68
Enuma Eliþ te anlatýlan gök söylemini þimdiki söylem gibi uzay zaman diye yorumlarsanýz: yerin ürettiði, göðün ürettiði nimetleri de: yerin göðün nimetleri sizin için, dersiniz. Gülünçlükler de kaçýnýlmaz olurdu.

Biliyorsunuz ki üretim iliþkisinden önce veya üretim hareketinden önce milyonlarca yýldýr doðada toplanan besinlere kimse nimet demiyordu. Ve bu nimetler sizin için bile denmiyordu. Bu nedenle ilk anlarda köleci sisteme kadar doðada var olan buðdaya deðil, doðadaki eþeðe deðil de illa üretilen buðdaya, üretilen otomobillere nimet deniyordu.

Aslýnda bize nimet olukla verildiði söylenen göklerde bulunduðu söylenen nimetler yün, dokuma, ip eðirme, süt, yoðurt, bal vs.ydi. Yün, süt, peynir, bal gibi nimeti olan gök ile yýldýzlarý gezegeni olan fezanýn GÖK kavramý ile hiçbir iliþkisi yoktu. Ýttifak merkezlerinden çevreye doðru açýlan yeni ittifaklarla yeni yeni yerlere ayak basýp geniþleyen gök Kiþ’in, Akat’ýn, Asur’un, Keldani’lerin, Aramiler’in, Elamlar’ýn, Gutiler’in, yaþadýðý yer vs. olukla yüzlerce binlerce yerdeki ve gökteki baþka gruplarýn (alemlerin) tanýmaydý.

Yani yerdeki Ur, Uruk, Lagaþ, Eridu, Nippur gibi, gökte de Asur, Babil, Ninova, Aramiler gibi grup kültür temsilcilikleri olan alemler vardý. Gök söylemi þimdiki gök yüzü sonrasý yýldýz ve gezegenleri içeren bir alem söylemi hiç deðildi. Enuma Eliþ, anlatýcýlarý olan Sümerlilere göre veya Sineer bölgesine göre yukarý yer gök topraklarýydý. Asur’du. Suriye’ydi. Kalde’ydi. Irak topraklarýydý, Hitti ülkesiydi vs.

Gök ve yer kavramý içinde temas eden veya üreten gruplarýn kendilerini tanýtmalarý vardý. Gruplarýn kendilerini oturduklarý yerle, oturduklarý yön ile ürettikleri tarým ürünleriyle karþý gruba tanýtmalarýný ve tanýnmalarýný yaptýklarý bir yaratýlýþ seremonisiydi. Gök söylemi Sümerlere göre yukarý yerdi. Akat’tý, Akat’lý çobanlardý. Gök ehli, gökte oturanlardý. Yer demek te Akat’a göre aþaðý yer topraklarýydý. Karaydý. Kara denen yerde oturan kiþi olan karabaþlýlardý. Sümerlilerdi. Tarýmcýlardý.

Yaratýlýþ sürecini belirten aktarýmýnýn yapýldýðý dönemlerde üretenlerin üretim bilinçleri olmakla üreticiler kararlar veren, karar alanlardý. Verilen karar doðrultusu içindeki grup, bir merkezden çevreye doðru açýlým ve salýnýmlar yapýyordu. Bu açýlým ve salýnýmlar yamyamca olan açýlým ve salýným dýþýnda ittifak edilen eylemle yeni yerleri tanýmaydý. Giderek yeni gruplarla ve tanýmadýðý, hiç bilmediði yeni kültürlerle isteyerek veya istemeyerek tanýþma, onlarla ittifaka girme ve birleþmeydi.

Üreten grup bilincinin karar alma mihengini veren grup merkezlerinde, çevreye doðru yukarý yerlere gök deniyordu. Neden?

O günlerde hemcinsler hayallerini deðil, þimdi bize mitoloji gelen somut iliþiklerini anlatýyorlardý. Ýttifak edenler birer isim alarak ayrýþýyorlardý. Aldýklarý isimlerle Gök yerden ayrýlýyordu. Böylece yaradýlýþ; ad vermekle baþlayýp, ad verme tamamlanýnca bitiyordu. Yani yaradýlýþ isim vermeydi. Ýttifak eden aitliði bu isimle tanýma bu isimle ayýrt eden bir ayrýþtýrmaydý.

Karar kýlýcýlar, birbirleri ile yaptýklarý temas ve takaslarýný ön ittifak denilen ittifaklarla sonuçlandýrdýlar. O dönemler gruplarýn içinde olduklarý somut iliþki çaðýydý ve gruplar ufuk deðiþtiren olaylar eþiðini atlama yapmanýn ittifaký içindeydiler. Yamyamlýða raðmen temas etme çok büyük bir indis kýrýlmasýydý (ayýrt edici im, imge, imajýydý).

Ýttifaklarla olup bitenler, sözcüklerin þimdiki anlamýyla söylenmeyenlerdi. Söylemler þimdiki anlamýyla hiç bilinmeyen ilk kes söylenen sözcüklerdi. Bu baðlam ile ilk ittifaklar yaratýlýþ sözcüðü ile anlatýlýyordu. Yaratýlýþ sözcüðündeki þimdiki anlamalar o zamanlar içinde yoktular.

Unutmayýn ki burada egemen olan bilinç avcý toplayýcý kolektif bilinç deðil aksine üreten bilinçti. Yine doða tarafýnda güdülen deðil kendi kararlarýný kendi alabilen yaptýran kolektif bilinçti. Yaptýran ortak kolektif akýldý. Ve yaptýran ortak kolektif eylemdi.

Yaratýlýþ, ittifaklarý yapan grubun kendi aitleri içinde totemi etnik tepkilere karþý grup kiþilerinin dimaðlarýnda derin izler açan yepyeni bir travma tik süreçti. Yaratýlýþý anlatan söylemlerin kapsamý içinde, yaradýlýþýn þimdiki gibi; kun fe yekûn, demekle veya ol deyip olmakla yoktan var edilen bir anlamý yoktu. Ön ittifaklýlarýn yaratýlýþa sihirli, kutsal cümle ile yaklaþma anlatýmlarý yoktu. Enuma Eliþ te böyle bir anlatým, deðildi. Enuma Eliþ’in anlatýcýlarý, yoktan var olmayý belirtmenin gereðini bile duymuyorlardý.

Ýttifaklar insanlýk için geliþmeci dev bir atýlýmdý. Ama totem soy kültürlü etnik anlayýþalar için totem yapýdan kopmak tufandý. Felaketti. Lanetti. Gruplar tarihte olmadýklarý denli bir yol ayrýmý içindeydiler. Ya üreten iliþki nedenle dýþa açýlýp totemi adet ve yasalara göre dejenere olacaktýlar.

Ya da grup totem yasalara baðlý kalýp içine kapanacaktýlar. Bu durumda sizce ne olacak? Üreten iliþki hacim artýrýcý çok boyutlu bir süreç olmakla alan ya da yüzey yýrtýlmasý yani grubun çevreye doðru açýlmasýný ortaya koyacaktý.

Yani ön ittifaklar, grup sosyal mantýða göre kaldýrýlamaz bir travmaydý. Ön ittifaklar üreten iliþki baðlamýnda yaratýlýþýn diliydi. Ön ittifaklar sosyal anlatýmlý dil baðlamýnda da felaketti. Bir tufandý. Totem grubun totem yasalý yaþam biçimine göre bir yýkým mantýðýnýn söylemiydi. Totem yasa yerine ittifaký ve ilahi yasalara tepkiydi. Yani ittifaký felaket grup için totem alýþkanlýðýn dýþýna düþen bir lanetti. Yani ilk ittifaklar hem bir yaratýlýþtý. Hem bir tufandý Bunu da gözden ýrak tutmamak gerekti.

Köleci sistem bu tür ilk zýt dururumla travma tik (vuruk olmuþ, sarsýlmýþ) bir hafýzayý Nuh tufanýyla, Lot kavminin yok oluþu gibi türlü türlü yollarla köleci anlatýma göre bir dil içinde iþleyecekti. Yeryüzü tufanla silinecekti.

Sadece tarih olarak, yaratýcý olgu ve olay olarak, travma olarak, geçmiþi aktaran deneyim olarak; ilk ittifak sarsýntýsý torunlara anlatýlýyordu. Ýttifaka gelen gruplarýn yeri, yönü, yaratýlýþý belirtmeye çalýþan anlatýma denk kavramlar içinde gök, yer, fýrtýna, tufan gibi sözcüklerle ilk kes yaratýlýþ kavramý belirtiliyordu. Neye karþý? Totem mantýk içinde travma ortaya koyan tufanlara karþý. Grubu dýþa açmaya çalýþan üreten iliþkiye karþý grubu içe kapatmaya çalýþan tufan söylemine karþýydý.

Yani gök kavramý ve yer kavramý ittifaký, yaratýlýþý anlatan sözcüklerdi. Açýkçasý ilk ittifak seremonisi yaratýlýþtý. Ýlk ittifakýn dili ve ittifakýn kendisi yaratýlýþtý. Sosyal mantýða göre de ilk ittifak felaketti. Ýlk ittifaklar deyince hem yaratýlýþý hem tufaný bir arada akla getirip; süreci ikili kavramalýyýz.

Ön ittifaký yaratan sürecin ikiliði nereden geliyordu? Grubu dýþa açýlmaða zorlayan üreten iliþkilerle; grubu içe kapatmak isteyen sosyal ve totem mantýðýn dilinden ileri geliyordu. Üreten yukarý yerle, üreten aþaðý yön topraklarýndaki gruplarýn giriþme seremonini anlatan yaratýlýþ, bir ittifaktý. Bir ittifak ahdiydi. Yaratýlýþ temel kavram olmakla; asýl, esas söylemdi.

Geçmiþ gerçek yaþantýyý aktaran yaratýlýþ zamaný Tevrat'ýn köleci dilli ve kendi anlatým zamaný içine geldiðinde; yamyamlýðýn sürdüðü dönemler içindeki inþacý ön ittifaklardan, pek bir eser kalmamýþtý. Köleci, monarþin, oligarþin, ganimetti, emperyalist ittifak akdi içinde mukataayla, mukavele ile baþka üreten kaynaklarý sömürmenin ittifaklarý vardý. Bu ittifaklar içinde yaratýlýþ söylemi yoktu. Sahip olan sahip hukuku hakkýný alýyordu.

Yani ittifaklar ve yaratýlýþ izole edilmiþ totem inþaya göre; kabuðundan çýkýyordu. Ýlk ittifaklar ve yaratýlýþ gruplar arasýnda üreten ilk temaslarý baþlatýyordu. Ýttifak içinde inþa olmanýn temasýný ve temelini kuruyordu. Ýlk ittifaklar ve yaratýlýþ ön görülemeyen sonuçlarý içinde uygarlýðý kurdu. Tarihte ilk kes insaný var etti. Þok, travma ve yaratýlýþ içinde geçen ittifak þölenleri esnasýnda belirtilen gök, yer söylemi, ittifaklarla, grup ihtiyarýnda olan yaratýlýþla hiçbir iliþkisi olmayan yýldýzlý göðün, ittifaklar içinde hiçbir iþi, yeri ve gereði bile yoktu.