Takýsýz Ýsim Tamlamasý konusu gerçekten dilcilerimizin pek çok dilsel terimde olduðu gibi görüþ ayrýlýðýna düþtüðü konulardan birisidir..Hatta bu görüþ ayrýlýklarý öyle bir noktaya ulaþmýþtýr ki öðretmenlerimiz bu gibi konularý öðrencilerine nasýl öðreteceklerini þaþýrýr olmuþlardýr..Onlar da sýnav eksenli bir anlatýmla öðrencilerini bilgilendirme yoluna gitmiþlerdir mantýklarý bu öðrettiklerini kabul etmese de..Fakat bu konular üzerinde bilim adamlarýmýz kesin çözümler ortaya koymalýdýrlar en azýndan bazý kurallar konusunda ortak tanýmlarý benimsemeli ve bu tanýmlarý da yaygýnlaþtýrmalýdýrlar…Elbette bu kolay bir iþ deðil..Sonuçta herkesin dile bakýþ mantýðý birbirinden farklýlýklar göstermekte..Bu farklýlýklar da gerçekten her taraf açýsýndan ispat edilebilir görünmektedir…Ancak bir kavram hakkýnda birkaç doðrunun olmasý þaþýrtýcýdýr..Sonuçta bir iddia diðerlerine göre muhakkak daha doðru olmalýdýr..Nasýl ki, dünyanýn dönmesi gerçeði pek çok teori arasýndan sýyrýlýp doðruluðunu ortaya koymuþtur..Bunun gibi eðer dille ilgili kurallar da bilimsel bakýþ açýsýyla ele alýnýrsa bazý görüþler elenebilecek ve doðru olan görüþ galibiyetini ilan edecektir..

Bir kere Takýsýz Ýsim Tamlamasý terimi isim olarak da yanlýþ seçilmiþ bir isimdir..Yani “takýsýz” kelimesi efradýný cami, aðyarýný mani bir þekilde ifade etmesi istenen kavramý ifade edememektedir..Bildiðimiz gibi “taký” ek demektir..Takýsýz Ýsim tamlamasý da Eksiz Ýsim Tamlamasý anlamýndadýr. Bu duruma göre “altýn kalem” örneði bu tamlama için bir örnek olarak gösterilmektedir..Fakat “beyaz kalem” tamlamasý da “eksiz” bir tamlamadýr..Fakat biz bu tamlamaya “Takýsýz Ýsim Tamlamasý” diyememekteyiz..Bu tamlamaya “Sýfat tamlamasý” demekteyiz..Demek ki sadece “takýsýz” olma özelliði anlatýlmak istenen kavramý ifade edememektedir..Bunun için “tamlayan tamlananýn neyden yapýldýðýný belirtir” þeklinde bir açýklama lüzumlu görülmüþtür Takýsýz Ýsim tamlamasý açýklanýrken..Hatta þunu da söyleyeyim ki proto Türkçe döneminde bugün Belirtisiz Ýsim Tamlamasý olarak kabul ettiðimiz “kapý kolu” gibi örnekler eksizdi ayni aslý itibariyle belirtisiz isim tamlamasý da takýsýzdý..Yani o dönemde insanlar “kapý kol” diyorlardý…Tamlanan eki olarak kabul edilen –i,-ý… eklerinin de Farsça izafet eki olan –i,-e ekinden geldiði bazý dilcilerimizce ortaya konmaktadýr..Örneðin Farsça’da Ali’nin kitabý demek için “kitab-i Ali” terkibi kullanýlýr..Aradaki –i,-e sesi tamlamayý oluþturur..Ancak Türkçe bu eki de kendi asli özelliklerine uygun bir þekle sokmayý baþarmýþtýr yani onu Türkçeleþtirmiþtir..

Gayet mantýklý olan Türkçe gramerinin çocuklarýmýza hatta ilimkentteki öðrencimize anlatýlmasý bu örneklerde olduðu gibi imkansýzlaþacaktýr..Öðrenci haklý olarak “sýfat tamlamasý da takýsýz peki onun isim tamlamasýndan farký nedir?” diye soracaktýr..Bu durumda “tamlayan tamlananýn neyden yapýldýðýný belirtir” açýklamasý bizim imdadýmýza kurtarýcý bir mantýksal önerme olarak yetiþmektedir.Peki diðer dillerin gramerlerinde durum nasýl açýklanmýþtýr?Mesela bir Ýngilizce’de “Golden pencil” kelime grubu isim tamlamasý olarak mý yoksa sýfat tamlamasý olarak mý kabul edilmektedir?Aslýnda bütün dünya dillerinde bildiðim kadarýyla genel kabul bu tür tamlamalarýn “sýfat tamlamasý” olduðudur..Peki nereden çýkmýþtýr bu takýsýz isim tamlamasý terimi?Neden tamlayan tamlananýn kaynaðýný, ham maddesini belirttiðinde birden bire “sýfat tamlamasý” olarak kabul edilmez de “isim tamlamasý” olarak kabul edilir?Hemen insanýn aklýna þu geliyor:
“Ýsim tamlamalarýnda acaba tamlayan tamlananýn neyden yapýldýðýný mý belirtir?” Bir örneði inceleyelim:

Ali’nin kitabý… Ali=tamlayan kitap=tamlanan…

Bu örneðe bakýldýðýnda açýkça görülür ki “kitap” “Ali”den yapýlmamýþtýr..

Demek ki bu þart isim tamlamasýnýn oluþmasýnýn þartlarýndan bir þart deðildir..Sýrf bu özelliðinden dolayý “altýn kalem” kelime grubuna “isim tamlamasý” dememizi gerektirecek hiçbir mantýksal zorunluluk yoktur.

Taþ yürek, altýn kalp vb. örneklerin ise Takýsýz Ýsim Tamlamasýný savunanlarca bile isim tamlamasý olarak kabul edildiðine inanasým gelmiyor..Zira AE yazarlarýndan Mustafa Öztüre’nin verdiði bu örnekler incelendiðinde görülecektir ki bu kelime gruplarý mecaz anlamlýdýrlar..Yani taþ yürek denirken “yürek” varlýðýnýn “taþ” varlýðýndan oluþturulduðu iddia edilmemektedir aslýnda..Takýsýz Ýsim Tamlamasýný savunanlar da zaten böyle bir iddia içinde deðildirler..Onlar da “taþ yürek” vb. kelime gruplarýnýn sýfat tamlamasý olduðunu kabul ediyorlar en azýndan ben bunun böyle olduðunu biliyorum…

Bu konu ve benzeri dilbilgisel konularla ilgili olarak daha çok konuþulacaða benziyor..Þu bir gerçek ki ferdi açýklamalar ne kadar doðruyu yakalasa da tek baþlarýna kabul ettirici olamýyorlar..Ancak o doðru görüþler etrafýnda pek çok beyinin de iþtirak edeceði fikir birliði bu konuda oldukça önemlidir..Elbette TDK gibi kurumlar büyük bir boþluðu dolduruyorlar bu alanda bir nevi birlikteliði de oluþturuyorlar..Ancak hakim mantýðýn da alternatifi olacak bir mantýklar birliði muhakkak olmalýdýr..

Bu birlikteliði de sadece vatanperverlik duygularý haklý ya da haksýz sebeplerle cezp edilmiþ, dilbilgisine vukufiyet açýsýndan zayýf topluluklara, derneklere hasredersek yanýlýrýz..Muhakkak alternatif birliktelikler oluþturulmalýdýr.

Bu topluluklarý oluþturacaklarsa dilbilim ve gramer bilgisi konularýnda yetkin, Türkçe’yi de çok seven kiþiler olacaktýr..

Bu kiþiler toplantýlarýnda hiçbir siyasi ya da ideolojik eðilimin içinde yer almayan, tamamen dilbilimsel içerikli beyin fýrtýnalarý yoluyla kavram kargaþasý içeren bütün dilbilgisel konularý çözüme ulaþtýrmayý amaçlayan kiþiler olmalýdýr..Üstelik bu birliktelikler ille de dernek ya da örgüt sistemi çerçevesinde oluþacak diye bir kural da yok..

Yani ihtilaflarýn ana sebeplerinden olan “liderlik” devreye girmeden de “gönüllü” ve “liderliðin tüm fertlerce paylaþýldýðý” bir sistemle, dilcilerimiz birleþebilirler ve pek çok sorunu çözümleyebilirler..Hatta bu çözümlere acil olarak ihtiyacýmýz var görünüyor..Yoksa oturmamýþ ve devamlý tartýþýlan kurallar, kavramlar ve terimler ile Türkçe’yi ne çocuklarýmýza tam manasýyla öðretebiliriz, ne de dýþ dünyaya onu layýkýyla anlatabiliriz..

Konuþtuðumuz hatta düþüncelerimizi imal ettiðimiz “dil” hakkýndaki bu tartýþmalar ve kavram kargaþalarý bizim zihinsel enerjimizi de emip almaktadýr..

Oysa bu zihinsel enerji, oturuþmuþ kurallar, temeller üzerine bina edilecek büyük buluþlarýn, projelerin harcý, demiri olabilecek yeterliliktedir..Devamlý kaygan ve sarsýntýlý bir zeminde ise büyük fikir gökdelenlerinin, buluþ saraylarýnýn, kural kalelerinin azametleriyle yükselmeleri uzun süreli olmayacaktýr..