Yeryüzü ölçümlerinde Dünyanýn en sýcak yeri Kaliforniya Ölüm Vadisi +56,7 derece sýcaklýk ile en soðuk yeri VostockII -89,2 derece olmanýn yaklaþýk lýðýyla dünya üzerinde her bir yer 145 derece fark aralýðýndaki potansiyel bir deðer durum içindedir.

Her bir fark deðer durum, bir gerilmeler potansiyelli basýnçla; hava akýmý rüzgâr ve iklimi olaylar çeþitliliðini göstermektedir. Evrim çeþitlilikle vardý. Çeþitlilik nicelikle var. Nicelik niteliðe dönüþürken sýçrama yapar.

Nicelik, azalma çoðalma olmakla birikiþledir. Sýçrama nicelikten niteliðe geçiþin yasasýyla var. Nitelik dönüþüm sel potansiyelle eðimdir.

Evrim nicelikten niteliðe geçiþin yasasýyla biriken, çeþitlilik içinde etki tepki gibi denkliler içinde seçme ayýklamaya uðrayan devim sellikler olup, çeþitlilik içinde yalýtýmla ve etkin bir kopya tekrarlarýyla vardý.

Evrim çeþitlilik içinde çevre etkilerine karþýlýk olmakla denk düþenden tepkilerden seçme ayýklama yapmanýn yalýtýlma tekrarlarýný oluþmaydý.

Yani evrimin kendisi de bir çeþitlilikti. Evrim; bileþen parçalarýyla, çevre sel etkiye karþý uygun tepkiyi verecek en az dýþ iliþkiye sahip olan bir yalýtýmla vardý.

Evrim tür içinde kimi bireylerde belirsiz durumla çeþitlilik olarak vardý. Zorunlu bir durum olmadýkça tür bireyinin her kiþisinde ayný çeþitlilik yoktu. Zorunlu bir durum, tür bireyleri içinde bu deðiþime uygun çeþitliliði seçer.

Eðer oksijen olacaksa, maddenin anti maddesi gibi bir devime karþýlýk; anti karþýlýk bir tepki ve uyum devimi olacaktý. Yani demir olacaksa oksijenle bileþim devimi olan Pasý da olacaktý.

Hemoglobin bileþimli oksijen baðlanýmýyla oksijen transferi de olacaktý. Stokrim C enzimiyle giriþen oksijen solumasý da olacaktý. Her oluþum kendi giriþme ve baðlanýmýyla üssel durumunu beraberinde getiri.

Oksijen kendi üssel zýt durumlu belirsiziyleydi. Çevrede tel gibi, demir gibi, kükürt gibi oksijenin hareketine uygun ve oksijenin hareketine zýt yönde enzim gibi organik bileþimli bir hareket belirsizleri de mutlaka olacaktý.

Örneðin; serbest oksijenin olmadýðý bir ortamda üssel durum belirsizi içinde oksijenli ortamda giriþecek demir ve enzimler çeþitliliði vardý.

Organik enzim çeþitliliði içindeki enzimlerden birisi oksijenle giriþince yeni bir iþlev durumla soluma enzimi olarak aktif olacaktý. Çocuðunuz doðunca anne olmanýzýn duygu ve sosyolojisinin aktif olmasý gibi. Enzim, serbest oksijen giriþmesiyle soluma dediðimiz yeni bir üssel devinmeydi.

Ancak enzim çeþitliliði soluma enzimi olarak deðil de kendi üssel devinmesi içinde giriþme yapacak belirsiziyle, sadece enzim çeþitliliði olukla vardý. Serbest oksijen oluþtuðunda serbest oksijenle giriþecek bir "hareket çeþitliði" olacak durumla vardý.

Þunu da belirtmeden geçemeyeceðim. Oksijen okyanuslarda erimiþ oksijen olarak varsa; erimenin zýttý durumla serbestleþen oksijende mutlaka vardý. Enzim erimiþ oksijenle ve serbest oksijenle karþýlaþan bir giriþmeydi.

Sadece erimiþ oksijenin serbestleþmesiyle yeniden baðlanma ile oksijenli bileþik yapmasý kýsa süreler içinde olmakla serbest oksijenle giriþen enzim olaylarý kalýcý bir belirme deðildi.

Organik bir enzim su içindeki yaþamýn; su içindeki erimiþ oksijeniyle giriþen bir solungaç solunumuyla ve serbest oksijen ile karþýlaþacak çeþitliliðiyle zaten vardý. Sadece serbest oksijenle sürekli giriþeceði çevre ortamý içinde deðildi.

Atomlar sentezi moleküler devinmenin üssel kimya sal devinmesini vermiþti. Kimyasal devinme karbonlu bileþikleriyle çevreye, týpký silikat grubu gibi türlü uyumlar ve uyumsuzluklar giriþmesini vermiþti.

Ýþte enzimler her tür rast gele tepkiler koyan organik çeþitliliðin etkisine karþý çevrenin uyumlularýydý. Çevreye göre tepki veren çeþitlilikti. Çevrenin de uyum tepkileri içinde belirene karþý belirsizle özgün bir olam durumu vardý.

Çevre belli bir tepkiyi seçerken o tepki içinde serbest oksijenle soluma yapacak enzim davranýþlý belirsizle durumlarý da olmakla enzimin çeþitliliðine de bir belirleme olmuyordu.

Organiklerin sentezleyemediði mineraller yani inorganikler de dýþardan içeri giriþme olarak alýnýyordu. Kimya ile yine bir kimya olup organik kimya diye özelleþen kimyanýn organik molekülleri, biyolojinin üssel devinmesini vermiþti.