Sevgi dünyadaki yaþam ýrmaðýdýr. -Henry Ward Beecher |
|
||||||||||
|
Nitekim üreten hemcinslerimizden önceki hemcinslerimiz insan deðildiler. Onlara biz, insanýmsýlar diyorduk. Toplumca kolektif bir üretim hareketi içinde insanlaþýyoruz. Tüketen bir paylaþým tutumunun biçimiyle, ahlak sahibi oluyorduk Ahlak; üretim hareketi ile üretim hareketi sonucundaki paylaþýmýnýzla, ortaya konan bir tutumdu. Ahlak özellikle de El mana hareketi içinde en önemli soyut kavramdý. Köleci sistem eþitsizliði ahlak üzerinde imliyordu. Üretmeyen hayvanlarýn ahlaký yoktur. Hayvanlarýn ahlak gibi dýþsal iliþkili tutumlarý varsa da bunlara ahlak denemezdi. Ýnsan üretim hareketi içinde insanlaþtýðý gibi özellikle de köleci üretim iliþkisi içinde de hem kul oldu, hem de köleci anlayýþý benimseyiþ referansýyla ahlaklý veya ahlaksýz oldu. Karakter ahlak deðildi. Nasýl üretip paylaþýyorsanýz bunlar karakterinize yansýr. Aynaya aksetmek nasýl ayna deðilse. Karakter de yansýmakta ahlak deðildi. Ahlakýn toplumsal tutumlu beliriþ yanýný görmezseniz, ahlakýn toplumsal tutumlu beliriþ yanýný bilmezseniz ahlaký kiþilere ve kiþisi güdülere indir olursunuz. Paylaþýmcýlýðýnýz, sadakatiniz, saðduyunuz, saflýðýnýz, sýrdaþlýðýnýz, dinleyici iliðiniz gibi tutumlar sosyo toplumsa öðretili tutumlar olmakla elbette sizden de eklemlenen o sosyo topluma uygun katkýlarla bir alan yansýtmalarýydý. Yansýyan ile yansýtaný. Ya da yansýtanýn eylemli boþluk devinmesi ile yansýtanýn boþluk devinmesi içine konaný (yani paylaþýmcýlýðýnýzý vs.) karýþtýrmamak gerekir. Ýnsanýn hol devinmeli karakteri, yetenek eðilimi kapasitesi, ahlak deðildi. Ama insan ahlaký, insanýn karakterine yansýdýðý gibi insan karakteri de insanýn ahlakýný yansýtabiliyordu. Ýnsaný insan eden, insaný ortaya koyan ahlak deðildi. Ahlak insaný insan yapmaz. Aksine ahlaký ortaya koyan, ahlaký; ahlak yapan; üreten kolektif bilinçli insandý. Üreten ve üretimi paylaþtýran kolektif toplum biçimi içinde bulunuyordunuz. Bu tutumu siz deðil bu tutum sizden önce ve sizin dýþýnýzda belirlenmiþti. Bu belirlenme ortaklaþan toplumsal üretim hareketine göreydi. Toplumsal oluþu, kiþi karakterlerine yansýyan toplumdan öðrenme davranýþtý. Bu tür öðrenmenin özelde topluma göre oluþ kalýbýný yansýyan kiþiler de bu tür öðrenmeler içine kiþisi katkýlarýný da eklediðiyle benimsemeli bir tutumdu. Ve de üreten, paylaþtýran bir toplum içindeki kolektif ahlaký, kiþi düzeyli psikoloji, kiþi düzeyli patolojiye ve kiþi düzeyli bencilliðe indirgemekle kiþiyi ahlaksýz kýlan edimsel yansýmalarýn bazýsý þunlardý. Siz üreten totem meslekli grubu ya da þimdiki sektörleri kendiniz olma ile görürseniz; siz karþýnýzdaki kiþi veya kiþileri ya da sektör ve de sektörlere baðýntýlý giriþmelerinizle; hem meslek sahibiydiniz; hem de sizler sektör el bir karþýlýða denklikle üretiyordunuz. Üreten kolektif ilkeli ahlak buydu. Bütün ahlaki ayrýntýlar bu üreten kolektif ilkeye göre neþet edecekti. Yani karþýnýzda sizle karþýlýklý baðýntý içinde olan kiþi ya da sektörler vardý. Eðer karþýnýzda olan kiþi ya da kiþiler; sektör ya da sektörler olmasaydý siz ya da grubunuz veya sektörünüz öðretmen, doktor vs. türü meslekle olamazdý. Bu baðlamda bir meslek diðer bir farklý mesleðe; bir grup diðer bir farklý karþý gruba; bir sektör, karþý sektöre denk bir yükümle olamazdý. Kýsaca bu durumlar dýþsaldý. Sizden önceydi. Sizden önce olmakla sizin bilincinizden, sizin düþüncenizden ve isteklerinizden baðýmsýzdý. Yani üreten iliþki sizden önce olan kolektif düþünce ve kolektif irade olmakla dýþsal ve toplumsal etkiydi. Tutumunuzdu. Ahlakýnýzdý. Edimseldi. Tekrar tekrar eden alýþmaydý. Kiþi ya da grubu veya sektörü kolektif süreç olan bu tür zorunlu neden ile kolektif ürettir. Kiþi kolektif etkiyle kolektif ürettiði halde bu kiþiler kendi kolektif üretimlerine; kendi kolektif iyelik iliklerine; kendi kamusal ortaklýk olan tasarruflarýna ve de kiþilerin kolektif karakterli kendi emek gücüne sahip çýkamýyor. Bu bir dýþsal ve toplumsal engeldi. Ýkinci bir engel en temel engeldi. Ýkinci engel kiþinin içsel belirimi olan kiþi içgüdüsüydü. Kolektif inþaya göre; kiþi içgüdüsünün, kolektif yapý içinde, kolektif yapý ile dýþta karþýlanýrdý. Bu karþýlanma kolektif yetenekli sektör el ve sektör içi iþgücü harcanmasýna göre kiþiye pay edilir olmasý denklik ve esastý. Ne var ki dýþtaki toplumsal ya da kamusal sahiplikler özel sahiplik içinde (özelleþtirme adý altýnda) kiþinin elinde alýnmasý ile kiþinin aldýðý pay lütfa ücrete, paraya dönüþmekle unutturulan temel esasýn karartýlma gizleniþi içinde kiþinin içgüdülerinin karþýlanmasý da kýsýtlandý. Özelleþtirmeci, ihaleci mal mülk sahipliði ahlaký karþýsýnda yoksul olan yoksullarýn içgüdülerin doyurulmasý da engellendi. Yoksullarýn kýsýtlanan, doyurulamayan kýt kanaatleri, taat, itaat ve yoksunluklarý artýk ahlaktý. Yoksullarýn kendi içgüdüleri karþýsýnda nasýl davranacaklarý olan tutumun ahlak olmasý ile öðüt, tavsiye yoksul kiþilere sayýldý ve öðretildi. Örneðin iyi ahlak olarak içgüdülerinin doyurulmasý ve çalýþmasý karþýsýnda lütuf edilen dýþýna çýkmayýp; kanaat edip; çalmayacaktý. Kiþilere kolektif güçle ürettirip; kolektif paylaþýmý elinde alýnmanýn dayatmalarý içinde olan kiþi bu türden birçok ahlaký denkleþtirme içinde olmakla kiþi eþitsiz ahlaklý insandý. Kolektif üreten ve kolektif üretimine kolektif sahip çýkan insanýn bir ahlaký vardý. Ama ahlaksýzlýðý yoktu. Ne var ki günümüze gelen koþullarda ve günümüzde de, ahlaki tutum içinde olmayan bir insan da olmazdý. Ýnsaný insan eden etkiler içinde kiþinin içsel biyolojini bir varoluþu vardý. Yine kiþinin zihinsel (geistik) eylemleriyle eðim eden süreçler çevrimi içindeki uzun erimli seçililerin kiþiye aktarýmlar olmasý vardý. Ama bunlar kendi baþýna insan olma özelliklerini insan etmeye yetmiyordu. Bunlarýn böyle olmasý kadar ve daha geliþmiþ olmakla fazlasý olan dýþtaki insan-insan iliþkisi ve insan-toplum iliþkisi olan üreten bir sosyo toplumsa davranýþýyla da insani özelliðimizle de insan insandý". Korteks dediðimiz geistik zihinsel etki sosyo toplumsa eylemle üreten insan olma özelliði kolektif alan etkisiyle seçilen kiþilerde biyolojiye deneysel kestirimlerle ilham ve saðduyu olmaktadýr. Oysa kiþinin sosyo toplum sal üreten tutumu, kiþinin karakteri de olan insanýn içindeki kiþi ve tür biyolojimiz içinde yoktur. Yani sosyo toplumsal güçle ortaya konan sosyo toplumsa bilinç kiþi biyolojini karakter içine yansýmakla, sosyo toplumsa gücün mana enerjisi kiþi karakterince de yansýtýlmaktadýr. Yani ahlak karakter deðil karakter içinde yansýtýlan im, imge, imaj alma gibi enerji çevrimleriyle sosyo toplumsa deðer yargýlarýný oluþan edimseli durumlardý. Nasýl bir üreten paylaþan sosyo toplumsal yapý içindeysen ahlakýnýz da öyleydi. Ýç güç olan karakterimiz dýþýnda kalan bu duygudaþça yapay karakterler “sosyo toplumsa tutum olmanýn ahlakýný yansýtýyordular”. Deðilse kiþi biyolojimiz, bir ahlaka göre ya da en güzel ahlaka göre inþa olmamýþtýlar. Hayatýn biyolojik yapýlý eðimi, bir olamdýr. Olam yavaþ yavaþ dýþtaki ortam karþýlaþmalarýna göre seçilimle karakterize oluþtur. Olam demek karþýtlýðý olan kadar hiç bir þeyle sýnýrlanmamýþ olandýr. Ya da engel oluþ kadar engel olmazlýklarla donanýr oluþtur. Bu nedenle türler bir kriz de yaþasalar uzun erimde bu olam durumla çevreye göre deðiþme ve uyumla bir evrim geçirirler. Serbest oksijenin olmadýðý ortama uyan biyolojiler, serbest oksijenli bir ortama bu nedenle uyabilmiþtirler. Bu olam birden bire ortaya çýkan bir belirme ve karþýlaþma deðildir. Bu nedenle biyolojik yapý eðitilir öðretilir, tekrarlarla beceri kazanabilir olmakla diyalektikti bir yatkýnlýktýr. Kedinin biyolojisi tam da bizim gibi deðilse de, kim bilir üretim yapma da bizden baðýmsýz olan üretimin yapýlmasýna yol alýþlar içinde kedinin bu üretim alaný içine sokacaðý ve insanýn yapamayacaðý ne gibi yetenekler vardýr da bizler bunlarý bilmiyoruzdur. Bugünkü bizim yaptýðýmýz üreten iliþkilerin benzerini kedilerin yaptýðýný düþünelim. Kediler üreten bu iliþkileri nedenle üreten sentez güç olan insan vasfý kazanacaklardýr. Bugünkü bizler üreten sentez güç olan kedi gözünde nasýl olurduk? Hiç kuþkusuz ki bizler bugünkü bizim kedi algýmýz ele veren, kedi algýmýzý ortaya koyan imajýn seviyeye göçecektik. Üretim gücü, üretimi yapan bizim biyoloji ile özdeþleþtiðinden; özdeþlik bu algýsal yanýlgýyý ortaya koymaktadýr. Bu yanýlgý iþte bu mantýk hatasý olan bu tür paradokstan ileri geliyordu. Bu paradoksa göre; üretim ancak ve ancak insan biçimli bir anatomiye uygun olmakla olasýdýr, demenin yanýlsama kibridir. Ya da þöyle diyelim kediden iyi bir piyanist çýkmayacaðýný söylersek te; kedinin biyolojisiyle kedinin çok baþarýlý bir üretici olacaðý alanda da insanýn kediye göre yaya kalacaðý sayýsýz oyuk alan devinmelerinin olduðunu unutmayýnýz. Nasýl hayat bulmak için illa köpek gibi koku almanýz, gerekmediði gibi; yunus gibi yüzmeniz; kýrlangýç gibi uçmanýzla olan hayata dek bir yýðýn özelliklerin vücut bulmasý için de bu özelliklerin hepsi bir arada olmakla hayatýn ayný özellikle olmasý gerekmiyorsa; üretim yapmak için de illa insan biçimli olmanýz gerekmiyordu. Üretmeniz için sadece zihin gücü ile hayat bulmanýz ve dýþtan sosyal iliþkiyi toplumsal iliþki içine götürmüþ bir toplumsal yapý içinde kolektif güç ile yansýmanýz yeterli ve gerekli þarttý. Biyolojiniz zaten bu sürece karakterize olacaktý. Kýsaca insaný insan eden süreçlerden birisi de sosyo toplumsa eylemdir. Eylem el becerileri ile beraberindeki dil ve düþünce becerileri olmakla diyalektikti bir ÜRETÝMDÝR. Üretemeyen geliþemezdi. Toplum üretim hareketiydi. Üretmeyen insan da olamazdý. Bizi birleþtiren de üretime göre paylaþamadýkça ayýran da üretimdi. Zaten üreten iliþikler içindeki gruplarýn üretim gücü sentezinden doðan "kýrma ya da melez" nesle, ÝNSAN denmemiþ miydi? Ýnsan bir grup ya da bir ilahýn deðil; ilahlarýn mesleklerini yapan bir üretim hareketi içindeydi. Biz insan deðildik, üretme gücü olan sosyo toplumsa sentezle ürettiðimiz için insan vasýflýydýk. Üretmek insan özelliðidir. Biz yüzbinlerce yýl insan deðildik. Ürettiðimiz için insan sýfatý içindeydik. Þimdilik kompleks üretim yapar olarak ya da entegre olarak tek üreten, ürettiðini dýþta depolayýp enerji akýþý ve iletime olarak kendisinden sonrasýna aktaran varlýk olmakla biz ÝNSANDIK.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |