HÜLYA: - Babanneciðim ! Bakýn, sizi arkadaþým Özge’ yle tanýþtýrayým.

BABANNE: - Hoþ gedin gýzým, sefa gedin.

ÖZGE: - Elinizi öpeyim teyzeciðim, hoþ bulduk.

BABANNE: - Gýzým, ben seni bilemedim. Kimnedensin sen?

HÜLYA: - Kaymakam Beyin kýzý babanneciðim.

BABANNE: - Ömrün çok osun gýzým, iyi günne gö.

ÖZG: - Nasýlsýnýz teyzeciðim?

BABANNE: - Ýyiyim yavrýýýýým, sen nasýlsýn?

ÖZGE : - Teþekkür ederim teyzeciðim, saðlýðýnýza duacýyým.

BABANNE: - Senin dezecim deyen dilleni yiyim ben. Pek gözel laf ediyon maþallah. Eeee gaymakam gýzý del mi ! Olacak u gada.

HÜLYA :- Babanneciðim, siz Özge’yle ilgilenin. Ben gidip iki ekmek alýp geleyim. Annem istemiþti.

BABANE: - Git yavrum git. Emme yollada oyalanma. Gýz gýsmý ööööne yelbir yelbir ( avare avare ) gezmez.

HÜLYA: - (gülerek) Ne gezmesi babanneciðim. Ekmeði alýp geleceðim hemen.

BABANNE: - Özge yavrum, siz nerelisiniz ?

ÖZGE: - Ne diyeyim teyzeciðim, memurlarýn memleketi olur mu ! Babamýn görevi neredeyse biz oralýyýz. Babam þimdi Mudurnu’da olduðuna göre, biz de Mudurnulu sayýlýrýz.

BABANNE: - ( Kendikendine )Maþþallah! Pek de alçak gönüllü. Bunun anasý da bööööledir. Eeeee ne demiþle; anasýna bak gýzýný al, kenerine bak bezini al.

ÖZGE: - Ben Hülya’yý çok seviyorum. Yeni tanýþtýk ama, hemen kaynaþtýk. Hülya çok terbiyeli, akýllý bir kýz.

BABANNE: - Bubasýna çekmiþ. Bubasý da öne. Hani oðlum deye sölemeyon. Hiç anasýna benzememiþ Hülya, ayný bubasý. Emme..... Hülya’nýn gardaþý va bi de. Pek arsýz. Adý Ulaþ. Allah bi çene vemiþ, islah ( adeta ) makine gibi. Aþþama gada çemkirir durur. Sanký parasýný alagomuþ gibi ( Sanki parayla iþ yapýyormuþ gibi. ).

ÖZGE: - Çemkirmek ne demek teyze?

BABANNE: - Nasýl annadýn a gýzým. Annatmayýnan omaz, gömek ilâzým ( lâzým ) , eþitmek ( iþitmek ) ilâzým. Þinci ( þimdi ) Ulaþ gesin, çemkirmek neymiþ, örenisin ( öðrenirsin ) .

ÖZGE: - Teyzeciðim, baþýnýzdaki Mudurnu örtüsü di’mi ? Çok hoþuma gitti deseni.

BABANNE: - He çocum, Mudurnu örtüsü. Bunu örtmezsem ýrahat edemem. Evin içinde bile gababaþlak duramam.

ÖZGE :- Gababaþlak mý ? Gababaþlak ne demek ?

BABANNE: - Yani baþý açýk demek. Alýþkannýk iþde. Bu örtüyü örtmeden duramam. Býldýr sene ( geçen sene ) bu örtünün yüzünden baþýma nele gedi, nele.

ÖZGE: - Neler geldi teyzeciðim?

BABANNE: - Dinne bak, annadýverecen. Emme ( ama ) gülme....Býldýr sene ( geçen sene ) bizim uþakla ( çocuklar ) tadile gidecekle Marmaris’e. Ne varýsa va u Marmaris’de. Her sene uraya gidele. Oðlanla ” Ana seni de götürem.” dedile. Emme gelinlen aðzý diline varýp da, ana siz de gelin demeyolla. Oðlanla desen ( dersen ), ölüsü ölmüþ gibi yalvarýyolla ” Ana ille sen de ge.” deye.... ” Uþak, etmen eylemen. Ne iþim va benim ullada ? ” deyon. Yok, ille gidecez deyo oðlanla. Atmýþ yaþýndaki garýya ne yapýverecemiþ Marmaris ? Ullada ( oralarda ) ölür galýrýn, baþýnýza bela olurun deyon. Allah son suyumu Mudurnu’dan gýsmet etsin. Ýsanýn ( insanýn ) dirisi zor gelir ulladan ( oralardan ). Ölüsü nasýl gelir? Ön de’mi andan?

ÖZGE: -Anlamadým teyzeciðim?

BABANNE: -Yani, öyle deðil mi, dediðim doru ( doðru ) del mi deyon.

ÖZGE :- Doðru teyzeciðim, çok uzak...Sonra ?

BABANNE: -Oðlanlan hatýrýný gýramadým. Acýk ( azýcýk ) da gelinlere inat osun deye “ Gidem bakam.” dedim. Çýkdýk yolaaaa. Emme ( ama ) gýzým git git bitmeyo. Sanký biz gitdikçe yol uzeyo( uzuyor ). Arabada sehetlece ( saatlerce ) otumaktan, bem bacakla odu bi kütük; gafam odu ( oldu ) bi kazan. Ayaklam deseeeen, odu bi fýrýn küreði. Ayaðýmý þöööne galdýrýp da adým atameyon. Hiç caný gamamýþ, uyuþmuþ. Kesivesele gýk demecen. Sanký bem del, baþkasýnýn ayaðý. Debildedemeyon ( kýmýldayamýyorum ) bile.

Neyse, afa-cafa Marmaris’e vadýýýýk. Gýz yavrum, biz Marmaris’e del ( deðil ) cehenneme gemiþiz. Hem de orta göbeðine. Nasýl aramazsýn Mudurnu’yu? Pöfür pöfür ese gözünü sevdimin memlekatý. Bi ýccak bi ýccak, yanýyo ortalýk. Ýsanla ( insanlar ) desen ( dersen ) , anadan üryan ( anadan doðma ) sokaklada. Hepsi yarý cýplak. Mahna bulmadým gýzým, hiç mahna bulmadým ( ayýplamadým ). U ýccakda geyinik durulacak gibi del ( deðil ) . Millet ne yapsýn! Iccakdan bunaldýkça soyunmuþla bunaldýkça soyunmuþla. Bi don bi....aman adýný bilemeceyin. Mayo mu, dikini mi, öne bi þe. Ýþde unnan duruyo isanna ýccakdan.

Ben bu örtüye büllendim ( büründüm, örtündüm ), öne ( öyle ) oturuyon. Çocukla “ Ana örtünü çýkar, ýccakdan bunalýrsýn. Ýçinde cember va nasýl osa.” Deyolla. Emme laf dinneyen kim ! ” Omaz ! Na mehrem.” Deyon. Alýþmamýþýn a çocum ( çocuðum ), nasýl açýn baþýmý ? Allah yokarýda, hepsini görüp duru. Atmýþ yaþýmdan sonra asortik ( asri ) mi olun ( olayým )?...

Amanin durdukca telledim, durdukca telledim. Iccakdan beynim biþdi. Çýkadým attým örtüyü. ” Namehremse na mehrem.” Dedim. U ýccak bana öte dünyayý, beri dünyayý unutdurdu. Günaha girdim çocuklan yüzünden.

ÖZGE : - Ne yaparsýnýz teyzeciðim, zamana ve mekâna uymak þart. Gittiðimiz yerde ne yapmak gerekiyorsa, onu yapmalý.

BABANNE: - Maþþallah! Ne gözel lafla ediyon. Bunnarý sana kim örediyo?

ÖZGE:- Annem, babam, öðretmenim, hepsi bir þeyler öðretiyor. Okumayý çok seviyorum. Kitaplardan da çok þey öðreniyorum.

BABANNE:- Okun kýzým okun. Okun da bizim gibi cahil gaman. Hülya’ynan Ulaþ’a da derin mani ( her zaman ) “ Okuyun uþak( çocuklar ), okuyun. ” derin. “ Ýyi bi adam olun da memlekâta faydanýz osun. ” derin.....Özge’ydi adýn, de mi ? Ýsimleri pek hatýrýmda dutaman da. Þinciki ( þimdiki ) isimle akýlda duracak gibi del ( deðil ). Bezilene ( bazýlarýna ) dilim bile dönmeyo. Ulaþ’ýn adýný ben, “ Memet ” gocadým da, anasý “ Omaz ! Modasý geçdi o isimlen.” Dedi. Emme ( ama ) seninki golayýmýþ. Özge..... Özge...Adýnnan bin yaþa yavruuum.

ÖZGE: - Teyzeciðim, baþka neler yaptýnýz Marmaris’te?

BABANNE :- Ah bu çocukla bana pek bunuz ettile.

ÖZGE:- Ne ettiler, ne ettiler?

BABANNE: - Yani pek gücümü guruttula.

ÖZGE: - Ne kuruttular?

BABANNE: - Yani pek üzdüle.

ÖZGE: - Neden, ne yaptýlar ki?

BABANNE: - Amanin nele yapmadýla ký!.....Bi gün “ Gayýða binecez.” deye dutdurdula. Gayýk mý, tekne mi, öne bi þe.

ÖZGE: - Eee sonra?

BABANNE: - Sonasý, bindik gayýðaaaaa. Amanin ceyrana tutulmuþ gibi titrediyo, salleyo ( sallýyor ). Gorkuyon bi yandan, göynüm( midem ) bulanýyo bi yandan. He þu baþýma geleeeeen ( Bak sen þu olan iþe. )! Nerdeyse gasiyan edecen ( kusacaðým ). ” Bunnan nasýl gidilir ? Enem ( inelim ) . ” Deyon. “ Yooo ! Ýlle seni gezdirecez ana .” Deyo ( diyor ) oðlanla. Gelinleri sorasan amanin unnada ( onlarda ) bi surat bi surat, makkeme( mahkeme ) duvarý gibi. Eþimik ( ekþimiþ süt ) gibi eþiyip durulla( duruyorlar ). Dakmýþla dakýþdýrmýþla ( Takýp takýþtýrmýþlar ), sürmüþle sürüþdürmüþle ( Makyaj yapmýþlar. ). U ýccakda nasýl gasefetleri alýyo ( Ýçleri alýyor. ), bilmen. Yüzlendeki, gözlendeki boyala akdý ýccakdan. Þebek gibi odula emme, haballarý ( haberleri) yok. Çerkez gelini gibi gýrýdýyolla ( kýrýtýyorlar ) . Süslü püslüle ye ( ya ), beni yannana ( yanlarýna ) yakýþdýrameyolla besbelli ( belli ki ). Gözüm kör del ( deðil ) , azým ( aðzým ) eyri del. Akarým ( irinim ) yok, gokarým ( kokar yerim ) yok. Beni neye isdemezle, bilmen.

Neyse, çoluk-çocuk doluþduk kayýða. Bildiðim ne gada duva varýsa, hepsini okudum . ” Amanin, þinnnnnci batacaz.” Deyon. Ben öne ettikçe, torunna da bana sýrýdý sýrýdýveriyolla. Hiç gorkmeyolla. Gelinle de gorkup duru da, akýllarý sýra bana belli etmeyolla, çalým ediyolla. Tekne bi ters- yüz olaydý, çalýmý görülledi.

Az sora yalabýk ( yeni yetme ) bi oðlan bindi tekneye. Yeni yetiþip geli. Ta sakallarý bile çýkmamýþ. Ufecik ( ufacýk ) bi þe. Kayýðýn urasýný gurcaleyo, burasýný gurceleyo.

ÖZGE: - Ne yapýyor dediniz?

BABANNE: - Gurcaleyo dedim. Yani urasýný, burasýný garýþdýrýyo. Çocuk oyuncaðý mý bu ? Bi Allahýn gulu da “ Oðlum elleme. “ demeyo. Zatý ( zaten ) gorkup durun. En sonunda depem atdý . ” Elleme lan ! Devitdiregosun ( devirirverirsin ). Kaç ordan ! ” deye çekiþdim ( azarladým ). Sýrýda sýrýda “ Dezeee, sizi ben gezdireceeeeen.” demesin mi? “ Ýbretalim uçun ( ibreti alem için ) omaz. Barmak gada çocuða canýmý emanet edemen ben. Enecen de enecen.” Dedim. Narasýn ( ne gezer ) ! Oðlanla “ Ana omaz, seni gezdirecez. Seneye ye ölüsün, ye galýsýn. Ölmeden bi de tekneye bin.” deyolla. Sanký pek maddah ( mühim ) bi þe gibi.....Ah gýzým, nece ( ne kadar ) yavlardýysam da endirmedile beni. Ha þinci ( þimdi ) batacaz, ha birezden ( birazdan ) batacaz deye deye topraða ayak basdýk çok þükür.

ÖZGE: - Sonra da hoþunuza gitmiþtir, alýþmýþsýnýzdýr.

BABANNE: - Gaaaaç ( hadi ordan ) ! Ne hoþa gitmesi ? Tekneden endikden sona, sehetlece ( saatlerce ) baþým dönü, midem bulandý boylu garýla ( kadýnlar ) gibi.

ÖZGE :- Uzun boylu olmakla , mide bulantýsýnýn ne ilgisi var ki?

BABANNE: - Öne ( öyle ) del ( deðil ) gýzým, öne del ( dðil ). Boylu demek hamile demek. Biz öne deriz Mudurnu’da.

HÜLYA: - ( Elinde iki ekmekle gelir.) Babanneciðim, ben geldim. ( Sonra Özge’ye dönerek ) Sýkýldýn mý Özge’ ciðim?

ÖZGE: -Yok caným ! Ne sýkýlmasý ! Teyzeyle sohbet ediyorduk.

HÜLYA: -Babanneciðim, neler konuþtunuz bakalým?

BABANNE :- Nele olacak caným? Ýþde hevadan, sudan gonuþduk.

ULAÞ: -( Üstü baþý daðýnýk, sinirli bir þekilde içeri girer.) Babanne, babanne ! Karným aç.( Baðýrarak ) Çabuk bana yiyecek bir þey hazýrla. Hadiiii çabuk ol ! Halâ mý duruyorsun? ( Babannesini itekleyerek) Kalk hadi, kalk. Kalk diyorum sana !

BABANNE: - ( Yumuþak bir ses tonuyla ) Oðlum, bak, misefirimiz va. Acýk ( azýcýk ) dur, þinci ( þimdi ) hazýllarýn. Bereber yirsiniz.

ULAÞ: - Ben misafir falan anlamam. Hemen istiyorum hemen. Arkadaþlarým dýþarýda beni bekliyor. Niye daha önceden hazýrlamadýn ha ? Neden ? ( tepinir ) Kalk hadi kalk kaaaalk!

BABANNE: - Sus la! Çemkirip durma!

ULAÞ: - Vazgeçtim iþte yemekten. Ýstemiyorum senin hazýrlayacaðýn yemeði.( Sinirli bir þekilde çýkar.)

BABANNE: - Örendin mi Özge, çemkirmek ne demekmiþ? Dil dil del ( deðil ) , fýrýncý küreði mubarek. Yeeeeee ( yaaaa ) ! Bu deli oðlan, Hülya’nýn gardaþý iþde. Hiç Hülya’ya benzemez. Anasý kýlýklý n’olacak ! Emme ( ama ) acýk da gabahet ( kabahat ) bizde. Oðlan deye þýmartdýk. U da böööne ( böyle ) depemize çýktý...Allah akýl daðýdýrkan bu oðlan nerdeydi bilmen.

ÖZGE: -Teyzeciðim, büyüyünce akýllanýr. Bir okusun, adam olsun, o zaman görün siz.

BABANNE: - Hiç umudum yok, hiç. ” Tahsil cehaleti alýr emme, eþþeklik baki galýr. ” Delle. Ýnþallah öne ( öyle ) omaz........Bunun öretmeninde de va gabahet ( kabahat ). Þu gadacýk þeyin bi terbiyesini dakamadý. Ýsan ( insan ) adýðý parayý hak etmeli. Bunun öretmeni ben olacadýýýým; alimallah ( vallahi ) günde on posda ( defa ) çýrpýþtýrýrdým. Hanyayý, Gonyayý gösderirdim.

ÖZGE: - Çýrpýþtýrýr mýydýnýz ? Çýrpýþtýrmak ne demek teyzeciðim?

BABANNE: - Dayak atmak demek, dayak ! Gözel lafdan annamayana nepýlýr? Atdýn mý dayaðý otuddurusun.
( Sonra Hülya’ya dönerek ) Anan nerde gýzým?

HÜLYA: - Kaplýcaya gitti.

ÖZGE: - Kaplýcanýn suyu çok þifalýymýþ. Öyle duydum.

HÜLYA: - Annem kaplýcaya girmiyor. Her gün kaplýcaya kadar yürüyor. Biraz kilolu da, yürüyerek zayýflayacak.

BABANNE: -Hýh !.....Yol yörümeynen ( yürümekle ) zayýfleni ( zayýflanýr ) mi? Züðürt tesellisi iþde. Boðazýný dutacan, boðazýný. Sen dingil ( obur ) gibi yi, sonacýma ( sonra ) yörü. U gada yidikden sona kaplýcaya del ( deðil ) , Bolu’ya va-ge ( git – gel ) , gaç para ede ?....Hiç acýndan ölen yok. Emme ( ama ) doklukdan ölen çooooook.

ÖZGE :- Teyzeciðim, çok hoþ konuþuyorsunuz.

BABANNE: -Doru ( doðru ) gonuþuyon emme. Gýzdým geçen gün anasýna . ” Unca ( o kadar ) yiyip yiyip de, böne ( böyle ) eridecen, zayiflecan deye uðraþacaðýna , acýk az yivesen ( yiyiversen ) omaz mý? ” dedim.

ÖZGE: - Ne dedi ?

BABANNE: - Ne decek ? Týk yok. Haklý oduðumu bilip duru.

ÖZGE: -Teyzeciðim ben Mudurnu’ yu çok sevdim. Ama annem daha arkadaþ edinemedi yeni geldiðimiz için. Caný sýkýlýyor . ” Ben nasýl vakit geçireceðim Mudurnu’da. ” Diyor.

BABANNE: - Anana selâm et. Ne varýmýþ can sýkýlacak! Caný mý sýkýldý, gitsin gaplýcaya. Emme Hülya’nýn anasý gibi yörümeye deðil. Iccacýk ( sýcacýk ) bölete( havuza ) atývesin kendini. Rometizmeye birebir, kireçlenmeye birebir....Caný mý sýkýldý ? Buban ( baban ) eletsin ( götürsün ) Meram’a. Toðuk ( tavuk ) mu yir ( yer ) , toðuk göysü mü yir , kendi bilir atýk ( artýk ) ...Caný mý sýkýldý ? Gitsin Garaaslan’a , gitsin Þeyh-ül Ümran ‘a, etsin duasýný. ( Birden bire hüzünlenir ) Ölümlü dünya bu. Acýk ( biraz ) da öte dünyayý düþünmek ilâzým.

Mudurnu’da gadýnlan ( kadýnlarýn ) caný hiç sýkýlmaz. Altýn günneri va, Mark günneri va. Sanký Türk Parasýnýn suyu çýkdý ! U zaman gezmekden caný sýkýlmaya vakýt bile bulamaz. Mudurnu’nun gadýnlarý pek gezele emme, iþleni hiç ihmal etmezle. Ýþ vakdý iþ, gezmek vakdý gezmek. Bi be’m ( benim ) gelinle örenemedile bunu. Ýki gelinim va, ikisi de iþ gaçgýný. Lâkin gezmek va dedin mi öset ( o saat, hemen ) yarýþýlla ( koþarlar ). Gökde gezmek va desen, çýkacak merdemen ( merdiven ) arala ( ararlar ). Anan da örensin gezmeyi, bak hiç caný sýkýlýyo mu.

ÖZGE :- Bu söylediklerinizi anneme ileteceðim. Teyzeciðim bana müsaade edin de artýk gideyim. Evden merak ederler beni. Hadi Hülya’cýðým alasmarladýk, alasmarladýk teyzeciðim.

BABANNE: - Güle güle yavrum. Anana, bubana selâm et. Bubana, ayh! Gaymakam Bey’e de ki: Fatma dezemin selâmý va de. Mudurnu’dan gideeeeen gidene. Herkeþ Bolu’ya gidiyo. Mudurnu’da isan ( insan ) gamadý ( kalmadý ) odu ( oldu ). Pek üzülüyon. Gaymakam Bey mekdep-medrese gömüþ adam, akýllý adam. Akýllý omeyaydý gaymakam olu muydu? Bi soruve bakam bubana. Mudurnu’dan Bolu’ya gidecek olanlarý burda dutmanýn bi yolu va mýymýþ? Varýsa neymiþ? Vadýr ( vardýr ) heralde. Demirel ne deyodu ? ” Demokrasilede çarele tükenmez “ deyodu.

ÖZGE: - Olur teyze , söylerim.

( Hülya ve Özge çýkarlar.)
BABANNE : - ( Kendikendine) - Her yer ileri gideken, Mudurnu geri mi gitsin? Uþak ( ahali ) , bi þele ( þeyler ) sölen ( söyleyin ), bi þele yapýn. Hepiniz bunu eeece ( iyice ) bi düþünün. Bu millet neye gidiyo ecaba ( acaba ) Bolu’ya? Marifet, Bolu’ya gaçýp gitmekde del ( deðil ), burda galýp, bi þeyle yapmakda. Be’m elimden gelen yok.Yaþ yetmiþ, iþ bitmiþ. Atatürk’ün gençleri ! Hadin bakam, iþ size düþüyo.


“ Kâmuran Esen’in Kaleminden Mudurnu “ adlý kitaptan alýnmýþtýr.