En büyük mutluluk ve en büyük sýkýntý anlarýnda sanatçýya gereksinme duyarýz. -Goethe |
|
||||||||||
|
El’in eski içindeki boþluk devimli parça süreçli özgün olaylarý, yeni durum içinde yeni sürece uygun anlamlar taþýmaya baþlar. Bu haliyle, yeni anlamla yüklenen eskinin boþluk devinmeleri tam da yeni anlama göre bir inþa olmadýðý anlaþýlýr. Eskisiyle, yeni anlamý içindeki boþluk devinmeleri; eski kalýba göre anlam devinmeli olan yapý; sýçrama denen kendi düzenleþim hareketlerini yapar. Bu tarz bileþke dengeli hareketliyle yeni içinde süre bilen iþlevler, karadelik etkilerini ortaya koyar. El, bu tarz kendisiyle kendi kalmak ve kendi kalamamak baðýntýlarýyla ileri akýþlý bir durumdur. El özel mülk ihdasýyla yeni olurken; özel mülk eski üreten iliþkiler üzerine yeni bir inþadýr. Üreten iliþki olmasa El yeni de olamaz. Özel mülk sahibi de olamaz. El özel mülk sahipliði üzerinde, salt özel mülk sahibi olmakla da kalamaz. Özel mülk sahipliði üzerinde sentezlerle tekelci olmakla mutlak olan monarþiyi oligarþiye dönüþürken sebep olduðu Nemrutluklarýyla yoksulluk, zulüm gibi kaygý verici olaylarý nedeni içindeki ileri süreçleri içinde en büyük ve en çok acýyan, merhamet eden olur (kendi kalamaz). El'in ilk tipi; ilahlardý. Ýlahlarýn üreten iliþki baðýntýsý içinde olmasý dediðimiz eski süreç dinamizmi ile ilahlarýn ortak irade kullanmasý; El’e ilham olur. El; ilahi dönemin üreten iliþkisi içindeki zorunluluklarý aynen korur. El de bu zorunlu iliþkilere göre üreten iliþki ortaya koyarken; üretileni paylaþma aþamasý olan süreç devinmesine geldiðinde; paylaþtýrmaya rýzk, nasip diyordu. Üreten iliþkinin paylaþýmla tüketim olacak kýsmýna nasibi bol olmak, nasibi kýsýk olmak ve nasibi kesik olmak türünden kavramlarla tanýmlýyordu. Buna göre kimine pay veriyor kimine de pay vermiyordu. Ne var ki kiþinin yarýn yeniden üretmesi için çalýþacak olmasýyla, kiþinin doymasý gerekiyordu. Ýþte mülksüz olan ve yarýn yine çalýþacak olan kiþinin doymasý süreci; yeni bir ikinci karartmayla mülk sahibinin ihsaný ve lütfu oluþla söyleniyordu. “Biz, kiminizle kiminize; geçimi olan rýzklarý bu þekilde vermeseydik siz ne yapardýnýz?” diyordu. El’in rýzk dediði; mal mülk olarak verdim dediði þeyler üretilen iliþki ile ve emek gücüyle ortaya konan þeyler olduðu El tarafýndan unutmuþ gibidir. Böylece gizlenen gerçek anlamlar; yeni anlamýn süreç tutumlarýna dönüþüyordu. El, özel mülk sahibiydi. El’in mülk sahibi olmasý, ilahla hiç örtüþmüyordu. El de ilah gibi saygý görüyordu. El de ilah gibi bir yaptýrým olan muktedirlikti. El de ilah gibi meþru olaný ortaya koyuyordu. Elde ilah gibi takdirde bulunuyordu vs. Bunlar El ile ilahýn örtüþen benzerlikleriydi. Ýþte denk gelme olan bunun gibi benzeþenler El ile ilahýn örtüþen kýsýmlarýydý. Ýþte bunlar eski olan ilahla; yeni olan El'in örtüþen kýsýmlarýydý. Ýþte bunlar El'in eski, ilahi malzeme içinde kullanacaðý yerler buralardý. Eski olan ilahi dönemde üreten iliþki vardý. Üreten iliþki El döneminde de var. Ve El dönemiyle üreten iliþki rýzk, nasip oldu. Üreten iliþki gruplar arasý deklarasyon olmasýna raðmen; El dönemiyle bu anlayýþ deklarasyon olmaktan çýkýp; El takdirine dönüþmüþtü. Ýlahi dönemde üretileni herkese göre paylaþma vardý. Paylaþma yine vardý. Anacak paylaþma herkese göre deðildi. Ve paylaþým El’in takdirine göre keyfi takdir olmakla; kimine özel mülk olarak daðýlma; kimine göre de özel mülkten yoksunluðu dileyiþti. Ýlahi dönemli süreçlere, El tarafýndan yeni anlamlar verildi. El bu anlamlarý eyleme dönüþtürüyordu. Eskiye göre örtüþmeyen yeni anlamlar, yeni öznel oluþlar; fark anlamlý süreçler olmakla; yeni olan þey "özel mülk sahipliðinin" anlam ve eylem farkýydý. Yansýmasý korkunç olacaktý. Zevki sefalar, gözyaþlarý üzerine inþa olacaktý. Eski olan, yeni farký kýrpacaktý. Bu kýrpma nedenle eski olan; ilahi olan; El anlayýþlý El süreçlerine izin vermek istemeyecekti. Eski olan ilahi dönemin içinde sadece yeni olanýn yansýmasý kalacaktý. Eskinin içine hapis olan bu yansýma da, kýrpýldýðý için; yeni olaný bir türlü ortaya koyamýyordu. Bilecek gibi oluyordunuz. Sanki dilinizin ucuna geliyor ama bilemiyordunuz. Yeni olaný veremeyen ve eski olanýn içinde kalan bu yeni yansýmanýn kendi içindeki bilgi bit’leri de eski olanýn içinde taþýnýyordu. Bu bit’ler yansýma veriler. Bitler eski içinde yeni olaný veren, etkileriyle bir belirme olurlar. Yeniyi veremeyen sessizliði nedenle de eskinin içinde olan eski bitler gibi davranýrlar. Kýrpma yapmakla seçme ayýklama içinde olan eski; kendi içinde yeni olanýn bitlerindeki yansýma olan belirme; yeniyi veremez. Ama bu belirme de yeni olaný duyurtan bir karadelik etkiyi de, ortaya koyar. Yani eski olan ilahi dönem içindeki bitler; uygun koþullar içinde çimlenme olduðunda ilahi dönemin içinde özel mülkiyetli düþünceye geçiþi ele veren El sezilir. Ve El, Ýlahý iyi bilir. Çünkü ondan doðup ona göre düz ve ters (zýt) durumlarla biçimlenmiþtir. Ýlahi süreç kendi kýrpmalarýndan ötürü; kendi içine yansýyan tartýþmalý fark durum olan özel mülkçü anlayýþý da, bu çimlenmezdik nedenle veremez. Ama eski içinde yeni olanýn örtüþen kýsýmlarý da, özel mülkçü anlayýþa göre ayný etkiyi (meþruiyeti oluþu, iradi oluþu, muktedirce oluþu vs.yi) ortaya koyan deðiþmeleriyle ve bu baðýntýlarýyla da yeni süreci ortaya koyar. Eski içinde yeni olanla örtüþen deyince okurun kafasý karýþabilir. Aslýnda çok nettir. Ortak olan üretim ve paylaþým hareketinin zýddý; ortak olmayan üretim ve paylaþýmdýr. Ýlahi dönem içinde ortak üretim ve ortak paylaþým var olan süreçtir. Zýddýyla da süreçle örtüþmeyendir. Bu da çok büyük sonuçlarýn doðurup yansýmasý olmakla, yeni bir giriþmenin inþasýdýr. Ýþte bunlar Yeni olan El'den eski olan (ilaha) geçiþme yapacak fark düþüncelerin, eski içinde yansýma geçiþmeleri olacaktý. El’in ilahla olan kavgasý olacaktý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |