’dan yola gün aðarmadan çýktýk. Çanakkale tarafýndan gidecektik. Ýstanbul trafiðine girmek istemiyorduk. Lapseki’den gemiyle karþýya geçtik. Ver elini Edirne. Serhat þehrimizi geçince Dereköy sýnýr kapýsýndan Bulgaristan’a girdik. Saat 9.30-10.00 civarýydý Bulgar görevliler daha tam uyanamamýþ olacak suratlarý asýktý. Ýlk gümrük kapýmýzdý tedirgin olduk. Ama yol arkadaþým tecrübeli Ahmet Yýlmaz hocamdý Bulgarcasý iyiydi. Adamlarý biraz sohbetle yumuþatýverdi. Ýþler hýzlandý.

     Master tezimi Gagauzlar üzerine almýþtým. Ahmet hocam zaten Türk dünyasýna meraklý. 89 Bulgaristan muhaciri. Bandýrma Bal-göç baþkanlýðý yapmýþ yýllarca. Dernekçi. Hayatý roman gibi. Dedik ki buradan ne kadar yazsak anlatsak boþ haydi gidelim bu kardeþlerimizi evlerinde ziyaret edelim. Ben dünden razýyým Bundan güzel fýrsat mý olur? Yanýmda iki dil bilen arkadaþým olacak. Orada da Baðlantýlarýmýz var. Ýrtibata geçtik. Komrat Üniversitesi Gagauz dili bölümü baþkaný Galina MUTAF Haným bize yardýmcý olacaktý. Pasaportlar çýktý, seyahat sigortasý yapýldý, haritalar alýndý, Bende navigasyon aleti vardý o da hazýrdý. Tabiî ki de yetecek kadarda para aldýk yanýmýza.

     Ýlk hedefimiz BALÇIK’tý (BALCHÝK). Dedelerimin geldiði topraklar ata topraklarý. Çok merak ediyordum. Büyük dedelerimin doðduðu büyüdüðü gezdiði ekip biçtiði topraklarý gezecektim. Eskiden fakirlik vardý. Eski hatýralar pek anlatýlmazdý. Büyükler eve yorgun argýn gelir dinlenirlerdi. Biz de küçüktük sormayý akýl edemedik. O yüzden bildiðim tek þey dedelerimizin o taraftan geldiði idi. 93 harbi denen büyük savaþta göç etmiþlerdi Aydýncýk’a yani þimdiki Edincik’e.

     Balçýk’a vardýðýmýzda çok heyecanlýydým. Burasý Bulgaristan’ýn Romanya sýnýrýna yakýn þirin bir tatil kasabasýydý. Yeþil ile mavinin buluþtuðu bir cennet. Hemen kendimize bir otel aradýk ve bulduk. Varna’dan geçerken yolu biraz karýþtýrýnca yoruldum aslýnda ama hocama hissettirmemeye çalýþtým. Atalarýmýzýn at koþturduðu Varna ovasýnda biz kaybolayazdýk son model cihazlarýmýzla. Ýnsan yabancý yerde yolu karýþtýrýnca stres yapýyor. Hotel Bisser’de pazarlýk pek fayda etmedi ama fiyatlar uygundu gezmeye halimizde yoktu hemen tuttuk. BALÇIK’a tepeden bakan güzel bir yerdeydi otelimiz. Her yer yemyeþildi, Ormanlýktý kuþlar cývýldaþýyordu. Tam benim sevdiðim gibi bir yer.

     Biraz dinlendik karnýmýzý doyurduk hemen gezmeye baþladýk. BALÇIK’ýn içlerine doðru yürüdük. Türk mahallesini bulduk. Eski bir camisi vardý. Þansýmýza hocasý da oradaydý. Genç bir hoca ismi de enteresan Ehlin Hoca. Bizi çok güzel karþýladý. Türkiye’de ilahiyat okumuþ ve dönmüþ kendi kasabasýnda BALÇIK’ýn tek camisinde imamlýk yapýyordu. ‘’Burada Türkler, Tatarlar ve romanlar ile kardeþiz. Camide buluþuyoruz’’ dedi. Zaten Tatarlarýn çok az kaldýðýný söyledi. Camiye ustalar avize takýyorlardý onlarla da sohbet ettik. Tika’nýn camiye yardým ettiðini söyledi çok sevindik. Türkiye’nin büyüklüðü dýþarýdan daha iyi anlaþýlýyor. Caminin avlusunda Osmanlýca mezar taþlarý gördük. Bu taþlar aslýnda burasýnýn bir Türk-Osmanlý þehri olduðunu gösteriyordu. Garip gibi taþlar hep yana doðru eðikti. Sanki bize ‘’Biz burada garip kaldýk ülkemizden uzakta kaldýk bayraðýmýzdan uzakta kaldýk’’ der gibiydiler.

     Sahildeki camiyi sorduk Ehlin Hocamýza güldü. Orasý cami deðil müze, zamanýnda Romanya kraliçesi yaptýrmýþ. Romanya’ya baðlýymýþ BALÇIK. Rivayete göre bir Türk’ü sevmiþ. Buraya gelen Türkler Cuma namazýna oraya gidiyorlar sonra gerçek camiyi bulana kadar cumayý kaçýrýyorlar dedi. Gülüþtük beraber. Yolda Bir Osmanlý kadýný gördük. Siz Türk müsünüz? dedi Ahmet hocam. Evet dedi birden sohbete baþladýk. Bizi evine davet etti. Gittik. Hemen kahvelerimiz geldi. Eþi vefat etmiþ. Kendisi de emekli hemþireymiþ. Çocuklarý Türkiye’de çalýþýyormuþ. Emekli maaþýmla idare edip gidiyoruz dedi. Ýðne falan da yapýyormuþ gelen hastalara. Biz burada kaldýk dedi. Ýyi insanlar vardý hep gittiler Türkiye’ye. Biz gidemedik. Burasý benim topraklarým burada öleceðim dedi. Teyzemizin elini öpüp çýktýk. Balçýk’ta bir gün kaldýk sahilini müzesini sokaklarýný hep gezdik. Bu mübarek topraklar bir zamanlar bizimmiþ. Nasýlda elimizden çýkmýþ hep bunlarý düþündüm.

     Dedelerimin at koþturduðun, Baðlarýna bahçelerine meyveler diktiðini, çocuklarýn sokaklarda koþtuðunu hayal ettim. Burada onlarca milletler bir zamanlar barýþ içinde kardeþçe yaþamýþlar. Ta ne zaman araya fitneler girmiþ savaþlar olmuþ kardeþlik bozulmuþ. Oysa kime yetmezdi bu mübarek topraklar. Müslüman camisine Hýristiyan kilisesine gidermiþ. Kimse kimseyi hor görmez hakir bakmazmýþ. Kafamdan þunu buldum adalet bitince her þey bitiyor. Adil olacak yöneticiler adaletsizlik torpil kayýrmacýlýk baþladý mý devlet bitiyor daðýlma baþlýyor. Bunlar hep kafamda döndü durdu Balçýk’ta.

     Ertesi sabah erkenden yola koyulduk. Harita yerine navigasyona güvenince yol uzadý. Bizi Silistre üzerinden Romanya’ya sokacaktý anladýk ve kabul ettik. O rotayý izledik. Tuna nehrini vapurla geçerek Romanya’ya girdik. Ýlk benzinlikten otoyol vinyeti aldýk. Ama yol boyunca nerdeyse hiç polise rastlamadýk. Romanya yollarý dosdoðruydu. Daðlýk arazi yoktu. Ancak yollar çift deðil tek þerit. Ve dar. Verimli Dobruca ovasýný baþtan sona geçtik. Allahým ve sulak ne verimli topraklar, hani insan eksen insan çýkar derler ya öyle. Buradan Sultan Murat’ýn atlarla geçtiði geldi gözümün önüne. Romanya’da fazla eðlenmedik sadece zorunlu ihtiyaç molalarýnda durduk. Moldava’ya girerken yine þaþýrdýk. Gümrüðü geçmiþiz. Hiçbir iþaret yok küçük bir vama yazýsý vardý biz onu köy adý sandýk meðer gümrük demekmiþ. Soran daðlarý aþmýþ sormayan düz ovada þaþmýþ misali 15-20 km bir sapmadan sonra Moldova’ya girdik. Gümrükteki para deðiþtiren bayan da Gagauzmuþ. Biraz sohbet ettik. Moldova parasý aldýk.
     
     Artýk Komrat yolunu takip etmeye baþladýk. Romanya çok uzun sürdü bütün Dobruca topraklarýný baþtan baþa geçtik. Çok verimli sulak arazilerdi. Eskiden Gagauzlar buralarda yaþarlarmýþ. Balçýk, Varna, Kavarna, Dobruca taraflarýnda. Hatta eski tarihte Balçýk Gagauz devletine baþkentlik etmiþ. Dobriç adlý þanlý hakanlarý varmýþ. Daha sonra Osmanlý Rus savaþý olunca Ruslar Müslüman Tatarlarý Osmanlýyý tuttuklarý için daha kuzeye sürerek Gagauzlarý da zorla þimdiki Beserabya- Bucak bölgesine göç ettirmiþler. Hatta Tuna’dan güneye kesinlikle inmesinler diye de ferman yayýnlamýþ Çar. Zamanla esir statüsü kalkmýþ ve Gagauzlara toprak verilmiþ buralardan. Tatarlardan kalma köylerde yaþamaya baþlamýþ Gagauzlar. Hatta birçok köy ismi Tatarlardan kalmadýr. Tatar çeþmesi türküsü bile vardýr Gagauzlarýn. Bunlarý yolda hep anlattýk Ahmet hocamla. Ünlü Gagauz yazarý ve aydýný Todur Zanet’in dediði gibi hiçbir halk gökten yere düþmedi. O halkýn bir tarihi vardýr. Ama bunu bulmak araþtýrmak lazým ortaya çýkarmak lazým. Kimdir bu Gagauzlar?

     Bulgarlar diyor ki Gagauzlar eski Bulgardýr Yunanlýlar diyor Gagauzlar eski Yunandýr Romenler diyor Gagauzlar aslýnda Romendir Ruslar diyor Gagauzlar slav ýrkýdýr. Ama güneþ balçýkla sývanmaz. Bir gün bir adam çýkýyor Gagauz Profesörü Aybaba Mihail ÇAKIR. Diyorki “… Gagauzlar lafederlär pak türkçä, ölä, nicä lafedärmiþ eski zamannarda cümne insannar, angýlarý çekiler Türk halkýndan, Türk soyundan. Gagauzlarýn dili, lafý taa aslý Türkçedir, taa paktýr Osmanný Türkçelerin dillerindin, zerä Osmannýlar çok laf, çok söz almýþlar farsizlerdän hem arablardan”. Gagauzlar Türk soyundan geliyor diyor. Ýþte gerçek bu.

     Türkiye’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK öðretmenler göndermiþ kardeþlerimize. Türk dilini öðrensinler diye. Hamdullah Suphi gitmiþ onlarla ilgilenmiþ yaralarýný sarmaya çalýþmýþ. Yýllar sonra Süleyman Demirel destek çýkmýþ kardeþlerimize su kuyularý açtýrmýþ. Þimdi de TÝKA. TÝKA’nýn o kadar çok eserini gördük ki bu gezimizde çok duygulandýk. Okul yaptýrmýþ Kütüphane yaptýrmýþ, GRT televizyonuna destek vermiþ ve daha nice iþler…

     Gagauz kardeþlerimizle dostlarýmýzla her konuþmamýzda bunlarý söylediler minnettar olduklarý dile getirdiler. Süleyman Demirel deyince Petri Petkovic ünlü Gagauz þarkýcýsý tüylerim diken diken oldu diyordu. Süleyman Demirel bu halký ölümden kurtardý. Nasýl yani? dedim. Moldovanlar Baðýmsýzlýk zamaný sarmýþlar Gagauzlarý karþý çýkmýþlar otonomyaya ama Süleyman Demirel hemen devreye girmiþ. Eðer Gagauzlarýn kýlýna zarar gelirse Türkiye’yi karþýnýzda bilin. Demiþ. Moldovanlar geri dönüp gitmiþler. Ama anlatýrken çok heyecanlýydý Petr. Gururla gösterdi eski Cumhurbaþkanýmýz Demirel’in verdiði madalyayý bize.

     Petr Petkovic Coltai köyünde küçük bir Gagauz müzesi kurmuþ kendi imkânlarýyla. Müze küçük ama bulmuþ eski eþyalarý elbiseler, çiftçilik araç gereçleri, birde rüzgar deðirmeni var avlusunda. Harika bir insan hayat dolu. Gagauz türküleri söylüyor. Bizi hemen evine davet etti ikramlar etti. Müzik cdsini hediye etti. Güzel ayrýldýk.

     Alone ERGOGLO þair – öðretmen. Baurci köyündeyiz. Hem mahir bir öðretmen hem de mahir bir þair okulda buluþtuk müdire haným, öðrenciler ile sohbet ettik. Önce okulda sohbet ettik müdire haným da vardý. Gitgide öðrencilerin azalmasýndan þikâyet ettiler. Birde Gagauzca az konuþuluyormuþ. Dilleri hep Rusçaya kayýyor. Evine davet etti sonra Alone Haným. Tam bir Gagauz evi müstakil ama tertemiz. Bir köy evi demezsiniz. Bahçesini ekmiþler sebzeler meyveler. Çalýþkan bir kadýn hem okulda hem evde durmuyor, Beklemiyorduk, þaþýrdýk hem de sevindik. Mükellef bir Gagauz sofrasý kurdu bize. Kýrma yapmýþtý yoðurtlu kýrma ayrýca boþ çorbasý. Ýkramý afiyetle kabul ettik tabi ki. Oðlu Andrei de bizimleydi. Harika bir çocuk akýllý. Alone hanýmýn annesi de þair. Þair Vasilisa TUKAN. Onun þiirlerini ve kendi þiirlerini bastýrmýþ. Ayrý kitaplar halinde bize de verdi. Annesine vefasýný yerine getirmiþ. Misafirperverliðine teþekkür ederek otelimize geri döndük.

     Hotel Astoria tam bize göre internet var. Tv var. Gagauzca yayýnda var. Komratýn merkezinde þirin bir otel. Otel sahibi bizim geldiðimizi duyunca Mina KÖSE nin ‘’DATTIM ÖMÜRDEN’’ adlý þiir kitabýný bize hediye etti. Karpuzlarý yolda yiyemedik orada kestik otel çalýþanlarýyla beraber yedik. Çok makbule geçti. Meðerse daha orada karpuz henüz çýkmamýþ. Bu da iyi oldu. Ayrýca Otel fiyatlarý da uygun. 15 dolar civarý günlük fiyat.

     Galina MUTAF orada elimiz gözümüz. Bize en büyük desteði verdi. Gagauz dilinde bölüm baþkaný görüþmeleri ayarladý. Dekanla görüþtük. Bandýrmayý ve 17 Eylül üniversitemizi tanýtýcý broþürlerimizi býraktýk. Galina hocamdan Gagauzlarla ilgili birçok kitap dergi ve gazete aldým en çok sevindiðim ise AYBABA Mihail ÇAKIR’ýn ‘’GAGAUZLAR ÝSTORÝYA ADETLER DÝL HEM DÝL’’ adlý kitaptý. Galina hocamýzýn maddi manevi büyük desteðini gördük. Tam Türk misafirperverliði. Üniversitede okuyan Türk öðrenciler de varmýþ fakat yaz tatili olmuþ kimse kalmamýþ. Öðrenci merkezini ziyaret ettik. Orada bilgi aldýk

     Komrat’ýn tam merkezinde bayraðýmýz dalgalanýyor. Bu da bize sanki vatanýmýzda geziyoruz hissi veriyor. Tika’nýn yaptýrdýðý Atatürk Kütüphanesi. Vasilisa Tanasoðlu Bizi güleryüzle karþýlýyor Tam bir Türk gibi. Hemen ne içersiniz diye sordu Türkiye’den Kardeþlerimiz gelmiþ. Uzun uzun sohbet ediyoruz. Bize kütüphaneyi gezdiriyor. 7500 kitabý olan büyük bir kütüphane ayrýca Türkçe kurslarý da veriliyormuþ. 20 yýldýr Kütüphane ondan soruluyor. Konusuna hakim. Bize en çok Süleyman Demirel’den etkilendiði anlattý. O bize çok el uzattý çok destek verdi. Onun yeri ayrý diye konuþtu.

     GRT yani Gagauz Radyo Televizyonu. Gagauzlarýn gözü kulaðý. Tika’nýn büyük destekleriyle kurulmuþ. Bayraðýmýz burada da dalgalanýyor. Türkiye’den iki araþtýrmacý gelmiþ diye duyunca hemen bizi çaðýrdýlar. Alöne TERZÝ haným ile bir görüþme gerçekleþtirdik. Hatta ben Komrat müzesini gezerken biraz geç kaldým randevuya Ahmet hocam meraklanmýþ. Benim kaybolduðumu sanmýþ. Hemen stüdyoya geçtik. Güzel bir görüþme gerçekleþti. Link aþaðýdadýr.

(http://www.gagauztv.md/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=18&Itemid=71&limitstart=36)

     Ve daha nice güzel anýlarla gezimiz sona erdi. Geri dönüþ günü geldi çattý. Daha gezip görülecek konuþulacak çok yerler konular vardý. Bu güzel insanlara kan kardeþlerimize veda ederek ayrýldýk Gökoðuz topraklarýndan. Ama arkamýzda güzel dostluklar býraktýk.