Giydiðimiz çoraptan oturduðumuz koltuða, gittiðimiz eðlence yerlerinden yediðimiz yemeklere kadar hayatýmýzdaki hemen hemen her þeyin tarzýnýn, görünümünün bazý dýþ mihraklarca belli aralýklarla yenilenip deðiþtirilmesi olarak tanýmlýyorum modayý. En sýký takipçilerinden tutun da modayla hiç iþinin olmadýðýný söyleyenlere kadar toplumun neredeyse tamamý istese de istemese payýný alýr bu garip akýmdan. Kimileri vitrinlerdeki en küçük deðiþikliðe adapte olmada hiç gecikmez ve giysilerini, eþyalarýný, hatta yaþam tarzýný bile sýk sýk deðiþtirir moda doðrultusunda yaþayabilmek için, kimileri de bu tür dalgalanmalardan olabildiðince etkilenmemeye çalýþýr ve sadece kendine yakýþaný giyip, kendi mantýðýna uygun gelen deðiþimleri kabullenir.

Hangi gruba ait olursak olalým moda hayatýmýza bir þekilde giriyor, kendimiz tamamen uzak dursak da çevremizdekilerin giydiðinde, yediðinde, içtiðinde, kullandýðýnda ve yaptýðýnda görüyoruz modayý.

Ben özellikle giyim modasýndan ve kendimi bildim bileli deðiþerek günümüzde aldýðý bana göre garip biçiminden söz etmek istiyorum.

Neler gördük geçirdik son on-onbeþ yýldýr moda þapkasý altýnda… Þöyle bir düþününce aklýma hemen eski Türk filmlerinde genç kýz rolünü oynayan aktrislerin saçýndan eksik olmayan koca koca mandal tokalar, kazaklarýn ya da kot ceketlerin altýndan basenleri süpürerek çýkan gömlekler ve onlarýn altýna giyilen daracýk kotlar geliyor. Sonra bir dönem pastel renklerde çiçekli kloþ etekler moda oldu. Onlarýn ardýndan, giyen kiþinin birdenbire bir apartmanýn üçüncü katýna çýkmýþ da oradan aþaðý bakýyormuþ gibi hissettiði kule topuk ayakkabýlar geldi. Bunlarla ayný zamanda, sokaktaki on bayandan sekizinin üstünde göre göre artýk fenalýk geçirten ve nihayetinde semt pazarlarýnda beþ on milyona almayanýn dövüldüðü siyah deri mont ve kaban furyasý baþladý ve koyu füme kaban furyasý ile devam etti. Birkaç sene önce robadan sýkmalý uzun yazlýk elbiseler çýktý ve ayný þekilde bütün bayanlara üniforma oldu.

Bütün bunlar iyi, hoþ ve bir þekilde giyilebilir giysilerdi benim için ama gelgelelim özellikle bu yaz öyle bir moda vardý ki, þöyle aklý baþýnda, her yerde giyilebilir ve bir yerlerinden köpek saldýrýsýna uðramýþ izlenimi vermeyen birkaç tiþört, etek ve pantolon almak için çarþýdaki bütün dükkanlarýn dolaþýlýp ince ince taranmasý gerekiyordu.

Siz ne derseniz deyin, ben sevmedim bu senenin yaz modasýný. Tiþörtler için harcanan kumaþ miktarýnýn santimetrekarelerle ölçülebilir olmasýna karþýn fiyatlarýnýn neden on milyonlarla ölçülebilir olduðunu, tek parça kumaþtan adam gibi yazlýk etek yapmak yerine kumaþlarýn önce hunharca parçalanýp sonra da bir iki düzgün kenarýndan dikilerek bir araya getirilmesiyle etek dikme yoluna niye gidildiðini, eteklerin bir yaný dizin biraz üzerinde biterken diðer yanýnýn neden topuklara kadar indiðini, pantolonlarda neden makul mantýklý bir bilek çevresi ölçüsünün en az iki üç katý geniþlikte paça olduðunu, kotlarýn uyluk ve oturak kesimlerinin neden aptalca taþlanýp beyazlaþtýrýlarak kotun o güzelim mavi tonlarýnýn rezil edildiðini ve insanlarýn böyle kendinden önce bütün sülale giymiþ de en son ona kalmýþ gibi duran kotlarý giymekten ne zevk aldýðýný ve, en garibi de, pantolon ve etek camiasýna bir fýrtýna gibi giren, giyenin üzerinde ha düþtü ha düþecek modunda duran ve hatta abartýlarak giysileri kalça kemiklerini bile sergileyecek kadar kumaþtan yoksun býrakan düþük bel modasýný anlayamadým.

Ýyi ki son bir iki yýldýr gardýrop yenilememin gerekmediði ve pijamayla bile çýksanýz kimsenin dönüp de ‘bu da ne giymiþ böyle?’ diye bakmayacaðý bir ortamda yaþýyorum da öyle ciddi bir alýþveriþ yapmam gerekmedi. Yoksa zevkime uygun giysi bulacaðým diye o dükkan senin bu dükkan benim gezerken maazallah kafayý yerdim herhalde.

Tabi moda demiþken, bu senenin saç ve makyaj modasýna da dokundurmadan geçemeyeceðim. Saç modelinde favorim (!) baþýn tam arkasýndan yüksek devirde bir fön makinesi tutularak saçlarýn komple ön tarafa hücum ettirilmesi ve sonra da yönünü þaþýrmýþ bu saç kütlesine yüklüce miktarda saç spreyi boca edilmesiyle yapýldýðýný tahmin ettiðim, ve daha bir iki sene öncesine kadar birinde görsek ‘hayýrdýr sabah pek telaþlý çýktýn galiba, saçýný taramayý unutmuþsun’ diye espri yapmamýza vesile olabilecek karmakarýþýk tarz. Bunun yanýnda, özellikle kulaðýn hemen altýndan küt kesilmiþ saçlarda tercih edilen, saçlarýn ön taraflarýnýn içeri ve arka taraflarýnýn da abartýlý þekilde dýþarý fönlenmesiyle yapýlan ve hangi estetik amaca hizmet ettiðini bunca aydýr hala çözemediðim saç modelini de unutmayayým.

Son olarak makyaj konusuna gelince, hiçbir makyaj malzemesiyle aram olmamakla beraber hafif yapýlmýþ ve insanýn simasýný daha güzelleþtiren makyaja saygým var tabi. Ama son zamanlarda, en azýndan televizyona daha fazla zaman ayýrmakta olduðum birkaç hafta öncesine kadar bazý noktalar dikkatimi çekiyordu. Örneðin, gündüz programlarýna çýkan hatunlar neden boya küpüne girer ve yüzlerinin her bir bölümüne ayrý ve cýrtlak renkler veren aðýr makyajlar yapar? Allýk denen yanaða renk verme malzemesi neden sadece elmacýk kemiklerinin üstüne kondurulur ve iki yanakta fondötenin tonundan bariz farklýlýk gösteren kýrmýzý bölümler oluþur? Ve özellikle manken ve þarkýcý takýmý, gözlerinin hemen altýndaki birkaç santimetrekarelik bölümü komple beyaza boyayarak hortlak gibi görünmekten ne keyif alýr? Bu yöntem göz altýndaki kýrýþýklarý kapatan bir makyaj hilesi olabilir belki ama gözlerin altýndaki o mumya görünümünü bence en derin kýrýþýktan bile çirkin duruyor.

Bunlar benim görüþlerim tabi, belki içinizde bu moda giysileri zevkle giyenler vardýr. Herkesin kendi tercihi elbet, zevkler tartýþýlmaz. Ama dediðim gibi bu yazýn modasýný ben hiç tutmadým. Umarým seneye deðiþir de maðazalarda uygun giysi bulmak için kendimi telef etmek zorunda kalmam.