..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Zaman dostluðu güçlendirir, aþký zayýflatýr. -La Bruyere
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




9 Nisan 2021
Faiz 5  
Bayram Kaya
Bir zamanlar üreten gruplar çevresinde barbar ve yamyam gruplar vardý. Yamyamalar üreticileri ve üreticilerin mezardaki ölülerini çýkarýp yiyorlardý. Üreticiler hem kendileri yenmesin diye barýnak dýþýna kurtulmalýk yiyecek býrakýyorlardý.


:DDJ:
Kaldý ki kýr zambaklarý da kendi besinini; meyve olarak, tohum olarak, gövde olarak vs. depolar. Kýr zambaklarý da yüzünü göremeyeceði yeni kuþaðýn çimlenmesi için yumrusunda depo besin saklar. Yumru çekirdekti. Zambaðýn yaptýðý hazýr depo besin çekirdek çevresinde yeni kuþaða miras edilir.

Baþlangýcýn üssel belirsiz durum içindeki kiþi davranýþlarý da tekildi. Üssel durumlar kuantumla nesne asýllý özdeðin, özelliðiydi. Kiþiler en az dýþ dünya iliþkisi içeren yalýtýma bir özdeksel ruh yapýya sahipti.

Özdeksel ruh (bileþimle davranýþçý) yapý bilinci güdü seldi. Güdü sel davranýþlar da kiþi öznesi egoydu. Kiþi egoyla bilen bendi. Eylemli bendi. Özneydi. Öznel tutumluydu. Ego davranýþlarý da týpký yumru davranýþlarý gibi “sosyal davranýþ” ve “kolektif davranýþlarýn depo enerjisiyle sarýlýp sarmalanacaktý”.

Sosyal davranýþlar gruba eðilimle ve sürü davranýþlarýyla kolektif baðdý. Sosyal davranýþlar bir totem alan içinde üreten iliþkiye doðru geliþene dek doðada saðlama yapar olmanýn organizasyonuydu. Üreten iliþki sosyal davranýþlý üssel durum çeþitliliði içinde belirdi.

Ego, sosyal davranýþla üs seldi ve saðlasan kiþi davranýþlarýyla çeþitlenmiþti. Sosyal davranýþta üreten iliþkiyle üssel ve kolektif birim zaman olgu ve olaylarýyla çeþitlilikti (evrimseldi).Üreten iliþki kolektif birim zamanla belirdi.

Kýsacasý kiþinin ve kýr zambaklarýnýn dýþýnda verili bir çevre vardý. Kiþi içte güdü sel üssü; içine göre dýþta da sosyal üsle açýlýmlý olacak durumsal davranýþlarýn çevreye yönelici olmasýyla vardý.

Üssü durumlu belirsizler davranýþý, hiç bir þeyle belirli deðildi. Ýç ve dýþ giriþmeli belirmeleriyle belirli olana dek türlü duruma olamdýlar. Su içinde yüzmek, karada sürünmek, havada uçmak veya havada sürüklenmek gibi birçok üssel olamlar içindeki beliricilerle, verili çevreye göre belirmeler içinde seçilime tabi olmakla; belirsizler belirli oluyordu.

Dýþtaki elmaya yönelici eyleminizi, iç düzene göre olan egonuz belirliyordu. Daldaki meyveye uzanma iþinizi veya aðaca çýkýp elmayý aðaçtan almanýzý da vahiy deðil, iç düzenli yönelmenizle giriþen aðacýn boyu belirliyordu. Ne aðacýn boyu kiþiye erek seldi. Ne aðacýn tohumu kiþiye erek seldi.

Elmaya yönelici kiþinin davranýþý egoya uygun hareket ederken; kiþimiz istemese de kiþimizin davranýþý baþka kiþi eylemleriyle kesiþir. Kesiþen eylemler tehditkâr eylemler olabileceði gibi yardýmlaþan eylemlere de dönüþebilir.

Kiþi suya ulaþýrken, kiþinin eylemi suya gelen baþka kiþilerin eylemiyle subaþýnda karþýlaþan kesiþme yapar. Yine kiþimiz meyve toplamaya giderken, meyve aðacý alaný içindeki eylemleri, baþkalarýna ait eylemlerle kesiþir.

Biri aðaçta, biri yerde olmakla birbirine düþman ve a sosyal iki kiþi rastlaþmýþ olsun. Bu iki kiþi o anda o ortak alana ve o ortak mekâna özgü eylemlerle kesiþmiþ olurlar. Eylemleri birbiriyle baðlantýsýz gibidir. Belki de az sonra birbirine saldýracaklar. Ortak mekân, baðlantýsýz davranýþlarý birbirine baðlayacaktý.

Ortak alan eylemleri, tekil durum davranýþlarý gibi dursalar da her an etkileþecek bir eðimle baþ baþadýrlar. Ortak mekânda bir ayý belirsin. Eðer yerdekinin baðýmsýz eylemiyle refleks olarak yaptýðý ayýya saldýrma hareketi baþarýlý olmuþsa; ayýya saldýran kiþi bu eylemle bilmeden, istemeden aðaçta olan kiþiye de yardým etmiþ bir rastlaþma içinde olur.

Veya siz aðaçtayken size saldýrmak üzere olan kiþiye siz savunma silahý olarak bir meyve fýrlatmýþ olun. Ya da siz yerdekinin size saldýracak olma olasýlýðýna karþý vaki bir telaþla, rastgele panikle davranýrken, yere meyve düþürmüþ olun.

Tehditkâr kiþinin ilgisi kendisine fýrlatýlan veya yere düþen meyvedeki üssel durumlu belirmelere çekilmiþtir. Az önce aðaç üzerinde yediðiniz elma saldýrganý görünce size savunma silahý olan bir üssel durumla belirmiþtir.

Yerdeki kiþi yere düþen veya kendisine savunma mermisi olarak atýlan meyveleri yiyecek ve beslenme olanaðý olarak görüp ona göre davranýþýný belirler. Yerdeki kiþi kendisine mermi olarak fýrlatýlan veya yere düþen meyveyi yemekle, beslenme güdüsü ikmal edilmiþ olacaktýr. Bu türden deney ve imgeler sizlerde depo olarak oluþur.

Bu bir nedenselliktir. Çünkü eylemlerimizin hem kendi üzerimizde; hem baþkalarý üzerinde bir etkileþimi vardýr. Bu etkileþim içinde oluþmuþ imgelerden hareketle üretilecek olan yeni bir tutumla, ortak mekân baðlacý içinde bilmeden sizi de kurtarmýþ olan birine siz de elma verirsiniz!

Bu tür deneyimler karþýlýklý bir yardýmlaþmanýn resmidir (imgesidir). Ve kiþiler duyuþlu imgelerin ortak anýsýdýr. Kolektif lige giden yol kendilikten bu tür kesiþen alakalý alakasýz davranýþlarla belirir. Bu kabil yapýsal davranýþlar hiç kimse söylemeden ve bir vahiy olmadan ortaya konulurlar.

Sýklýkla karþýlaþýlan bu rastlantýsal deneyimler sizin düþünce imgelerinizi oluþurlar. Bu imgeler sizi birbirinize yakýn ve birbirinize yatkýn kýlacak zihinsel alýþmalarýnýzý ortaya koyacaktýrlar.

Sonuçta süreç birçok olgu ve olaylarýn tarih sel tecrübesiyle sabittir ki bu yatkýnlýklar bu günkü kolektif inþaya yol açacak olan alakasýz alakalýlardý. Yine alakasýz alakalýya bir örnek daha verirsek þu söylenir.

Bir zamanlar üreten gruplar çevresinde barbar ve yamyam gruplar vardý. Yamyamalar üreticileri ve üreticilerin mezardaki ölülerini çýkarýp yiyorlardý. Üreticiler hem kendileri yenmesin diye barýnak dýþýna kurtulmalýk yiyecek býrakýyorlardý.

Üretenler hem ölüleri yemesin diye mezar baþýna kurtulmalýk kurban sunusu dediðimiz "ölü yiyeceðini" koyuyorlardý. Hem de kendilerinin yenmemeleri karþýlýðýnda yamyamlara yine yiyecek takdim etmekle canlarýna dokunulmamasý karþýlýðýnda bu yiyeceði takas ediyordular.

Canlarýna ve ölülerine karþý yiyecek veya kurban vermekle takas yapan ön ritüeller, zamanla yamyamlarýn da üreten gruba dönüþmesiyle "takas"; "iki üreten grup" arasýnda "iki ayrý ürünün takasýna" dönüþtü.

Bu durumda yamyamlara verilen kurban ritüeli yamyamlarý ortadan kalktýðý halde tapýnaðýn içinde kaldý. Kurban ritüeli içi boþ bir tapýnak ritüeline dönüþtü. Ýttifakýn kutsallýðý ve kutsal ittifak bu ön ritüelin içini "kutsal ittifaka gösterilen saygý anlamýyla doldurdu.

Gelecekteki köleci sistemin kendisi de kutsal ittifaktý. Hem de El ile yapýlan kutsal ittifaktý. Bu ittifakýn iman eden inanýcýlarý vardý. Ýnancý müminler " geçmiþ gelenekle gelen kutsal ittifakýn kurban ritüellerini" kendi kutsallarý olan El in anlamýyla doldurdular.

Artýk müminler kurbaný El 'e sunulan bir ritüel olarak sergilediler. Kurban El ‘in vahyine dönüþmüþtü. Artýk, "El ilahlar" sizden kurban isteyecekti. Kurbanýn gerisinde böylesine bir fosil kayýtla tarihsellik vardý.

Tarihsel olan süreçte "önce canýný korumak isteyen bir üreten grupla, yamyamlar arasýnda, cana karþý yiyecek takasý" yapýlan süreç vardý. Sonrasýn da bu süreç "üreten iki grup arasýnda, farklý ürünlerin takasýna" dönüþmüþtü. Bunun böyle olmasýný kimse demiyordu. önce yaþanýyor sonra imgesi ve düþüncesi ediniliyordu.

Ýkinci dönüþme þekli içinde ittifak vardý. "ittifak içinde kutsal ittifakýn gruplar arasý nesnel baðlantýyý anmanýn ritüellik þölenlerine" dönüþmesi vardý. Gruplar arasý ilk sosyal iliþkiyi tek yanlý da olsa; yamyamlara karþý da olsa, üreten gruplar baþlatmýþtý .

Üreten gruplar ürettikleri totem ürünü canlarýnýn selametine bedel olarak sunmanýn takasýyla baþlamýþtý. Köleci sistemde kurban takasý, El ‘e yapýlan kurban ritüeli ile yoksullarýn, mülk sahibinden; sistem mantýðýna uygun biçimde "tap ve iste” mantýðýna dönüþtürülmüþtü.

Ýþte ölü yiyeceði vermekle ve kendi canýný kurtarmanýn yiyecek takasýyla baþlayan süreç; yamyamlarýn da üreten grup olduklarý durumla yamyamlarýn da karþý gruba verdiði sunu ve kurbanlar; gelecekteki ürün takasýný, üretim hareketini ve köleci kurban ritüelini doðuracak olan alakasýz alakalýlardý.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Ölçü 3
Kendisini Kopyalama 2
Kendisini Kopyalama 1
Ölçü 1
Hemcinslerin Tarihi 6
Hemcinslerin Tarihi 4
Ölçü 4
Hemcinslerin Tarihi 11
Hemcinslerin Tarihi 14
Kolektif Alan 24

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Ne Devletsun Ne Devletlu [Þiir]
Bildin mi? [Þiir]
Köle 2 [Þiir]
Bildin mi? III [Þiir]
Hata Yapmak [Þiir]
Bülbülü Öldürmek [Þiir]
Bildin mi? II [Þiir]
Asuman [Þiir]
Yol Yolcudan Habersiz [Þiir]
Ayrýlýk Nedir? [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Emekli eðitimci. 1950 Mucur / Kýrþehir doðumlu.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.