Hayat Nasýl Var

Evren parçacýk ve dalga gibi en az ikili dualite durum olmakla zamanýn olgu ve olaylarýný üst üste saran süreçleriyle baþladý. Baþlayan bu süreç enerji dönüþümlü, enerji düzen hareketiydi. Enerji düzenli bu dönüþüm hareketlerinden sadece birsi de hayattý.

Hayat bir tek nedenle kotarýlmýþ, ortaya çýkmýþ, belirlenmiþ bir takdir ya da tasarým deðildi. Hayat birden bugünkü haliyle doku, organ, entegrasyonlu organizma oluþu ile ortaya çýkmamýþtý. Çýkamazdý da.

Bir ortam içinde akýþ ya da olgu ve olaylar o ortam malzemeli, yalýtýlmýþ ortam iliþkileri ile yalýtýmýn çevre iliþkisinden oluþuyordu. Çevre de, stabil (kararlý) olmayan durumlarýn deðiþmeleri içindeki çevre iliþkileriyle var olup, gelip geçici kararlý durumlarla oluyordu.

Yani bir çevre, birçok neden oluþmalý deðiþken koþullar kontrollüydü. Her bir nedenin kendisine özgü oluþma, firen ve daðýlma süreçleri olmakla, her þeyin gelip geçici bir durum ömrü vardý.

Örneðin; dünya etrafýndaki manyetizma dediðimiz bir manyetik alan kuþaðý vardýr. Bu kuþak otomatik (kendiliðinden) çevre þartlarý giriþmeli bir belirmedir. Bu manyetik alan kuþaðý salt yerin nikel demir çekirdeði ile çekirdeðin çevresindeki ince kabuðun birbirine göre farklý dönmeleri nedenle oluþuyordu.

Kabuk dediðimiz sert litosfer, yerin merkezindeki nikel demir karýþýmlý maðma çevresinde maðmaya göre daha yavaþ hareketle dönüyordu. Farklý döngü hýzlarýndan kaynaklý bir sürtünme ile "dinamo etkisi" oluþuyordu.

Sürtünme etkisi çekirdekteki demir akýþkan içinde elektiriði oluþuyordu. Elektriðin bir manyetik alaný vardý. Manyetizmayla elektrik arasýnda þöyle bir baðýntý vardý. Küre çevresindeki depo olan manyetizma azalan elektrik akýmýna eklenerek elektrik akýmýný destekliyordu.

Manyetizmayla desteklenip artan elektirk akýmý da tekrar manyetik akýlara dönüþerek da küre çevresinde manyetizma olarak depolanýyordu. Manyetik alan da bu zýt çevrimler nedenle yeniden elektrik akýmý oluþmakla döngü sürüp gidiyordu. Ki bu olay bu kadarla deðil çok daha karmaþýk dinamiðe raðmen böyledir.

Dinamo etkili giriþme ile oluþan manyetik alan elektrik akýmýný, elektirik akýmý ile de manyetizmayý veren çevrim dünya çevresinde kocaman bir manyetik alan kuþaðýydý. Elektrikti ve manyetizma giriþmeli çevrim kendi olgu ve olaylarýný ortaya koyuyordu.

Elektirk ve manyetizmanýn bu tür etki ve tepki süreçli giriþmesi ile, etki ve tepkisi her bir sürecin hem kendi üzerine hem birbirleri üzerine kendi üzerine kendi etkileriydi. Yani diðer yönden de etki ve tepki sürtünmesi giderek dönme hareketini yavaþlatýp durduracaktý.

Etki tepki süreci bu giriþmenin firen direnç iliþkilerini ortaya koymakla dönme hareketi önce yavaþlayýp sonra da son bulacaktý. Böylece manyetik alan giderek 50 000 yýl sonra duran bir sürece dönüþen çevre ile Dünyamýz manyetiði olmayan bir çevre etkisi olacaktý.

Oysa Ay gibi daha farklý bir çevresel sürecin de iþin içine katýlmasýyla dünyanýn manyetik alaný olan dinamo etkili bu süreci dört buçuk milyar yýldýr sürmekte ve Ay bizden yeterince uzaklaþana kadar da bu vaziyet bir süre daha da süreceðe benzemektedir.

Ýþte dinamo etkisini oluþan katýlýmý ile yerin elektrik-manyetik alaný da deðiþen çevreyi oluþan deðiþen çevre koþullarýn sadece birisidir. Katýldýðý kadarla çevre olaylarýný belirleyen bir deðiþken etkiydi.

Yani çevre etkilerini ortaya koyan giriþmeler, yine farklý koþullarýn kendi ömürlü bir deðiþme süresini ortaya koyuyorlardý. Bu ömür süreçler deðiþik etkili bir çevreyi oluþturmanýn belirme ve belirlenmesiydi. Çevreyi oluþan her bir deðiþkenin kendi farklý ömrü vardý.

Kendi farklý ömrü ile çevreyi oluþan bu deðiþkenlerin deðiþmesi halinde çevre içindeki bir olayý var da edebiliyorlardý yok ta edebiliyordu.

Manyetik alan kuþaðý kozmik ýþýn bombardýmanýný zararsýz deðerlere kadar yok ediyordu. Manyetik kuþak olmadýðýnda kozmik ýþýnlar yeryüzünde var olup hayatý yok ediyorlardý. Kimi deðiþken deðiþmelerin hiçbir etkisi de olmaya biliyordu. Ya da dolaylý etkisi de olabiliyordu.

Çevre farklý farklý belirme ve yok olma süreçlerinden oluþan deðiþmeleri veren bir süre durum etkiydi. Çevre içindeki olgu ve olaylar deðiþken çevre olaylarýna uygun etki tepki var olmasý ve yok olmasý durumlarýný ortaya koyan giriþmelerdi.

Ýþte bu var olucu, yok olucu çevre etkili giriþme içindeki olgu ve olaylar, etki ve tepkileri ile yeni durumlara gebeydiler. Olgu ve olaylar ile yeni tür belirmeleri, çevre giriþmelerine cevaben tepki veriyorlardý.

Çevre içindeki parçalý olgu ve olaylar, bu tepkilerle kendi sürekliliklerini ortaya koyabilmek için o þekil tepki ile karþý koyamadýðýna bu þekil tepki cevapla karþý koymanýn hayatiyetini ortaya koyuyorlardý.

Tepki ya da cevap etkiye karþýlýk olacak kadarla sýnýrlýydý. Etki kadar tepki, kendi belirleyenle, otomatik durumdu. Ortam içinin olaylarý, kendi tepkilerini yeni duruma yeni cevap; yeni bir yol, olarak yine yeni bir sýnýrlý mekanizma olarak ortaya koyuyordular.