Büyüklerimizden dinlerdik yaþayamadýðýmýz ramazan aylarýný…
Dedelerimiz anlatýrken dizlerinin dibine oturur yüzümüzü küçücük avuçlarýmýzýn içine alýr
Hayranlýkla anlattýklarýný dinlerdik…

Onlar tekrar yaþar bizse hayallerimizde giderdik o günlere.

Ramazan ayýnýn geliþiyle bir baþka þenlenirmiþ haneler. Evlere ýþýk doðar bereket yaðarmýþ adeta.
Sabahtan baþlanýrmýþ iftar hazýrlýklarýna
Evin büyük anneleri dualarla tespih çekerken, anneler Türk mutfaðý yemeklerini sergilerlermiþ.
En az üç tatlý çeþidi oturtulurmuþ yer sofrasýna Güllaçsýz iftar sofrasýnýn bereketi olmadýðýna inanýlýr muhakkak bulundurulurmuþ sofralarýnda
Zeytin yaðla yapýlmýþ Türk yemekleri lezzetinden parmak ýsýrtsa da görünüþü itibariyle;
Bir o kadarda hafif ve sindirimi kolaylaþtýrýcý baharatlar katýlarak sunulurmuþ sofraya

Buram buram kokusu sardýðý vakit semti, evin en küçük çocuklarý koþar adýmlarla sýraya girer sýcak pide alma telaþýna düþerlermiþ.
Dedeler torunlarýna oruç tutma alýþkanlýðý kazandýrmak için kuþlarýn dahi ilk gün oruç tuttuklarýný söyler ilk gün çocuklarýn öðlen ezaný okunana dek oruç tutmalarýný saðlarlarmýþ.

Eskiden top atýlmasýný beklermiþ büyüklerimiz oruçlarýný açmak için
Ýftar topu atýldýðýnda bir adet hurma ile oruçlarýný açmalarýnýn ardýndan huþu içinde akþam namazlarýný eda eder (çünkü akþam namazýnýn vakti az olduðundan geciktirilmemesi gerektiðini düþünürlermiþ) sonrasýnda oturup keyifle yavaþ ve küçük lokmalarla tatlý sohbet yer sofrasýnda tamamlanýrmýþ iftarlar.

Ýftar sonrasý ahþap evlerin en güzel köþesine ustaca dizilmiþ yer minderlerine kurulur keyifle nargilelerini fokurdatýrmýþ büyükler.

Teravih zamanýna dek sürdürülen sohbetlere ara verilir teravih namazlarýný kýlmak için toplu halde camilere gidilirmiþ. Namazlarýn bittiði vakit sýra eðlencelere gezmelere geldiðinde;

Mahalle kahvesine çýkmak ya da komþulara gitmekten öteye geçemezmiþ gece hayatý
Ramazanýn geliþiyle müjdelenmiþ ýþýl ýþýl mahyalarýn yer aldýðý sokaklarda gezmek
Çanlý faytonlara binerek hýsým akraba ziyareti yapmak yahut erkeklerin kahvehanelere, bayanlarýn ise ayrý olarak hazýrlanmýþ sohbet evlerine gitmeleri o yýllarýn vazgeçilmez eðlenceleriymiþ.

Namazdan sonra eðlence yerlerine gidilir. Kukla, Karagöz Hacivat ünlü meddahlarýn öncülüðünde süren, Ortaoyunu gösterilerinin yerini hiçbir eðlence tutmazmýþ.
Gittikleri kahvehanelerde ise çalgýlý eðlenceler makbul geçermiþ
Ramazan geceleri Gazeller, divanlar, maniler, destanlar söylenir

Kadýnlarsa sohbet evlerinde toplanýr kendilerince çeþitli eðlenceler düzenlerlermiþ.
Onlarýn eðlencelerinin baþýnda manilerle karþýlýklý atýþmalar, söyledikleri ilahiler kukla oyunlarý Karagöz, Hacivat gösterileri sahur vakitlerine dek sürer bu esnada hem eðlenirler hem de sahur sofrasý hazýr ederlermiþ.

Nadiren ailece yapýlan iftar-sahur sofralarý olsa da genelde komþularla topluca yenirmiþ yemekler kalabalýk olan sofralarýn daha çok bereketli olduðuna inanýlýr ramazan ayýnda kazanýlan sevaplarýn bütün aylardan daha hayýrlý olduðuna inanýrlarmýþ

Semtin varlýklý kesimi Ramazan ayýna hürmeten keselerinin aðzýný sonuna dek açar ne kadar yoksul insan varsa yardýmlarýna koþarlarmýþ.

Sahur ve iftar vakitlerinin yaklaþtýðýný haber vermek amacýyla çeþitli maniler söyleyerek gezen davulcularsa ramazan aylarýnýn vazgeçilmez özelliklerindenmiþ. Þimdilerde olduðu gibi o dönemlerde de evin küçük çocuklarý davulcu bahþiþi vermek için sýraya girer adeta kýyasýya yarýþýrlarmýþ.
Ramazan davulcularýysa söyledikleri onlarca manileriyle insanlarýn tebessüm ederek kapýlarýný açmalarýna yahut telaþ içerisinde uyanmalarýna sebep olurlarmýþ

Ne uyursun ne uyursun,
Bu uykudan ne bulursun,
Al aptesti kýl namazý
Cenneti alayý bulursun.


Hayýrlý Ramazanlar…
Gönül Sevinç
17.10.2005