..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Doðaüstü henüz anlayamadýðýmýz doðal þeylerin adý. -Elbert Hubbard
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




18 Nisan 2017
Ýrade 1  
Bayram Kaya
Emekleri ve emeðin deðiþtirme deðerini, seçilmiþ kiþilerin malý mülkü yapan, El anlayýþýydý. El sistem dýþý (emek dýþý iradeydi. Mevcut üreten iradenin nesnel oluþunu gözlerden gizleyip, gözlere ve akla ilüzyon yapýyordu. El sistemi üreten emekler ve üreten emeklerin deðiþilmesi üzerine iþletirken; bunu görmezden gelmiþ; kiþilerin emeðine ve emek ürünlerine sahip çýkarak, mal mülk benim demiþtir.


:BADB:
Kurtuluþun felsefesi içinde de anlatmaya çalýþtýðým irade sahipliðini, okur iyi anlamalýdýr. Grup hareketi sürü hareketi gibi sosyal hareketler bir irade iþi deðildirler. Daha çok güdülü hareket içinde ortaya konan dayanýþmalardý. Totemi sistemde irade hareketi deðildi.

Ýradi olmayan süreçler içinde iradi süreçler, belli belirsiz güdü eðilimli istek belirmeleri þeklinde belirip kaybolan ýþýltýlar olmakla; ýþýk ýþýnlarý henüz tedavüle sokulamýyordu. Totemi grubun oluþmasý þu veya bu nedenle sürüde kopan öbekti oluþumlardý. Öbekler asýlýnda sürüden ayrýlmakla sürü güvencesinde kopan; sürü mahrumiyet liginin yaþanmasýydý. Yani mahrumiyetlikti. Diðer yönden de kazançtý.

Sürü kendi içinde ortaya çýkan týnýþmalarý, gürültüye getirdiði için, yeni olan týnýlar kolay kolay yineleyen düzenli davranýþlarýn buluculuðu olamýyordular. Sýnýrlý bir alanýn mahrumiyet ligi içinde olmak yalýtýma ortam içinde olmaktý. Yalýtýmlý ortam öbek hareketi olmakla iradi bir hareket deðildi.

Nevar ki yalýtýmlý ortamýn mahrumiyetlikleri ortaya çýkan yeni týnýþýmlarýn tekrarlarýný da muhafazasý olmakla yeni olan týnýlar gürültüye gelmiyordu. Kendisini rahatlýkla tekrarlatabiliyordu. Bu durumda sýnýrlý grup deneyimi içinde kayýp olmayan týnýlar da grup öðrenmesini hýzla artýrýyordu. Sýnýrlý totemi öbek yapýsý, ortaya çýkan düzenli hareketlerin kaybolmasýný önlüyordu.

Bu hareket giderek totem meslekli üretim hareketiyle süreç hem iradeyi, hem de iradi eylemlerin kullanýlmasýný ortaya koyacaktý. Ýrade sorguluyor. Karar veriyor. Karar alýyor olmakla yapabilirlikti. Kendisine güvendi. Eþ deyiþle muktedirlikti. Ýþte ittifaklar bu tür iradi süreçlerdi.

Üreten totem meslekli iradeler olmasa, ön ittifaklar da olmazdý. Artýk mahrumiyet alanlý totemi öbek hareketleri, kabýna sýðmamakla mahrumluðunu merkezden dýþa doðru büyüyen yapý oluþla açýyordu.

Ýrade; üreten emeðin (yapabilir, üretebilir oluþun) sosyal mana dilindeki karþýlýðý olmakla, iradedir. Yani üreten emek=iradeydi. Emek olan irade, yine üreten emek sahibi kiþiler üzerinde bir iradeydi. Seçebilir oluþtu. Deðilse kýzarýp önünüze gelmesini istediðiniz bir kuþa hükmeden irade deðildi.

Yani iradeniz taþa geçen bir irade deðildi. Öyle keyfiliðiniz yoktu. Sizin dýþýnýzda sizden ve bilincinizden baðýmsýz oluþla akan zorunlu bir bilinç olmakla takasýnýz, bu bilinçle sizi de eðimliyordu. Ýradeniz bu sizin dýþýnýzdaki bilince göre alýnan kararlarýyla; emek ve yapabilirlikleriyle; uygun olmak zorundaydý. Toplumunuz da sizin dýþýnýzda, sizinle ama sizden baðýmsýz bir bilinç oluþla, özne nesnel süreçti.

Ve iradenizi (emeðinizi) her gün yeniden ve yeniden üretmek; kararlarýnýzý almak; yapabilirliklerinizi ortaya koymak; zorundaydýnýz. Üretemiyorsanýz, üretebilir deðilseniz; iradeniz de yoktur. Emekleriniz, üreten; farklý kullaným deðerlerini ortaya koyan emeklerle deðiþilebilir olmadýkça; emek bile deðildir. Doðadaki bozkýr, kendi baþýna ekenek (tarla-mülk) olmuyordu. Elinizde arýzalý bir bilgisayar olsun. Çevrenizde de yüz kiþi olsun.

Bu bilgisayarý etkin durma geçirme (üretme) zorunluluðunuz var. Yüz kiþi bilgisayarýn aktif olmasý için uðraþýyor. Okuyor, üflüyor, istiareye yatýyor, fallara baktýrýyor, büyüler yaptýrýyor, nafile namazlarý kýlýyor, aylarca oruç tutuyor; þu kadar sevabýna dualar okuyup, kurban kesip, sadakalar veriyor. Türbe, yatýr ziyaretleri yapýp; þeyhinin terini öpüp, ayak yýkadýðý ayak suyunu içiyor. Muskalar takýp, mavi boncuklar taþýyor.

Ama bilgisayar faaliyetinde týk yok. Yani kiþiler kullaným deðeri üreten, kendi emek kullanýmlarýndan doðan iradeyi kullanmak yerine; hiç alakasý olmayan baþka baþka çabalarýn iradesi olan tavassutlarý arýyorlar. Aslýnda bu insanýn kendisine, emeðine, bilincine, yapabilir oluþuna yabancýlaþmadýr.

Yüz kiþi içinde sadece bir kiþi bilgisayarýn dilinde anlayan; yapýlanlara dudak büzüp, yapmayýn etmeyin diyen münafýk olsun! Ýþin sonunda bilgisayar konusunda irade sahibi kim? Doksan dokuz kiþinin sözü mü? kullaným deðeri üretmeyen emekleri mi? Yoksa bilgisayar dilinde anlayan kiþinin kullaným deðeri üreten emeði mi söz sahibi (irade sahibi) olacak?

Yüz kiþinin içinde kimin sözü dinlenir olacaktý? Kýsaca kullaným deðeri üreten kiþinin emeðinden gelen gücü; kiþi-kiþi iliþkisi içinde kiþinin söz sahibi olmasýydý. Ya da irade sahibi olmasýydý. Tarih boyunca oynanan oyun irade (emek) shipliði üzerineydi. Emeði ile mýsýr üreten kiþi; emeði ile kullaným deðeri üretemeyenler üzerinde egemendi. Egemenliðini kiþilere mýsýr (yem) oluþla ödüyordu!

Mýsýr üreten bir irade iradeydi ama apandisit ameliyatý yapan bir iradeyi de takdir edememekle; iradeler de kýsýtlý sýnýrlý sonluydu. Bu nedenle toplumlar farklý kullaným deðerleri üreten emek (irade) sahiplerinin iradesini kutsamakla; ortak iradeyi ortaya koymuþlardý. Bu nedenle mesleki temsilcilikler eliyle irade kullanýmý yoluna gidilmiþti.

Toplumda bir tek irade vardý. Bu irade iki parçalý irade ve iradelerin sentezinde oluþuyordu. Parça iradenin birisi zorunlu olmakla birçok alanda farklý kullaným deðeri üreten emeðin üretme iradesiydi. Parça iradenin ikincisi, gereksinme duyduðunuz farklý kullaným deðeri olan emekler karþýlýðýnda; sizin de o emekler için üretim yapýp; onlarý deðiþtirme deðeri oluþla kullanmanýzýn iradesiydi.

Yani üreten iradenizle; baþkalarýnýn ürettiði farklý kullaným deðerlerini; deðiþtirme deðeri olarak kullanan iradeniz; toplumsal sözleþmenin temelidir. Diðer her þey bu temele göre yansýr. Burada kimsenin lütfu, himmeti, merhameti yoktur. Kimsenin yüzü gözü hürmetine olan bir þey yoktur. Ýrade (emek) temel olan ve meþru olandýr. Doðru eðri, buna göre doðrulup eðrilir.

Totem gruplarýn kendileri üretenli kendi totem meslekli grup emeði; totemi gruplar arasý farklý kullanýmlý deðeri olan grup emeklerini deðiþtirme kararý almalarýnýn iradesidir. Ýttifaklar böyle ortaya çýkarmakla; toplumsal iliþikleri komplike (karmaþýk) yapmýþtý. Bu nedenle emekleri deðiþimli kýlan irade; ilah iradesi olup; ilah iradesi inþacýdýr. Ortaklaþan kiþiler, kendi iradesini ilah iradesi üzerinde anlýyordu.

Emekleri ve emeðin deðiþtirme deðerini, seçilmiþ kiþilerin malý mülkü yapan, El anlayýþýydý. El sistem dýþý (emek dýþý iradeydi. Mevcut üreten iradenin nesnel oluþunu gözlerden gizleyip, gözlere ve akla ilüzyon yapýyordu. El sistemi üreten emekler ve üreten emeklerin deðiþilmesi üzerine iþletirken; bunu görmezden gelmiþ; kiþilerin emeðine ve emek ürünlerine sahip çýkarak, mal mülk benim demiþtir.

Bununla kalmayýp mal mülk sahipliði olan irademle; karar verme, karar alma gücümle; keyfi takdirde bulundum demiþti. Sizlere rýzk ve nimetler verdim dedi. Kiminize az verdim. Kiminize hiç vermedim. Kiminize de çok mal mülk verdim; deyip sistemi aklýn kontrolünden çýkarmakla, yanýlsatan bir öznel deðerler üzerine oturtmuþtur. Akýl pusulasý elinde alýnan üreten kiþilere, iman pusulasý verilmiþti.

Bunu þöyle söylersek daha anlaþýlýr olacaktýr. Ýnsanlarýn avcýlýk toplayýcýlýk yaptýðý yüz binlerce yýlda kimse dað, taþ, kurt kuþ, ot, çöp benim malým mülküm demiyordu. Ve kimse de kimseye takdirde bulunmuyordu. Örneðimizi günceldeki mal mülk üzerinde verirsek El iradesi daha iyi anlaþýlýr olacaktý.

Ýnsanýn üreten emeði ortaya çýkýp ta bilgisayar, televizyon, traktör vs. üretip bunlarýn birikmeleri yapýlana kadar ortada olmayan EL; biriken mal mülk ve üreten emekler nedeniyle ortaya çýkýp bunlar benimdir diyordu. Böylece El malýn, mülkün ve insanýn sahibi benim diyordu. Ýnsan emeðine ve insan emeði olan ürünlere sahiplik iradesiyle mal mülk benim deyip; El, insanlara bunlarý rýzk ve nimet takdiri yapýyordu! Mülk dediði, mal dediði insanýn kendi emeðiydi.

Traktörü El’in kendisi vermediði halde EL, traktörün de; televizyonun da; akýllý telefonun da sahibi benim diyordu! Pekiyi bunlarý üreten insanýn ve toplumsal birikimin emeði ne oluyordu? Esamisi bile okunmuyordu! Malýn, mülkün sahibi benim. Ben bunlarý dilediðim gibi dilediðim kiþilere mal mülk olarak verdim diyordu.

Traktör, televizyon, bilgisayar bozulunca hani mülk sahibi nerede? EL sahiplik emeðini ortaya koyup bunlarý onarsýn, deyince; ya da El’e haydi malýný mülkünü onar deyince El yine ortada yoktur! O iþin uzmaný olan irade sahibi; emek sahibi olanlar; El’i mal mülk sahibi kýlan insanlar yine ortaya çýkýyordu.

Emek sahibi oluþla ancak irade gücü olduðunu bilen kurnazlýklar, çalýþýp emekleriyle üretim yapmak yerine; iki þey yaptýlar. 1- Bir punduna getirdikleri katakulli ile kiþilerin emeklerine el koyan EL, üreten kiþileri; emeklerinin ve iradelerinin sahibi olmaktan, ala koydu. Böylece üreten irade, üretim yapan emeðin iradesi olmak yerine; mülk sahibi olanlarýn mülk sahipliði iradesi olmuþtu.

Kurnaz zorbalar bunu yapmak için ittifakýn ortak mülkiyeti olan zenginlik kaynaklarýný ve ortaklýðýn birikimleriyle, üretim araçlarýný ve üretim gücünü, kendilerine mal mülk yaptýlar. Mal mülk sahipliði üzerinde karar alma, karar verme, söz söyleme, danýþýlma gibi tüm iradeleri ellerine geçirdiler.

2- ikinci oluþla da mülk sahipliði yanýlsatmasýný sisteme öznel anlayýþlý inþa zemini yapmakla emeði ve iradesi olanlara; EL varken emeklerinin ve iradelerinin sahibi olamamayý mana anlayýþý ettiler.

Ýrade kavramýnýn tarihi bilinçle geri beslenim yapan meþruiyetlik referanslarý böyleydi. Deðilse her aklýna gelenin aklýna geldiði gibi anlam uydurmalarý deðildi.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55
Anlamak Gerek 69

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Anlamak Gerek 26
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.