..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Yaþamak ne güzel þey be kardeþim. -Nâzým Hikmet
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




15 Nisan 2018
Kolektif Etki ve El 2  
Bayram Kaya
Siz nilüferi çöle götürürseniz bunu kim dilerse dilesin bu haliyle çölde nilüferin bir yaþamý olmaz. Çöle yaðmur da pek pek yaðmaz. Bu sizi cezalandýrma filan deðildir. Nilüferin çölde, kaktüsün de ýrmak suyu tropikal yerde yetiþme zorunluluðu yok. Dua da etseniz; kendinizi de paralasanýz; bu böyle.


:EEB:
Kýsaca kolektif oluþ toplumsal oluþtur. Ama toplumsal oluþ kolektif oluþtan sonradýr. Kolektif oluþ toplum sal oluþu içerir. Ama toplumsal oluþ kolektif oluþun avcý toplayýcý saðlayýþý olan totem dönemi içeremez. Kolektif ilik; en temel tutumlar üzerinde “yaptýran ve herkese göre paylaþtýran” bir güçtür.

Kiþisi sahipliðiniz herkese göre olan emek ve emek gücünüz üzerindedir. Kolektif oluþunuz da ancak ve ancak sizin mantýðýnýz içine doðmakla; dýþtan yansýma ile “sizin birlikte oluþ giriþmenize”; “yaptýran ve paylaþtýran” iradedir.

Totem güç grubun kendi üzerine kendi etkimeli kolektif baský ve basýnçtý. Oysa iki farklý grubun giriþme yapan somut durumunda; her bir grup üzerine, hem kendi grubunun hem de diðer gruplarýn bir etki ve basýncý olur. Bu çok merkezli baský ve basýnç sizin dýþýnýzda bir boþluk devinmesi oluþur.

Bu kesim noktasýnýn zihinlere olan baský ve basýncý sizin grubunuzun baský ve basýncý kadarla siz; diðer grubun baský ve basýncý kadarla siz olmayan bir “yaptýran paylaþtýran” baský, basýncýn irade gücüydü. Bu, gruplar arasý kolektif etkiydi. Grubun kolektif etkisine karþý, gruplar arasý kolektif etkiydi.

Yani kolektif oluþ önce totemi güçtür. Sonra üreten grubun “üretim iliþkileriyle”; gruplar arasý “üretim hareketi” giriþmesi olmakla; gruplar ve grup temsilcilerinin iradesi olmuþtu. Somut, saf gruplarýn; doðal ömürlü hayatlarýn ortadan çekilmeleriyle yerlerinde býraktýklarý “yaptýran-paylaþtýran” etkili boþluk devinmesi melez ardýllarý olan insanlarca ÝLAHÝ YAPTIRAN PAYLAÞTIRAN güç olmakla söylendi

Kiþisi sahiplik ve kolektif sahiplikler ikisi bir arada, birbirine dönüþen zorunlu giriþmelerdir. Kendi baþýna kiþisi sahiplik olmadýðý gibi kendi baþýna üretim de yoktu. Üretim karnýnýzýn doymasý olmaktan çok fazla bir “mana ve önem” olmakla kolektif oluþu yeni bir düzenle biçimliyordu.

Hele ki üretim çeþitli kullanýmlarýn üretim ve hizmetleri olmakla; üretim olmanýn ikinci bir farklý yanýydý. Ve kendi baþýna yoktu. Kolektif bir üretim süreci içinde geliþmiþ kiþi ancak kendi baþýna kimi üretimleri yapar düzeye gelebilirdi. Ki bu da kendi baþýna bir düzeye geliþ deðil, kolektiften yansýyan kolektif güçtü.

Kolektif gücün yokluðu, akan sürecin sürekliliðini öldürür. Kiþinin kolektifte öðrendiðini kendi ömrü sonunda mirasçýsýna aktaramamasý nedenle de üreten süreç sona erer. Ama ilk baþta bir kolektif etki olmadan, kendi baþýna; ne üretim hareketi, ne üretim iliþkisi ve ne de üretim yoktur.

Süreç kolektiftir. Kolektif oluþla belirlenir. Baþlangýç koþulu kolektif oluþla, sürecin baþlangýç koþuluna baðlýlýðýný ifade eder, zorunlu eder. Süreç bundan kurtulamaz. Gelecek bu baðýntý üzerinedir. Mamafih gelecekteki sürece kolektif ilik demeye de bin þahit ister olmakla kolektif ilik bambaþka kulvarla olur.

Týpký kiþisi iç bencilliðinizin önce dýþýmýzda sosyal oluþu ortaya koymasý ve sonra da üreten toplumsal hareketi ortaya koymasý nedenle uzaya giden toplum sal hareketin ve yine toplumsal bir sorumlulukla yöneten iradeye karþý açlýk grevi yapanlarýn; kiþisi bencillik olduðunu söylemek için bin þahit lazýmdýr.

El, "kolektif etki" gibi somut üretim hareketiyle nesnelce olamaz. Bu nedenle El meþru deðildir. El kiþisi bencilliðin ittifaký geliþmiþlik üzerinde kiþisi sahiplik eðiliminin kolektif etki yerine konulmasýdýr.

Kolektif etki (kolektif etkinin sosyal mana anlayýþý da ilahi etki) olduðu sürece; kolektif etki ile üretim ve paylaþan sahiplik eylemi de olacaktý. Yaptýran paylaþtýran etki olduðu sürece siz kolektif etkiye her þey dersiniz. Aksi bir eyleme dönüþmedikçe, sorun olmaz Bu deniþlerden birisi de El söylemli anlamdý.

El, ilah gibi kolektif benci, deðildi. Kiþi benciydi. Üstelik te kimi kiþilere göre benciydi. Gizli bir kiþi benci tutum, kolektifi çözücü bir ihsastý. Kolektif bir etkiye El dendiðinde El; kuvve (eylem olmamýþ düþünce) olmakla, kolektif etkinin yansýmasýyla birlikte algýlanýyordu. Yani kolektif olan El söylemi dile getirildiði süreler boyunca üretim hareketi kolektif etkiyle oluþuyordu.

El’in de El'i dile getiren bir iki kiþi dýþýndakiler tarafýnda farklý soyutlamasý yapýlamadýðýndan El yine de kolektif etkiyle anlaþýlýyordu. Ve bir iki kiþi dýþýndaki duyarsýzlýk, sessizlik; El düþüncesine katýlýyormuþ izlenimi veren sesiz kalýþýyla El’i kabulleniþ bu yüzdendi. Bu izan, kiþi aðzýnda saklanan bakla olacaktý.

Kiþi bencilliðini öne çýkarmamýþ olan kiþiler; Kolektif etki ile El'i kullana kullana kolektif olan ilah ile El’in aynýlaþan bir anlam alýþýlmasý vardý. Ve insan izaný içinde kolektif oluþla aynýlaþan El düþüncesi kolektif bünyeye göre olmamakla enfekte ediciydi Kolektif olan ilahi mantýkla ayný gibi anlaþýlan El izaný içindeki El fikri; El’in tümden baðýþýklýk dýþý kalmasý olmuþtu.

Ýlah ve El düþüncesini birbiri oluþla anlaþýlýr edilmenin ikinci aþamasý içinde o ittifak içinde Ýlaha denk El fikrini ifade edenler baklayý aðýzlarýnda çýkaracaklardý. Bu kez bu kiþi El ile "kiþi benci" sahiplik olan amacýný genel tutum gibi söyledi. Kolektif etki yerine "kiþi benci etkiyi" koydular. Bu tutum illüzyondu. Olmayan bir þey, olan bir þey gibi görülüp; dile getiriliyordu. Yani kolektif benci etki yerine konan kiþi benci etki; genel ve üreten etki deðilken; kiþi bencilik genel etki ve kolektif benci etki gibi anlaþýlmaya baþlandý.

Bu kolektif inþa ve kolektif bilinç olan insanýn, kendisine yabancýlaþmaydý. Yabancýlaþma El ile kolektif bilince karþý olmakla yabancýlaþmaydý. Yabancýlaþma kolektif etkiyi ortaya koyan geçmiþ hafýzayý silmekle; geçmiþi kolektif gücü olmayan; hafýzasýz oluþuyla; hepsi El mantýðý olarak ortaya konuyordu.

Silinen hafýza yerine El'in dilemesi konacaktý. Silinen hafýza yerine El'in onun öyle olmasýný istemesi, söylemi kondu. Hafýza ve neden sel ilik, El olmuþtu. Artýk her þey, El söylemi ile anlaþýlýyordu. Kolektif etki El etkisi olan yanýlsamaydý. Nesnellik özel olmuþtu. Öznel izahlý olan; hiç kafa yormadan kolaylýkla anlaþýlýyordu.

Kolektif etki ile öðretilenle ilahlar meslekleri þimdi El'in size dediði oluþuyla öðretilen mesleklerdi. Söylenenler El mantýðýna göre yamultulmakla ahit edildi. Bu ahdi sözleþmeler bilme, anlama öðrenme kritiðe etme olmak yerine ÝNANAMA olmaya baþlamýþtý. Sorunlar da El ‘dendi. Böyle iþleyiþ te El ‘dendi.

Doðada kimsenin olmayan bir toprak ile yaðan yaðmur baðýntýlý süreç iliþki zaten vardý. Var olan zorunlu iliþkilerdi. Var olmasalardý iliþkilerin bu türlüsü de var olamayacaktý. Oysa temel düzlem iliþkileri üzerine inþa edilen tarým üretimi; þimdi El'in dilemesi olmuþtu.

Bu mantýða göre siz üretmiyordunuz. Siz çalýþýyorsunuz El'de çalýþmanýzýn karþýlýðý olarak yerde ürün, bitki bitiriyordu. Öyle ise benim çalýþmam karþýlýðý olmayan þu Elma aðacý niye vardý? Bu þimdilik konu dýþýydý. Konu içi olan ittifakýn zenginlik kaynaklarýydý. El'e kadar týkýr týkýr iþleyen sistem, þimdi El dilerse oluyordu.

Yaðmur yaðýyorsa; yaðmanýn diðer zýt durumu da yaðmurun yaðmamasýdýr. Yaðmur sizin tercihinize göre yaðmazdý. Doða; var olan düzleme göre zorunlu iliþkilerle; zorunlu inþa oluþtu. Bu nedenle hayat ve var oluþ ne yaðmuru atlamýþtý, ne yaðmursuz oluþu atlamýþtý. Yaðmur olan yerde yaðmura göre organizmalý hayatlar olmuþtu. Yaðmur olmayan yerde kuraklýða göre var oluþ ve hayat var olmuþtu.

Siz nilüferi çöle götürürseniz bunu kim dilerse dilesin bu haliyle çölde nilüferin bir yaþamý olmaz. Çöle yaðmur da pek pek yaðmaz. Bu sizi cezalandýrma filan deðildir. Nilüferin çölde, kaktüsün de ýrmak suyu tropikal yerde yetiþme zorunluluðu yok. Dua da etseniz; kendinizi de paralasanýz; bu böyle.

Ne kaktüse çölü, ne Nilüfere suyu zorunlu gören vardý. Hayat suyu hedefleyerek inþa oluþ deðildi. Þu anda Dünyadaki hayat su ile zorunlu iliþki de olmakla hayatý su ile kavrarýz. Var oluþ iliþkiler içinde oluþmakla hayattýr. Hayat kurak ve nemli ortamlara göre niþ alanlarýný beslenme rekabeti olarak doldurmuþtu. Siz çöle kaktüsü vs. götürürseniz; hayat biraz su biraz kuraklýða göre inþa ile üretim olur.

Bu zorunlu iliþkilerle var oluþta yalýtmalar nedenle siz tarýmý yaðmurlu ortamda, yaðmur baðýntýlý yapýyordunuz. Yaðmur da sizin tarým yapmanýz için yaðmýyordu. Yýldýrým da gök gürlediði için düþmüyordu. Siz þurada on bin yýldýr tarým yapýyorsunuz oysa yaðmur yaklaþýk dört milyar yýldýr yaðýyordu. Yaðmur milyarlarca yýldýz orman için vardý derseniz siz süreci anlamaya yabancýsýnýzdýr.

Yaðmur olmasa da var oluþla hayat baþka türlü var olurdu. Hayat bir enerji akýþla belirlenim kuralýydý. Hayat yaðmura göre var olmuyordu. Aksine hayat ortamda yaðmur olduðu için enerji akýþý kendisini yaðmurlu ortama uyduruyordu. Týpký sizin gittiðiniz yolun eðim büküm iniþ çýkýþýna göre olmanýz gibi. Yol size göre eðilip bükülmüyordu; aksine siz gidilen yola göre eðilip bükülüp savrulmuyordunuz.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Anlamak Gerek 26
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.