Son duyuru yapýlmýþtýr; Türk Hava Yollarýnýn TK bilmem kaç sefer sayýlý uçaðý havalanmak üzeredir. Kapýlar kapatýlýr ve bir bekleyiþ baþlar. Kalkýþ için kulenin izninin alýnmasý gerekmektedir. Kýsa bir süre sonra motorlarýn sesi deðiþir. Hafif bir sarsýntý ile hareket ettiðinizi anlarsýnýz. Genellikle uçak havalanacaðý pistin baþýna kadar aðýr aðýr yol alýr. Dönerek uçuþ pozisyonu aldýktan sonra motorlar çok farklý bir sesle gürüldemeye baþlarlar. Kendinizi psikolojik olarak havalanmaya adapte etmeye çalýþýrsýnýz.Ses artar artar, yerinizden kýmýldamazsýnýz. Sonra sanki biri arkanýzdan hýzla ileri doðru iter; hem korkudan hem ivmeden oturduðunuz koltuða yapýþýrsýnýz.

Bu bahar yaptýðým yolculukta yine böyle olacaðýný sandým; fakat o da ne? Pistin baþýna geldiðimizi düþünürken, aniden deðiþen motor sesiyle o güçlü, insaný tedirgin eden arkadan itme hareketini hissettim. Gidiyoruz! “Heey! Daha hazýr deðilim! Sakinleþmem için biraz zaman gerek...” diyemedim. Desem de dinlemezlerdi herhalde. Hýzlanýyoruz. Evet, bu kalkýþ hýzý. Havalanacaðýz.

Görüþümüz açýk fakat bulutlu bir hava var. Ufuk görünüyor. Hýzýmýz gittikçe artýyor. Bir uðultu, çýrpýnýþa benzer fakat tek yönlü devinme, sanki sevimsiz bir þey olacakmýþ gibi bir izlenim yaratýyor. Ýki yanýmýzdan pist ve yeþillikler akýyor. Kaptan uçaðýn burnunu kaldýrdý. Uðultunun birazý aniden kesildi (Demek tekerleklerden geliyormuþ); havalandýk. Tam kanadýn yanýnda oturuyorum. Kanat görüþümü biraz engelliyor ama yine de yeri görebiliyorum.

Havalanýrken de hep ayný þeyler olur. Hava açýk, pozisyonunuz uygunsa yerle iliþiði kesilen uçaðýn onunla birlikte giden gölgesini görürsünüz. Ýlk uçuþunuzsa “Ben de bunun içindeyim!” dehþetine kapýlabilirsiniz. Ama korkacak bir þey yoktur. Derler ki dünyadaki en güvenli taþýt aracý uçaktýr. Böyle düþününce sakinleþir, uçuþun tadýný çýkarmaya bakarsýnýz. Biraz önce yanýmýzda, ufuk çizgisinde olan bir aðaç, artýk 20-30 metre aþaðýdadýr. Yükseldikçe çevre daha geniþ açýdan görünür. Yollar, evler, araçlar gittikçe küçülür. Birkaç evlik, köy bile diyemeyeceðimiz küçük yerleþim yerleri, kesiþen toprak yollar altýmýzdan akar gider. Her geçen anda görüþ açýsý geniþler, yere ait þeyler küçülür, silikleþir. Biraz daha yükselince bizi bulutlar karþýlar. Bulutlar bahar aylarýnda çok daðýnýktýrlar. Yaðmur potansiyeli olan kümeler alçakta -bunlar koyu renkli olurlar- kimi kümeler de yukarýlarda olur. Bir anda bir koyu sise girersiniz. Yerle olan göz baðlantýnýz kesilir. Sise giriþteki gibi hýzla çýkarsýnýz. Artýk yerden görülen bulutlarla ayný yüksekliktesiniz. Yer hareketleri, kývrýla kývrýla akan bir dere (belki de bir ýrmaktýr) ile yarýlmýþ gibi duran iki tepelik sýra, o yükseklikten hâlâ ayýrt edilebilir. Ancak uçak yükselmeye devam etmektedir. Biraz daha yükselince bulut tabakalarý arasýnda kalýrsýnýz. Aþaðýda kalan bazý bulut kümeleri suyun içine karýþmýþ beyaz boyalý bir sývý gibi dururken, bazýlarý suyun üstüne yayýlmýþ ya da sanki sert bir zeminmiþ, üzerine çýkýp yürünebilirmiþ gibi bir duygu uyandýrýr. Öyle ki, uçak dursa, onlarýn üzerine çýkýp çevreyi doya doya izlesek diye düþünürsünüz.

Daha yukarýlarda bizi asýl kalabalýk bulut tabakasý beklemektedir. Bir süre kendilerini sismiþ gibi duyumsatan (yerde olsaydý sis olurdu) bulutlara girince çýkmak pek kolay olmaz. Bu arada güneþ bulutlardan fýrsat buldukça yüzünü göstermeye baþlar. Bir zaman sonra yaðmurlusu yaðmursuzu, bütün bulut kümeleri aþaðýda kalýr. Onlara tepeden (ironiye bakar mýsýnýz?) bakarsýnýz. Üzerilerine parlayan güneþte bulutlar pamuk helvalar gibi kümelenmiþtir. Sanki bir parçasýný koparýp yemek olasý imiþ gibi bir duygu uyandýrýrlar. Bulutlar bir þey daha yaparlar; artýk ufuk çizgisini yer deðil onlar belirler. Ufka bakýnca beyaz-gri çizginin üzerinde mavi-turkuaz gök görünür. Baþýnýzý biraz yukarýya kaldýrýp bakýnca mavilik koyu bir laciverde dönüþür. Bu sýrada kaptan pilot uçaðýn yerden 10900 metre yukarýda hedefine doðru uçtuðunu bildirir. Koyu laciverdin nedeni iþte budur; bulunduðunuz yükseklikte atmosfer iyice azalmýþtýr da ondan. Görüntü yabancýlarýn ‘Nowhere Land’ dediði ‘Yeri Olmayan Ülke’ye benzemektedir. Bulut tepeler, bulut vadiler, bulut ovalar, bulut ýrmaklar, bulut canavarlar uçak aralarýndan, üzerlerinden geçerken sanki onlar da ilgiyle uçaða bakarlar.

Uçaðýn içine yerleþtirilmiþ bilgi monitörleri kaptanýn bildirdiði yüksekliði doðrular. Ayrýca uçaðýn dýþýndaki ýsýnýn -58 santigrat derece olduðunu bildirir. Aþaðýda beyaz bir kaðýt helva denizi, yukarýda koyu lacivert gök, bir süre öyle gidilir.

Aklýma daha önce yaptýðým uçuþlar geliyor. En ilginci dünyanýn yuvarlak olduðunu anladýðým Kazakistan uçuþu idi. Bize dünya yuvarlak diyorlar ama bakalým doðru mu söylüyorlar. Ya deðil de bizi kandýrýyorlarsa? 7 saat süren bu iki uçuþta dünyanýn yuvarlak olduðuna ikna oldum. Birincisinde giderken akþam güneþ batmadan yola çýkmýþtýk. Oraya vardýktan kýsa bir süre sonra güneþ doðdu. O gece pek kýsa sürdüðü için uyuyamadým. Dönüþte yine akþam güneþ batmadan yola çýktýk. Batýya, yani güneþe doðru uçuyorduk. 4 saat boyunca güneþ ufukta kaldý; bir türlü batamadý. Aðýr aðýr zorlanarak battýktan sonra bir þey daha anladým ki dünyanýn dönüþ hýzý uçaðýn hýzýndan daha fazladýr. Yoksa güneþ batamazdý. Eve vardýðýmda saat sekizdi. Ama benim biyolojik saatime göre gece yarýsý ikiydi. Hemen uyumuþtum.

Uçak yolculuklarýnýn özellikle yurt dýþýna yapýlan yolculuklarýn bulunduðunuz yerden baþka yerlerin de var olduðunu doðruluyor. Evet bize öyle yerlerin var olduðunu söylüyorlar ama bakalým doðru mu söylüyorlar. Ya yoksa deðil mi? Ya ‘Truman Show’daki gibi bizimle oynuyorlarsa? Ama Ýtalya’ya yaptýðým yolculukta da böyle bir yerin var olduðunu anladým. Ayný Türkiye’deki gibi bir yere indik. Burasý Ýtalya dediler. Doðru olmayabilirdi ama baktým herkes Ýtalyanca konuþuyor. Sonra filmlerde kitaplarda gördüðüm yapýlar karþýmda duruyor; ikna oldum. Buradan yola çýkarak dünya hakkýnda diðer söylenenlerin doðruluðuna içimde biraz ukde kalsa da inanabilirim.

Uçuþumuza dönelim. ‘Yeri Olmayan Ülke’den geçerken bir anons varýþa yaklaþtýðýmýzý, bunun için iniþe geçtiðimizi, kemerlerimizi baðlamamýz gerektiðini bildirir. Bir de bakarýz ki yine bulutlarýn arasýna girmiþiz. Kanatlarýn iniþ pozisyonunda olmasýndan ve hava yoðunluðunun bulutlu bölgede farklýlýklar göstermesinden ötürü uçak hatýrý sayýlýr bir biçimde, sanki taþlý topraklý bir yolda giden külüstür otobüsler gibi sarsýlmaya, sallanmaya baþlar. Her yeri yeniden sis –yani bulutlar- kaplar. Sonra sisten çýkýlýr, sarsýlmalar azalýr, yer görünür. Bir “ohh” çekersiniz. Ama oh çekmek için biraz daha zamana gereksinme vardýr. Olayýn en zor bölümü iniþtir çünkü.

Benim gibi kanadýn yanýnda oturuyorsanýz uçak inene kadar kanadýn nasýl uzayýp, bükülüp türlü þekillere girdiðini, bütün mekanik hareketleri en ince ayrýntýsýna kadar görürsünüz. Bu arada bir gürültü, takýrtý daha duyulur. Yine korkacak bir þey yoktur. Yalnýzca uçaðýn iniþ takýmlarý açýlmýþtýr.

Benim gibi Ýstanbul’a geliyorsanýz, Marmara denizindeki koca tankerlerin nasýl oyuncak gemiler gibi göründüðünü görürsünüz. Uçak Marmara üzerinde süzülerek alçalmaya devem ederken dalgalarýnda gözünüze iliþen gemilerin de ölçeðinin yavaþça büyüdüðünü fark edebilirsiniz. Kara hizasýna geldiðinde iniþe çok az kalmýþtýr. Evler yollar araçlar büyümüþ, insanlar neredeyse görülebilecek büyüklüðe gelmiþtir. Pist uçaðýn altýnda göründüðünde hýz iyice azalmýþtýr ancak yine de çok yüksektir. Yerin de iyice yaklaþmasýyla hýzýn azalmayýp arttýðý gibi bir yanýlgýya düþebilirsiniz. Oturduðunuz yerden pist üzerinde görülebilen fren izleri bazý uçaklarýn pisti tam tutturamamýþ olmalarýnýn belirtisidir. Ancak uçak doðru zaman ve yerde tekerleklerini yere dokundurur. Aðýrlýðýný kanatlardan yere verdikten sonra kaptan frenlere asýlýr. Kalkýþtaki itmenin tersine bu kez birileri tutup uçaðýn ilerlemesini engellemektedir. Çok yoðun bir uðultu ve öne doðru ivme heyecan verici olsa da yine korkulacak bir þey yoktur. Uçaðýn hýzý bir otobüsün hýzýna inince kaptan ayaðýný frenden çeker, uðultu kesilir, uzaktan yapýlar, aðaçlar, araçlar, insanlar görünmektedir. Ýþte þimdi gerçek bir “ohh!” çekebilirsiniz. Yolculuk bitmiþtir.

23.Temmuz.2003