Edebiyat giderek gözden uzaklaþýp ufukta yitecek bir gemiye dönüþtü. Bu yüzyýl için fazla " yavaþ, kapsamlý, felsefi ve içten. " Edebiyat insaný anlatma iþini "görsel iþitsel" sanat araçlarýna devretti. Yelkenlerini fora etti. Rüzgarla doldurdu. Hüzünlü bir tebessüm ile limanda onu yolcu etmeye gelmiþ bir kaç kiþiye þöyle bir baktý. Asaletinden en ufak ödün vermeden o çok sevdiði sonsuz mavide yol almaya baþladý.
Edebiyatýn böylesine güçlü bir "veda" etmesine raðmen görünen, gözlemlenen odur ki edebiyatýn býraktýðý boþluk anti-edebiyat tarafýndan doldurulmaktadýr. Hýz, çapsýzlýk, felsefe eksikliði hatta düþmanlýðý ve samimiyetsizlik günümüzde boþ býrakýlan neredeyse " tüm edebiyat " sahasýný iþgal etmiþ görünmektedir.
Bu garip (!) durumun en temel nedeni yurt dýþýnda olduðu gibi ülkemizde de "eleþtirmenliðin" gözden düþmesi ve yetkin eleþtirmen yetiþmemesidir. Elbette burada eleþtirmenliðin cazibesi olmayan bir uðraþ gerektirdiðini söylemeliyiz. Ama edebiyatýn gerçek ilke ve deðerleriyle varolabilmesi için bu olmazsa olmaz bir þart.
Ben anti-edebiyat yerine insanlarýn orta karar bir film izlemeyi yeðlediklerini görüyorum. Bu anlamda tüm "pazarlama çabalarýný" da takdir ettiðimi ama burada ciddi bir iyi niyet ve kar artýrýmý arzusunun dýþýnda bir devamlýlýðýn olacaðýný düþünmüyorum. Mesela Ahmet Altan'ýn kitabý bir milyon adet satmýþtýr ancak...elde edilen kar bir yana yaþanan mekanik ve hatta plastik durumdan eminim ne Ahmet Altan ne de Ahmet Altan'ýn kitabýný pazar çantasýnýn içinde domates, patlýcan, bulaþýk deterjaný ve aðda kutusu ile beraber taþýyan "okur = müþteri" memnun olmuþtur.
Ýkinci bir neden ise hayatýn akýþýna edebiyatýn uyum saðlayamamasýdýr. Yazarlarýn ve þairlerin ataletinden, düþünce tembelliðinden kurtulamamalarý edebiyat için edebi bir son hazýrlamýþ gibi görünüyor. Her geçen gün hýzlanan " hayatýn" içinde debelenen milyarlarca insan için edebiyat birseçenek oluþturamadý. Þu sorulabilir: " Oluþturmak zorunda mýydý? " Bence " Evet! " Ama ustalar alýþtýklarý düzeni belki de býrakamadýlar. Sonuç edebiyat için tam bir hezimet oldu. Milan Kundera "Yavaþlýk" kitabýnda o kadar güzel anlatýr ki bu durumu.
Bugün edebiyat adýna var olan çoðu yapýtýn "edebi olmadýðýný" düþünüyorum. Dolayýsýyla edebiyatýn sefaletinden rahatlýkla bahsedebiliyorum. Ortalýkta güzel "nesir ve nazýmlar" dolaþýyor. Marshall McLuhan'ýn Global Köy'ün deki iddiasýnýn gerçekleþeceði günleri sabýrsýzlýkla bekliyorum. McLuhan laðvedilen yapýlarýn zaman içinde biçim deðiþtirerek de olsa tekrar gündeme alýndýðýný; hayatýn içinde yerini aldýðýný söylemektedir. Umut edelim de öyle olsun ve ben Dostoyevski'nin, Faulkner'ýn, Hemingway'in, Marquez'in her seferinde okumaktan müthiþ bir keyif ve haz aldýðým kitaplarý gibi kitaplarý Nazým'ýn, Necatigil'in, Whitman'ýn þiirleri gibi þiirleri okuyayým yeni insanlardan.