ASAYÝÞ



Türkiye, kentler açýsýndan bakýldýðýnda, asayiþ yönünden tarihinin en kötü günlerini yaþamaktadýr. Kýrsalda Osmanlý döneminde Celali isyanlarý, batýda efe çeteleþmeleri, Cumhuriyet döneminde ise aðýrlýklý olarak Doðu ve Güneydoðu çetelerinin dönem dönem varlýðý biliniyor. En azýndan Cumhuriyet döneminde kentlerin bu kadar güvensiz olduðu bir dönem ise her halde yoktur. Kentlerde en az bir kere soyulmamýþ hane neredeyse kalmamýþ gibidir. Pencerelere parmaklýk uygulamasý ortalama üçüncü katlara kadar yükselmiþ olup yükselmeye de devam etmekte görülüyor. Duvarlara gömülen kasalardaki altýn ve paralar, kasalarý duvarla beraber söküp götürerek çalýnmakta, aþýlmaz zannedilen çelik kapýlar adeta yerlerinden sökülmektedir. Yollarda güpegündüz çanta kaptýrmadan yürümek son derece zorlaþmýþ durumdadýr. Herkesin içinde pervasýzca gerçekleþtirilen bu saldýrýlar sonucunda yaralananlarýn, hatta ölenlerin olduðu biliniyor.

Konunun yalnýzca maddi çýkar saðlama amaçlý olduðu da düþünülmesin; bireylerin ruhunda tehlikeli biçimde geliþip büyüyen saldýrganlýk dürtüsü, en basit sürtüþmeleri kaba kuvvet, hatta silah kullanýmýna yöneltebilmektedir. Toplumda en basit öfke hatta sevinç gösterisi bile tehlikeli ve silahlý asayiþ sorunlarýna yol açmakta, örneðin futbol karþýlaþmalarýnýn birçoðu, sonucu büyük tatsýzlýklara varan olaylarla sonuçlanmaktadýr. En acý ve endiþe veren konu ise, kanun ve devletten ümidini kesenlerle, esasen kendi beklentisi kanunsuz olanlarýn iþlerini “mafya” olarak adlandýrýlan bir takým çetelere havale etmeleridir kuþkusuz.

Ýyi de bütün bu vahþi týrmanýþýn ardýnda yatan nedenler nelerdir? Neler olmuþtur da normal bir insan ömrü içinde toplum asayiþ yönünden tanýnmayacak bir çözülme ve çürüme içine girmiþtir? Nedenlerin baþýnda hiç kuþkusuz yoksul ve sömürülen kitlelerin zaman içindeki dönüþümü gelmektedir. Eskiden kýsmen sopa kimsen de dinin etkisiyle oldukça disiplin altýnda tutulabilen kitleler artýk zapt edilememektedirler. Emperyalist sermaye küreselleþme ataðýyla yalnýz kendi ekonomik ikbalini saðlama almayý kurgularken, kitleler üzerindeki etkileri hesap edememiþ görülmektedir. Örneðin, yeni para kýrma alanlarý çerçevesinde geliþtirilen bilgisayar ve inanýlmaz iletiþim aðlarýnýn, her türlü baþkaldýrý ve kanunsuzluk özentilerinin eline emniyeti açýlmýþ hazýr bomba sunma anlamýna geldiði kaçýrýlmýþ durumdadýr. 1990 ýn baþlarýndan itibaren dünya çapýnda her türlü sosyal savaþýmýn budanmasý ve örgütlerin daðýtýlmasý yoksul kitlelerin elinde hýrsýzlýk ve kapkaç türü alternatifler býrakmýþ görülmektedir. Gerçi emperyalist kapitalizm daima hayal ettiði biçimde, ayaðýna dolaþan sosyal zincirlerden kurtulmuþ, ancak bu kez de kendini genel bir asayiþsizlik ve terörizm bataðýnýn orta yerinde bulmuþtur. Öyle ki bugün varlýðýný ve saltanatýný korumak uðrunda akýl almaz koruma örgütleri kurmak ve teknolojiler geliþtirmek zorundadýr. Adeta sýðýnaklarda yaþamakta, her kapýdan geçiþi baþlý baþýna bir sorun olmakta, tam anlamýyla korku daðlarý beklemektedir.

Biz bakýþýmýzý kendi toplumumuza yöneltirsek durum hem ilginçleþmekte hem de biraz karmaþýklaþmaktadýr. Birçok konu gibi asayiþ konusundaki çürüme de Özal dönemi ile baþlamýþ bulunmaktadýr. Her türlü güvenceden yoksun kýlýnan insanlara yalnýzca köþeyi dönerek kendini kurtarmasý öðütlenmiþtir bu dönemde. Ayrýca þuursuzca silahlanma da özendirilmiþtir. “Ekonomik suça ekonomik ceza veririm” anlayýþýyla hayal kýrýklýklarýna ve ahlaki çözülmelere itilen kitleler de öyle ya da böyle kendi köþelerini kendileri dönmeye uðraþmaktadýrlar o zamandan beri.

Son dört yýldan beri ülkeyi yöneten iktidarýn ise, niteliði de, derdi de bambaþkadýr. Osmanlý’dan bu yana þamarlana þamarlana gelen bu dincilerin iki derdi vardýr. Birincisi öteden beri ayaðýna dolaþan Ordu’dan kurtulmak, diðeri ise, maðdur olarak gördüðü tabanlarýna ülke kaynaklarýný aktararak onlarý adam sýrasýna sokmak ve davaya adam kazanmak için saða sola türban giyme karþýlýðý para daðýtmak… Tabii bir de bu iki amaca ulaþmak uðrunda Avrupa Birliði’nin kapýsýnýn önünde Medine dilencisi gibi sürünüp durmak…

Ýþte iktidarýn niteliði bu olunca, hýrsýz üreten yaygýn sefaletin de, mevcut tablo karþýsýnda en basit asayiþ önlemlerinin alýnmamasýnýn da anlaþýlmayan tarafý kalmamaktadýr. Ýktidar benzeri görülmemiþ bir iþsizlik ve derin yoksulluk içinde kývranan kitlelerin üzerine bir de asayiþ amacýyla varmayý fazladan oy kaybý olarak deðerlendirmekte, bu çerçevede asýrlýk karakollarý kapatarak polisleri ortalýktan sistemli olarak çekmektedir. Tabii bu tablo karþýsýnda olan gene maðdur kitlelere olmakta, varlýklý kesim kendisine yönelttiði ülke kaynaklarýnýn bir bölümünü, yaþadýklarý lüks site ya da villalarý duvarlarla çevirip silahlý korumalar ve yüksek teknolojilerle güvenceye alýrken, kitleler evlerinde ve yollarda dehþet içinde baþlarýna gelecekleri beklemektedirler.