Ýnsan biyolojik olarak fiziksel, duygu ve düþüncede deðiþim içerisinde yaþayan varlýk olmasýndan kaynaklý, karakter yapýsýnýn ne zaman oturacaðýný kesin olarak ifade etmek çok zordur. Bu birazda hava koþullarýnýn gelecek sene nasýl olacaðýný tahmin etmeye benziyor. Ýklimle ilgili doðru bilgiler, Klimatolog ile Meteorologlarýn bilimsel analizlerine baðlý olduðu gibi, insan karakterinin ifadesi felsefeci ve psikologlarýn çözümlemeleriyle mümkündür. Karakterin oturmasýnda birden çok engeller var. Ancak yeterli olduðunda olumlu, yetersizliði durumunda büyük olumsuzluklara yol açan sosyal imkan, maddiyat, eðitim, kültür ve adalet temel belirleyicidir.

Ýnsan düþünce sayesinde çocukluðundan itibaren her yaþ döneminde, sosyal koþullarýna baðlý çevresini bilinçsizce sorulayarak büyür. Bu sorgulama ilk dönemler içgüdüsel gerçekleþirken, eðitim ve yaþýn etkisiyle biraz daha bilinçli yapýya dönüþür. Oluþan bu yapý insan karakterinin oturmasý için hiçbir zaman yeterli deðildir. Birey ve toplumlarda karakterin daha erken oturmasýnda öncelikle atýlmasý gereken adýmlar, doðru bilimsel eðitim ve demokratik yönetimin var olmasý þarttýr. Demokratik adalet sisteminin olmadýðý her toplumda, bireyler birçok imkana sahip olsa dahi, düzendeki anormallikler karakterin oturmasýný hep engeller. Yinede tüm olumsuzluklara raðmen kiþi çok istekli ve ýsrarcý olursa, nitelikli bir kültürle karakterini oturtabilir. Bu söz konusu demokrasi dýþý yapýlarda istisnadýr.

Ýnsan duygusunun sürekli deðiþkenliðiyle birlikte, devletin adaleti burjuvazinin fahiþesi durumuna düþürülmüþse, toplumun sahip olduðu karakter her zaman pezevenkçe rol oynar. Bu tür devlet ve toplumlarda karakter özellikleri daha fazla deðiþkenlik gösterip, aklýn alamayacaðý anormal insan tipleri türer. Her ortam ve koþullarda bireylerin karakterinin oturmasý veya oturmamasýnda en etkili güç, tercihleri öne çýkaran devlet ve adalet sistemidir.

Bazen her türlü olanaða sahip kiþilerin karakteri oturmazken, bazende olanaksýzlýk içerisinde yetiþenlerin karakter yapýlarý daha erken oturduðu görülür. Ýnsanýn bu derin ve anlaþýlmasý zor olan kiþilik özelliði, bireyin doðru sorgulama yapýp yapmadýðýyla ilgili olup, elde edilen cevaplara uygun düþünüp yaþamasýyla baðlantýlýdýr.

Doðadaki tüm canlý varlýklar içerisinde en hareketli, sürekli deðiþim isteyen tek varlýk insandýr. Ýnsanýn ciddiyetsiz eksik eðitilmesi, telafisi olmayan karakter bozukluðuna yol açar. Sorgulama, düþünce ve sürekli deðiþim insana üstün bir özellik katarken, bunun nasýl kullanýlacaðý iyi bilinmelidir. Kullanýlmasý bilinmediði sürece, ayný derecede birey için iþkence demektir bu özellikler. Tüm karakteristk yapýlar, beyindeki hücrelerin (Nöron) milyarlarca sayýyý bulmasý ve ahenk içerisinde sürekli hareketli olmasý sonucunda gerçekleþen bir durumdur.

Mevcut olan yapýnýn iyi bir karaktere dönüþmesi, yaþanýlan dünyayý, evreni, çevresini bilinçli sorgulayýp doðru cevaplarla yaþanýrsa mümkündür. Derin bilgiye ve kültüre dayalý sorgulama olmadan ya da üstün körü düþüncelerle hareket eden kiþi, doðru karaktere asla sahip olamaz. Bilinçli sorgulama yapamayanlar, sürekli deðiþken biyolojik arzu ve isteklerinin arkasýndan koþar. Ýnsanýn bu özelliði, bilgi ve kültürle donatýlmadýðý zaman, canavara dönüþmesini saðlayan egoist ince noktanýn, bilincinde olmak çok önemlidir. Toplum ve insan psikolojisiyle ilgili bilince ilk sahip olacak yapý devlet yönetimleridir. Ýstisnalarýn dýþýnda bireylerin kendi baþýna karakterlerinin bilincinde olmasý ve oturtmasý çokta mümkün deðildir.

Bilimsel olarak terbiye (Eðitilmemiþ) edilmemiþ her karakter, hýzlý deðiþkenlik gösterdiði gibi sýnýrsýz istemlerde bulunur. Sýnýrsýz arzu ve istemlerle yaþamak, doðanýn tabiatýna ters olduðu gibi her zaman insaný ahlaksýzlaþtýrmaktadýr. Ýþte insanýn doðal karakter yapýsýnýn ahlaksýzlaþmasýný önceleyecek etkili güç, devlet yönetimlerinin sahip olacaklarý evrensel düþünce, adalet ve eðitim yapýsýdýr. Yarým veya hiç eðitilmeden yaþama devam eden toplumlar özenti, sýnýrsýzlýk ve de tatminsizlik içerisinde sürekli egoistleþirler.

Egoizm bilindiði gibi benciliði yükselterek kavga, çatýþma ve savaþ demektir. Dünyadaki tüm felaket ve olumsuzluklar, cahil býrakýlýp yarým eðitilmiþ egoist karakterlerin eseridir. Kiþilerin her an olumsuzluk göstereceði hesap edilerek, evrensel adalet ve demokratik eðitimin hayata geçirilmesi tek çözümdür. Evrensel ölçüler ciddiyetle uygulanmadýðý sürece, diðer yapýlanlarýn hiçbir etkisi görülmez. Bu noktada öncelikle devlet yönetimi kendisini felsefi olarak sürekli sorgulamalýdýr. Kendisini sorgulamayan/sorgulatmayan her birey, toplum ve devlette, þu karakter bozukluklarý görülür.

1- Ülkedeki mevcut ekonomik ve maddi varlýklarýn adaletsiz paylaþýmý.
2- Kiþilerin yaþadýðý yoksulluk ve ezilmiþliðin sürekli agresifliðe yol açmasý.
3- Yetersiz ve yanlýþ eðitimin, anlama ve çözümleme yeteneðini köreltmesi.
4- Devlet yönetiminin gerçek adaletten uzak belirli güçlerin elinde oyuncak yapýlmasý.
5- Din vb. soyut yapýlara gereðinden fazla önem verilip, bilimsel düþünmeyi engellemek.
6- Toplumun sürekli aðýr baský, korku ve zorbalýk altýnda yönetilmesi.
7- Baský, zorluk ve ayrýmcýlýklar yüzünden, bireylerin birbirine düþmanca bakmasý.
8- Adaletsiz yönetimlerde varlýklý kiþilerin sürekli, en büyük ben egosuyla haksýzlýklarýn normalleþtirilmesi.
9- Gelecek kaygýsý ve maddi korkular, sorunlarla mücadele azmini zayýflatmasý.
10-Gerçek adalet ve ahlakýn olmayýþý, bireylerin birbirine ve çevresindekilere yükseklik kompleksiyle bakmasý.
11-Oturmuþ karakterin, kiþileri özenti gibi gereksiz alýþkanlýklarýndan uzaklaþtýracaðýný bilen devlet yönetimi, bunu tersinden özgürlük adýyla toplumu apolitikleþtirmesi.
12-Yetersiz eðitim ve kültüre sahip toplumlar, yalnýzca kendisine göre önemli gördüðü sorunlarý öne çýkarýp felsefesini yaparak, karakterin oturacaðýný düþünmesi.
13-Demokrasiye düþman yönetimlerin, oturmuþ iyi bir karaktere de ayný gözle bakmasý.
14-Eksik kültür, yarým ve yanlýþ eðitime sahip kiþiler moda, özenti, þaþaa, lüks ve gösteriþi, çoðunluða uyma ya da nimetlerden faydalanma olarak düþünmesi.

Sýralananlara baktýðýmýzda, bunlarýn hepsi hem devlet sisteminde hem de insanlarýn çoðunluðunda mevcuttur. Günlük olarak yaþanan olumsuzluklar hakkýnda, çevreden felsefi, baðýmsýz ve bilinçli eleþtiri olmadýðýndan, bir sorun yokmuþ gibi herkes kendisini pirü pak görüyor. Þayet düþünülen þekilde her þey yolunda olsaydý, asýrlar boyu dil, din, inanç, kültür, cinsiyet, sýnýf, insanlýk çatýþmalarý bu kadar derin, incitici ve yaralayýcý olmazdý.

Türkiye gibi devlet ve toplumlarda karakterin hiçbir þekilde oturmadýðýný anamýzýn, eþimizin, kýzýmýzýn, niþanlýmýzýn, sevgilimizin, bacýmýzýn, kardeþimizin, koþumuzun katledilmeleri en büyük kanýttýr. Herkes kültürüne göre kendisini biraz adaletli, objektif sorgulayabilse, nerede ve hangi noktada karakterin oturmadýðý rahatlýkla anlaþýlacaktýr. Fakat dünyada kiþisel olarak verilmesi en zor karar, kiþinin kendisini objektif þekilde sorgulamaya kolayca yanaþmamasýdýr. Bu kiþilik yapýsý dünyada yaþayan insanlarýn en az %95'inde mevcut olup, kendini sorgulamaktan korktuðu kadar, düþmandan o derece korkmaz.

“Empati Yapma ve Sorgulama Kültüründen” dünya toplumlarýnýn çoðunluðu bilerek uzak duruyor. Baþta devlet yönetimleri ve bireyler, samimi olarak empati yapma, kendini sorgulama kültürüne inanmýþ olsalar, iyi karakterin oturmasýnýn önünde hiçbir engel kalmayacaktýr.


Cemal Zöngür