KUANTUM FÝZÝÐÝ VE TÜRKÇE

Evrendeki düzenin kurallarýnýn formüllerle ve de çeþitli iþaretlerle gösteriminden ibaret olan pek çok bilim dalýnýn, dilbilimde yansýmalarýnýn olmasý gibi, Fizik biliminin de dilbilimde bazý yansýmalarý olacaktýr ve de olmuþtur.Öncelikle meþhur “Shrödinger’in Kedisi” örneðini hatýrlayarak, kuantum fiziðinin bize demek istediðini anlamaya çalýþalým.Shrödinger adlý bilgin, varlýðýn normal þartlar altýnda var ya da yok olmasýnýn olasýlýðýnýn Yüzde 50 olduðunu savunur.O bunu ispat etmek için de laboratuarýnda bir deney düzeneði hazýrlar.Kapaklý bir kutunun içersine iple baðlý bir çekiç, çekicin tam düþeceði yere de siyanür dolu bir þiþe koymuþtur.Bu kutuya daha sonra bir de kedi konulur.Kutunun kapaðý kapanýr.Ortada bir belirsizlik vardýr. Ýçeride var olan bir sayaç, radyo aktif bir çekirdeðin patlamasýný kaydedecek, buradan gelen çýktý, bir büyültücü kutu içine aksettirilecektir.O da çekici harekete geçirerek, siyanür þiþesinin kýrýlmasýna böylelikle de kedinin ölmesine sebep olacaktýr.Kedi bu durumda yüzde elli ölü, yüzde elli canlýdýr.Bu teori bazýlarýnca göre saçma olarak kabul edilmektedir.Ancak bu teori tüm evrene uyarlandýðýnda evrenin her an yok olmasý imkan dahilinde gibi gözükmektedir.Fakat evren milyonlarca yýldýr düzenli geliþimini sürdürmektedir.Demek ki evren belli bir düzenleyici tarafýndan en düzenli yöne yönlendirilmektedir.Yoksa kuantum fiziðinin söylediði hakikat, bizi her an yok olma korkusuyla dolu kabuslara itecektir.
Bu kurala göre,bir dildeki kelimeler her an baþkalaþabilecektir.Bu ihtimal yüzde ellidir.Bu dillerin düzenli olarak kalmalarý da yüzde elli ihtimal dahilindedir.Ýngilizce daha çok düzensizleþme ihtimalini seçerken, Türkçe’nin düzenlileþmesinin sýrrý nedir?Bu bir tesadüf müdür?Bence bu tesadüf deðildir.Fakat Türkçe’nin bu kurala uyarlayabileceðimiz bir bölümü vardýr.O da kelimelerin farklý vurgu ve tonlamalarla farklý anlamlara gelecek þekilde kullanýlmalarýdýr.Türkçe’de olumlu olarak kabul edilen bir fiil düþünelim. Bu “Geliyorum” fiili olsun.Bu fiilde gördüðünüz gibi olumsuzluk eki yoktur.Bu fiilin olumsuz þekli “gelmiyorum” dur.Shrödinger’in Kedisi örneðine göre, “geliyorum” kelimesinin olumlu ya da olumsuz olmasý yüzde elli ihtimalle mümkündür.Hafif bir vurgu deðiþikliði ile bu kelime kýzgýnlýk anýnda baþýmýzý sallayarak söylediðimiz ve olumsuzluk ifade eden “geliyorum geliyorum” þeklindeki vurgusuyla söylenebilir.Bu kullaným “tariz” sanatýnýn bir benzeridir aslýnda.Yani, sað gösterip sol sallamak.Bir arkadaþýmýz çok kibirlidir mesela ona “ sen çok mütevazisin” deyiveririz.Burada amacýmýz onu yermektir, övmek deðil.Ancak bu kelimenin yüzde elli gerçek manasýnda olabileceði ihtimali de saklý tutulur.Bu sözü söylediðimiz þahýs itiraz ederse, “caným ben sana kötü bir þey demedim ki mütevazisin dedim sadece” deyiveririz.Ya da bir kelime hafif bir vurgu deðiþikliðiyle bütün bir cümlenin anlamýný deðiþtirebilir.Þimdi aþaðýya yazacaðým cümlenin anlamýný söyleyin lütfen:


“Genç adamýn yanýna gitti.”Þimdi bu cümledeki “genç” kelimesi ya “adam” kelimesinin sýfatýdýr ya da kendi baþýna bir isimdir.Bu iki seçeneðin doðruluk olasýlýðý yüzde elli, yüzde ellidir.Yani buradaki genç kelimesi yüzde elli isim ve yüzde elli sýfattýr.


Öðrencilik günlerimizde Türkçe dersinde bize sýk sýk verilen “Oku baban gibi kötü olma” örneðini hatýrlayalým.Bu cümlede birbirine zýt iki farklý anlam vardýr.Burada kiþiye ya babasý gibi kötü olmamasý, ya da babasý gibi okumasý öðütlenmektedir.Bu iki seçeneðin doðruluk olasýlýklarý yüzde elidir.
Yine Türkçe’de tek baþýna yazýlan bazý eþ sesli kelimelerin de hangi anlamý karþýlayacaðý yüzde elli olasýlýkla bilinir.Örneðin, “al” kelimesi almaktan “al” fiilini mi yoksa “kýrmýzý” manasýndaki “al” rengi mi anlatmaktadýr?Ya da “yüz” kelimesi sayý olan “yüz” müdür yoksa, “surat” manasýndaki “yüz” müdür?Her iki seçenek de yüzde elli yüzde elli doðrudur.Belki de Türkçe’nin bu gibi yönlerinde Kuantum Fizik yasalarýnýn tesiri vardýr.Evrendeki tüm yasalarý bize göre, bünyesinde barýndýran Türkçe, neden kuantum fiziðinin çekirdeklerini de içinde barýndýrmasýn?Þunu da söyleyelim.Kuantum Fiziði alanýnda ortaya atýlan teoriler de aslýnda çoðu zaman problemlerin çözümünde yetersiz kalýrlar.Bizim çalýþmamýz, Türkçe’yi dünya bilim adamlarýna ve de insanlarýna sevdirmek adýna yapýlmýþtýr.Bilimsel bir iddiada bulunmak gibi bir kaygýsý olsa bile, bu yazý, öncelikli olarak Türkçe’nin beðenilirliðini ve bilim çevrelerince tartýþýlmasý, incelenmesi gerektiðini ifade etmek için yazýlmýþtýr. Aslýnda Kuantum fiziðinin dillendirdiði belirsizlikler, Türkçe’de çok azdýr, istisnadýr.Ancak Türkçe’nin her istisnasýndan baþka bir kurala kapý açýlabilir.O halde fizikçilerimiz, Türkçe’nin fizik bilimiyle irtibatlý incelemesini de yapmalýdýrlar.Biz sadece onlara minik bir davetiye gönderdik.Yoksa televizyon programlarýnda Türkçe’nin Fizik bilimiyle olan ilgisi kendilerine sorulduðunda, bütün yüksek bilimsel birikimlerine raðmen, Türkçe ile Fizik biliminin arasýndaki iliþkiyi açýklamaktan aciz kalan Fizik Profesörlerimizi görmek, sizi olduðu kadar beni de üzmeye devam edecektir.Elbette bu o profesörümüzün suçu deðildir.Türkçe’yi soyut kurallar yýðýný haline koyan geleneksel zihniyette aranmalýdýr bu suç.Türkçe yaþamaktadýr.O bütün diller gibi belki de daha fazla, evrenin parçasýdýr.Belki de o evrenin düzeninden süzülmüþ bir dildir.Türkçe bu mantýkla incelendiðinde ondaki pek çok güzellik de kendisini gösterecektir.Bu þekilde Türkçe’miz, bilim dili olarak, tüm dünyaca kabul edilecektir.Bu bir ütopya ya da hayal deðildir.Gelecek bunu çok açýk bir þekilde ortaya koyacaktýr. Türkçe’nin sadece fizikle deðil tüm bilimlerle olan iliþkisi de artýk ortaya konulmalýdýr.Bu alanda bilim adamlarýmýza ve dilcilere çok iþ düþmektedir.Baþka bir örnek vererek konuya bir hatime çekelim.Biz de bu örneðimizde bir kedi kullanalým.Bu da Oðuz’un kedisi Pervin olsun J

KÜÇÜK KEDÝ SEVDÝ:”Küçük bir çocuk, kedi sevdi.”Bu anlamýn doðruluk olasýlýðý, yüzde ellidir.

KÜÇÜK KEDÝ SEVDÝ:”Küçük bir kedi, baþka birini sevdi.”Bu cümlenin de doðruluk olasýlýðý yüzde ellidir.