Kulaktan Dolmalar

Ýnternet'te Anet'in siyaset grubunda bir gencimiz Köyenstitüleri nedir, neden kapatýldý diye soruyor. Dolma tüfeðin biri aklýnca enfes bir yanýt patlatýyor. Komünist militan yetiþtirdiði için. Ýnsanýn bilmediði bir konuda susmasý erdemliliktir. Ne yazýk ki bu kavramý yitireli yýllar oldu. Aðzý olan konuþuyor. Baþkalarý üzerlerine alýnmasýnlar diye soruyu soranýn adýný belirterek, Köyenstitüleri gerçeðini kaynaðýndan öðrenmeniz için size Muðla Endistrü Lisesinden emekli olmuþ edebiyat öðretmeni Bahattin Uyar'ýn Tonguç'un Eðitmenleri adlý kitabýný öneririm. Kitabý henüz ben de okumadým ama içeriðini biliyorum. Yazarý bana gönderecekti. Elinde hiç kalmamýþ. Ýkinci baskýsý yapýldýðýnda gönderecek. Eðer kitabý bulamazsanýz verdiðim telefon numarasýndan kitabý nereden bulabileceðinizi öðrenirsiniz.

Köyenstitüleri ülkemizin gerçekleri, öðretmen ve saðlýk personeli gerekliliði göz önüne alýnarak kurulmuþ bir eðitim düzeniydi. Rahmetle andýðýmýz Hasan Ali Yücel'in desteklediði Hakký Tonguç'un eseriydi. Tüm dünyanýn kabul ettiði olaðanüstü bir eðitim sistemiydi. Bu okullara alýnan öðrencilerin yüzde sekseni köylü çocuklarýydý. En fakir köylerden olanlar tercih nedeniydi. O okullar yalnýzca öðretmen ve saðlýk memuru yetiþtirmiyordu. O okullarda yetiþenler yalnýzca öðretmen ya da saðlýk memuru deðillerdi. Marangoz, demirci, tarýmcýydýlar. Daha doðrusu atandýklarý köylerin her þeyiydiler.

Tanýdýðým Köyenstütüsü mezunlarý içerisinde öyleleri var ki yaþamlarý ibret panolarýdýr. Muðla'nýn Yataðan ilçesinde iki dönem belediye baþkaný seçilmiþ olan, ikinci döneminde geçirdiði kalp krizi yüzünden Muðla Devlet Hastanesine götürülürken ambulansýn yaptýðý kaza yüzünden yitirdiðimiz saðlýkçý Ahmet bey baþkanlýðý döneminde bile mesai sonrasýnda yanýndan çantasýný eksik etmezdi. Çaðrýldýðý her hasta için olaðan üstü çaba harcardý. Karþýlýðýnda ise hiç bir þekilde ne ücret alýr, ne de hediye kabul ederdi. O da bir köy çocuðuydu.

Bahattin Uyar. Yataðan'ýn þerefli köyünden. Eðitimci. TÖBDER'in eski genel baþkanlarýndan biri. Yazar. Bir gün bana, ne güzel soranlara Menemenliyim diyebilitorsun. Ama ben Þerefliyim diyemiyorum dedi. Nedenini sordum. Yeðeni bir meyhaneye oturup içmeye baþlamýþ. Masada bulunanlarla sohbet koyulaþýnca biri nerelisin diye sormuþ. O da Þerefliyim deyince soran çok alýnmýþ. Sen þereflisin de ben þerefsiz miyim diyerek önündeki þiþeyi kafasýna patlatmýþ. Diðerleride vay sen bize þerefsiz dedin diye yeðenini çok kötü hýrpalamýþlar. Bu nedenle soranlara ne olur ne olmaz diye, uzun uzun Yataðan'ýn Þerefli köyündenim demek zorunda kalýyorum. O da herkesin yardýmýna koþmayý seven bir arkadaþýmýzdý.

Osman Kaya. Menemen'in (þimdilerde Aliaða) Karakuzu köyündendi. Köy Menemen'in en fakir köylerinden biriydi. Yirmi beþ haneli bir köydü. Uzun yýllar köylerde saðlýk memuru olarak çalýþmýþtý. Ebe olan eþiyle gece gündüz gözetmeden hizmete koþmuþlardý. Ancak emekli olduktan sonra Karþýya'ka da ESHOT sokaðýnda bir daire alabilmiþlerdi. Ev üç oda bir salondu. Kendilerine konuk gelen köylüsü, üç oda ve bir salon evin büyüklüðüne hayran kalmýþtý. Köyüne döndüðünde Osman Kaya'nýn akrabalarýna, Osman'ýn öyle büyük bir evi var ki, tren istasyonundan vapur iskelesine kadar uzanýyor. Ýçinde kayboluyorsun diye anlatýyor. Ne yapsýn gariban? Hayatýnda köyünün tek odalý evlerinden baþka ev görmemiþ ki? Osman Kaya ancak emekli olduktan sonra doktorlarýn narkozötörlüðünü yaparak para kazanýr olmuþtu. Yine de iðne çantasýný koltuðunun altýndan eksik etmez, çaðrýldýðý yerlere ücretsiz giderdi.

Bu listeyi Fakir Baykurt'la, Dursun Akçam'la ve daha niceleriyle sayfalarýmýza sýðmayacak kadar uzatabiliriz. Bu mu koministlik, bu mu militanlýk? Bu gençlere Köyenstitüleri mezunlarýnýn köylerde ýþýk, bilgi kaynaðý olduðunu, kapatýlmasý ile çok büyük bir hata yapýldýðýný nasýl anlatabileceðimizi bilemiyorum. Biraz da öðrenciler öðrenmeye çaba harcasalardý ne güzel olurdu.

Özcan Nevres

ozcannevres@portakalofis.com