Þans Var mý

geliyor. Önce sesin adamdan geldiðinden þüphe ettik. Yanýndan geçerken þüpheye yer kalmamýþtý. Ses o adamýndý. Eþim hayret dedi. Ne ses var adamda. Normal dedim. Bu küçücük Foça geçmiþte iki ses sanatkarý çýkarmýþtý. Demek ki bu kentin ya havasýndan, ya da suyundan bu haslet.
Ýzmir Radyosu ilk kurulduðunda açtýðý ses yarýþmasýný kazananlar arasýnda iki Foçalý vardý. Biri Ýbrahim Karagöz. Diðeri ise Kozbeylili Fahri Kavala. Ýkisi de çok çabuk sivrilmiþler ve aranan sanatçýlar olmuþlardý. Umulmayan þöhret insaný her zaman kötü etkiler. Bu kötü etkilenmeye direnemeyenler ise bir yýldýz kayar gibi bulunduklarý yerlerden kayýp giderler. Bu iki sanatçý þöhret basamaklrýnda yükseleceklerine mevkilerini kullanarak baþka iþlere yöneldiler. Ýbrahim Karagöz sekse düþkünlüðü yüzünden kaybetti. Fahri Kavala ise babadan kalma bir araziye turistik otel yapacaðým diye çýktý yola. Devletten aldýðý kredileri çarçur ederek silinip gitti. Þans yüzlerine gülmüþtü ama, ayaklarýna gelen fýrsatý iyi deðerlendirememiþlerdi.
Bazýlarý doðuþtan þanslý olurlar. Deniz tutkusu baþlamadan önce en deðersiz araziler, denize sýfýr olan arazilerdi. Bu arazi sahiplerinden biri paraya sýkýþýnca tarlasýný satmaya karar verir. Komþum bu araziyi satýn alýr ama, araziyi kardeþinin çocuklarý üzerine tapulatýr. Araziye bir kez bile gitmez. Her yýl vergisini ödemekle yetinir. Bundan kardeþinin çocuklarýnýn haberi bile olmamýþtý. Ölümünden sonra evraklarý arasýnda kardeþinin çocuklarýnýn üzerine aldýðý arazinin tapusu bulunur. Bir süre sonra kardeþinin çocuklarý bu araziyi ummadýklarý bir bedelle satarlar ve Muðla Dalyan'da boðaz kenarýnda satýn aldýklarý bir arazide otuz beþ odalý bir apart otel inþa ederek turizmciliðe baþlarlar. Þansý yakaladýðýnda þansý en iyi þekilde deðerlendirmek gerekir.
Fransýzlarýn ünlü yazarý Pitigirlli ise þans diye bir þey olmadýðýný savlar. Bunu da bir öyküsünde þöyle kanýtlamaya çalýþýr. Ýki adam þans üzerine tartýþýyorlardý. Þans diye bir þeyin olamayacaðýný savlayan kiþi elindeki sýgara paketini pencereden dýþarýya atar. Aþaðýdan geçen bir paketi yerden alýr ve penceredekilere seslenir. Bu paket sizden düþtü der. Paketi atan sende kalsýn diye iþaret eder ve arkadaþýna döner. Bak þimdi ben bu adamý üç beþ saniye yolundan alýkoydum. Bu adam belki bir otabüs kazasýna uðrayacaktý ama onu üç beþ saniye oyalamýþ olmam onu böyle bir felaketten kurtardý. Ya da bu adam kazaya uðramayacaktý ama onu oyalamam kazaya neden olacaktýr. Hadi söyle bakalým bu þans mý? Yoksa rastlantý mý?
Dünyada hukukçu olupta hukuðu alaylarý ve hicivleriyle yerin dibine batýran baþka bir hukukçu olmadýðýndan bütün yazar ve hukukçular birleþirler. Ýþte bunlardan iki özet örnek. Cezaevinde gardiyan baðýrýý. Antonne, Antonne. Bir ne baðýrýyorsun deyince gardiyan, mahkemen var der ve beraberce mahkemeye giderler. Hakim sorar. Antonne sen misin? Benim der. Sen bir adam öldürmüþsün doðru mu? Belki doðrudur efendim. Ýnkar etmene gerek yok. Bu konuda þahitler var. Þahitlere sorar Arnold'u öldüren bu adam deðil mi? Þahitler kesinlikle evet efendim o derler. Tekrar Antonne'ye sorar. O adamý niçin öldürdün. Caným sýkýlýyordu. Can sýkýntýmý gidermek için birini öldürmeye karar verdim. Karþýma çýkan ilk kiþiyi öldürdüm. Mahkeme karar için celseye ara verir. Duruþma yeniden baþladýðýnda mahkeme reisi kararý açýklar. Suçu sabit görüldüðünden idamýna karar verildi. Zanlýya sorar, bir diyeceðin var mý? Sanýk var der. Ben þu aþamaya kadar Antonne'ye vekalet ediyordum. Antonne çaðrýldýðýnda tuvaletteydi. Sanýk sandalyesi boþ kalmasýn diye ona vekalet ettim. Ýþin içine idam girdiðinden vekalete devam edemeyeceðim. Herkes þok olur. Þahitler yalancý þahitlikten tyutuklanýr ve Antonne beraat eder.
Bir öyküsü de yine özetle þöyle. Adam hasta yataðýnda yanýndakilere bana acele bir noter çaðýrýn der. Ýsteði yerine getirilir. Gelen notere yaz der. On yýl önce öldürülen Hermes'i ben öldürdüm. Onun kaatili olduðu zannedilen Alberto on yýldýr benim yerime cezaevinde günahsýz olarak yatýyor. Ruhumu temizlemek için bu itirafý yapýyorum. Hemen iþlemler yapýlýr ve Alberto serbest býrakýlýr. Parlementodaki solcular isyan ederler. Bu adam on yýl günahsýz olarak cezaevinde yatmýþtýr. Onu on bin frank ile ödüllendirmeliyiz. Alberto parlementoya davet edilerek ödülü vermek isterler ama Alberto bu ödülü kabul etmez. Eðer adalet istiyorsanýz bana on yýllýk bir bono verin. On yýlý aþmamak kaydýyla dilediðim gibi suç iþleyebileyim. Büyük tartýþmalar sonucunda bono kabul ediler.
Bu olay yüzünden ülkesinde çok popüler olur. Ýþlemleri için adliyeye gittiðinde hakimin sanýða bas bas baðýrdýðýný iþitince dönüp bakar. Þiþman hakim aðzýndan köpükler fýþkýrtarak baðýrmasýný sürdürür. Ýnsan üç gün aç kalmakla hýrsýzlýk yapar mý? Sana üç ay hapis cezasý veriyorum. Hakimin adýný aklýna iyice yerleþtirir. Kralýn kýzý doðum gününü kutlamak için büyük bir parti düzenler. Partiye Alberto'yu da davet eder. Alberto katýlýrým ama bir þartla. Hakim Bruno'yu da partiye davet edersen. Ýsteði kabul edilir.
Partide kralýn kýzýyla bol bol dans eder. Bu arada daha iyi arkadaþlýk yapmak üzere komþu bir ülkede kaçamak yapmaya karar verirler. Yorulduklarýnda kýz yerine gider. Alberto da hakim Bruno'nun yanýna gider. Ýçtilkleri þarabýn mükemmelliði üzerine söyleþirler. Alberto, bu þaraplar iyi ama, benim mahzenimdeki þaraplarla kýyaslanamaz. Ýsterseniz buradan çýktýktan sonra benim eve gidelim. Size þarap kolleksiyonumu göstereyim der. Hakim kabul ader. Davet sona erince doðruca Alberto'nun evine giderler. Mahzene inerler. Alberto hjýzla mahzenden çýkýp kapýyý hakimin üzerine kapatýp kilitler. Ertesi gün yurt dýþýnda kýralýn kýzýyla buluþup üç gün aþk yaþarlar. Dönüþü yine ayrý ayrý yaparlar. Trenin yemek salonunda yemeðini yemekte olan koca göbekli adamýn yanýna çok güzel bir kadýn yanaþýr. Büyük bir cilveyle siz konsolossunuz. Yanýnýzda götürdükleriniz denetlenmez. Benim þu çantamý eþyalarýnýz arasýnda gümrükten geçirirseniz beni çok memnun edersiniz der. Adam emriniz olur der ve kadýný yemeðe davet eder. Yolculuk bititðinde gümrük kontrolleri baþlar. Adamýn bir kese tütünün deðerinden çok daha fazla gümrük vergisi isterler.Adam itiraz edince gümrükçü adamýn belindeki tütün torbasýný çekip alýr ve arkasýndaki yýðýna atar. Sýrada genç bir anne var. Gümrükçünün keskin gözleri çocuðun ayaðýndaki ayakkabýlarý görür. Bu ayakkabýlar yeni. Vergisini öde der. Kadýn verginin çok olduðunu söyleyinmce çocuðun ayaðýndan ayakkabýlarý çeker alýr ve yýðýna atar. Sýra konsolosa gelmiþtir. Gümrükçü önünde saygýyla eðilir ve geçiniz efendim der. Alberto sýrasýndan çýkar. Konsolosun elindeki çantayý kapýp gümrükçünün kafasýna indirir. Kapýðý açýlan çantanýn içindeki çok deðerli eþyalar saçýlýr. Konsolos bas bas baðýrýr. Bu bir skandaldýr. Ülkeme hakarettir. Ülkem adýna ülkenizi protesto edeceðim der ama hiç bir þey yapmaz. Gümrük kontrolundan sonra gazete bayiinden bir gazete alýr. Tam sayfa bir haber. Üç günden beri kayýp olan Hakim Bruno'nun cesedi göl kenarýnda bulundu. Adli týp cesedin Hakim Brunaya ait olduðunu kesin olarak tesbit etti. Altta küçük bir haberde kendisinin yapýlan seçimlerde millet vekili seçildiði yaýyordu. Karakola gidip bulunan cesedin Hakim Bruno'ya ait olamayacaðýný söyledi. Zira o benim mahzenimde üç gün aç kalmakla hýrsýzlýk yapýlýp yapýlmayacaðýnýn stajýný görüyor. Yani benim mahzenimde hapiste. Komser öfkeyle baðýrýr kendisine.Bay Alberto ne hakla bir hakimi mahzenine hapsedersin diye. Alberto bana bay diye deðil, milletvekili diye hitap edeceksin der. Komser afedersiniz unutmuþum der.
Parlementoda yeni bir tartýþma baþlar. Alberto'nun yargýlanmasý için dokunulmazlýðý kaldýrýlsýn mý? Solcular bu öneriye sert birþekilde karþý koyarlar. Tartýþmalar uzayýnca Alberto söz alýr. Tartýþmanýza gerek yok. Þu anda millet vekilliðinden istifa ediyorum. Yargý yolunu istifasýyla açar. Yargýlanýr ve beraat eder. Suç diye yaptýðý her iþlem beraatla sonuçlanýr ve hiç bir zaman bonosundan gün kaybetmez.
Bu öykülerin yazarý hiç bir þekilde þansý kabul etmemektedir. Ne dersiniz? Þans var mý? Yoksa her þey bir rastlantý mý? Yine de tüm okuyucularýma þans diliyorum. Ýster þanslar, ister rastlantýlar hep yüzünüze gülsün.
Özcan Nevres ozcannevres@hotmail.com