Akýl Hastanelerinde Boþ Yer Kalmadý mý
Dörtlü kavþakta yeþil ýþýðýn yanmasýný bekliyorum. Yeþil yanýnca hareket edip saða dönüþ yapýyorum. Ola ki kural tanýmazýn biri vardýr diye solumu kontrol ederek gidiyorum. Baþýmý yörüngeme çevirdiðimde karþýmda kýrmýzý bir araba. Hýzla direksiyonu saða kýrýyorum. Karþýmdaki kaçýk da ayný hareketi yapýnca kýl payý çarpýþmaktan kurtuluyoruz. Plakasýný okuma fýrsatý bile bulamýyorum. Yedi yaþýnda bisiklet kullanmaya baþladým. Sonra da motorsýklete, daha sonra da arabaya terfi ettim. Uzun yýllar araba ile birlikte motorsýklet kullandým. Benim gibi kýrk yýldan fazla motorsýklet kullanýp da hayatta kalmayý baþarmýþ çok az sürücü vardýr. Baþarýmýn iki nedeni vardýr. Birincisi trafik kurallarýna uymak, ikincisi de reflekslerimin iyi olmasýdýr. Neyse ki o kaçýk yüzünden her hangi bir zarara uðramadým.
Televizyonda Konya'da ki durduk yerde yýkýlan on bir katlý binanýn enkaz kaldýrma çalýþmalarýný izliyorum. Kolon niyetine konulmuþ göstermelik çýkýntýlardaki betonun elle ufalanýþýný dehþetle izliyorum. Kolonlar ki binalarýn ana taþýyýcýlarýdýr. Bölmelerde kullanýlan tuðlalarýn bina saðlamlýðýnda hiç bir etkinliði yoktur. Tuðla yerine çok daha hafif malzemeler kullanýlsa binanýn dayanýklýlýðý artar. Binalarýn saðlam olmasý için kolonlarýn önemi çok büyüktür.
Babam Menemen'de ki Nevres apartmanýný inþa ettirirken kolon ve hasýr demirleri hazýrlanýrken sürekli ustalarýn baþýndaydý. Kolonlara daha çok, hasýrlara daha sýk demir koydururdu. Bir metre küp çakýla beþ altý torba çimento konulmasý gerekirken o en az sekiz torba koydururdu. Temel ise tek parçaydý. Önce dört metre derinliðe inildi. En küçüðü çeyrek metre küp kayalar döþendi. Üzerine yirmi santim beton döküldü. Kolonlar arasý su basamaðýna kadar yetmiþ beþ santim taþ duvar örüldü. Babama takýlýrdým. Ne kadar saðlam yaptýrýrsan yaptýr. Betonun ömrü doksan senedir. Kirece benzemez. Kireç her geçen yýl saðlamlýðýna saðlamlýk katar. Doksan yýl sonunda betonarme binalarda beton yorgunluðu kendini iyiden iyiye gösterir. Ben elimden geleni yapayým. Siz gerisine karýþmayýn derdi.
Bodrum katý yapýlýrken sadece sýðýnak olarak tasarlanmýþtý. Ýleride orayý atölye olarak kullanabileceðim aklýmdan geçmemiþti. Muðla'dan Menemen'e ataþýndýktan sonra iþ yeri açmak için kiralýk dükkan aradým. Kendi dükkanlarýmýz kiradaydý. Kiracý çýkarmak kolay iþ deðildir. Üstelik dükkanlar benim iþim için küçüktü. Sonunda bodruma taþýnmaya karar verdim. Bodrum kata elektrik tesisatýný tamamladýktan sonra sayaca baðlantý için tavan betonunu delmem gerekiyordu. Boru geçecek deliði açabilmek için tam üç gün uðraþtým. Ne keski, ne de darbeli matkap gerektiði þekilde iþ görmüyordu. En sert çeliklerden küsküler yaptýrdým. Delik açýldýðýnda elimin üstünde çekiç yememiþ yer kalmamýþtý. Uðraþmamý izleyenler, Menemen'de bundan daha saðlam bir bina yok . Bitiþiðinizdeki Engin apartmanýnýn temeli çok zayýf. Neyse ki sizin bina onu da kurtardý diyorlardý.
Çalýþýrken kaç kez depremle sallandýk. Müþterilerim kaçmaya kalkýþtýklarýnda oturun derdim. Deprem olduðunda her kes caddeye kaçarken ben bu apartýmana kaçýyorum. Nedenini sorduklarýnda bu binada orman gibi kolonlar var. Doksan altý metre karede gerekenden kalýn tam on dokuz kolon var. Menemen yerle bir olsa bu binadan kýymýk kopmaz derdim.
Þimdilerde oturduðum dairenin apartmaný deprem perdeli. Satýn alýrken deprem perdesi etkili olmasýna raðmen, gerektiði kadar demir ve çimento kullanýlmamýþsa deprem perdesi ne yazar? Menemen'deki evime korniþ takmak için açtýðým her delikte en az üç uç bozmuþtum. Þimdiki evimde korniþ takmak için en az on deliði tek bir uçla açtým. Uç körelmedi bile. Yine de deprem perdesi var diye teselli buluyoruz.
Ýzmir Karþýyaka'da inþa edilen bir apartmanýn beton testi yapýlacak. Ýnþaat sorumlusu ustalara önce temel betonlarýný ýslattýrdý. Sonra da ýslanan yerlere avuç avuç toz çimento attýrdý. Bu iþlemden sonra temel duvarlarýnýn görünümü jilet gibi olmuþtu. Test için gelenler sadece betonun dýþ görünümüne baktýlar. Hiç bir darbe testi kýrýlganlýk ölçümü yapmadýlar. Bu durumda saðlamlýk raporu verdiler. Eðer tüm saðlamlýk test ve keþifleri ayný metotla yapýlýyorsa vay bu insanlarýn halýne.
Ýki büyük depremden bile ders alamamýþýz. Konya'da yýkýlan on bir katlý bina mý? ders olacak bizlere. Hadi caným sen de.
                                   Özcan nevres