YALNIZLIK ÜZERÝNE

Bilmezler yalnýz yaþamayanlar,

Nasýl korku verir sessizlik insana;

Ýnsan nasýl konuþur kendisiyle;

Nasýl koþar aynalara,

Bir cana hasret,

Bilmezler.

Orhan Veli



Neler söylenmiþtir yalnýzlýkla alakalý olarak neler, anlatmakla bitmez. Kimi doðuþtandýr yalnýzlýk demiþtir, kimiyse insan kendi yalnýzlýðýný kendi yaratýr. Belki de doðrudur insanýn yalnýzlýðýný kendisinin yaratmasý. Korkudandýr, insanlardan kaçýþtýr, kendi içine kapanmadýr yalnýzlýk. Kim bilir belki de, yýpranmýþlýktýr, insanlarýn laflarýndan, boþ sohbetlerinden kaçýþtýr, yalnýzlýk…

Yeni bir þeyler arama, yaratma, üretme çabasý içinse, gereklidir yalnýzlýk. Sanatçýlar yazarlar, þairler yalnýz insanlardýr. Þöyle bir geçmiþe bakýnca da böyledir bu. Ýnsanýn kendini dinlemesi gerekir yeni bir þey üretmesi, topluma bir þeyler katabilmesi için.

Ýnsanýn yalnýzlýðý üretmek içinse bu çok güzel, yok eðer içine kapanma, insanlardan kaçýþ, bir iç hesaplaþma içinse, tamamen zararlýdýr ve insaný þizofreni yapar.

Kafka’ya göre insan yalnýz doðmaz, sonradan yalnýzlaþýr, belki toplum yapar bunu belki de kiþinin kendisinin tercihidir, yalnýzlaþmak.

Kafka, insan yaþamýnýn, insan tarafýndan sýnýrlandýðýný savunmuþ, “tükenmiþ var oluþlar” demiþtir. Ve hayattaki tek þeyin acý çekmek olduðunu savunmuþtur. Marguerite Duras’ýn þu sözleri de bunu desteklemektedir: “hiç gözyaþý dökmemek, yaþamamaktýr.” Gözyaþlarýnda gizlidir baþarýnýn sýrrý. Zaten fýrsatlarda acýlarýn içinde gizli deðil midir?

“Kesin olan tek þey acý çekmektir” diyen Kafka, yalnýzlýðýný iyi tanýmýþ, iyi deðerlendirmiþ ve kýsa olan, acýlý ömrüne birçok þeyi sýðdýrmýþtýr.

Öbür taraftan “Kendin ol!” diye baðýrmýþtýr Sokrates ve insanlarý düþünmeye teþvik etmiþtir. Sonuçta her doðru söyleyen gibi susturulmuþtur. Baský görmüþ, zehirlenmiþ ve öldürülmüþtür.

“Yalnýzlýk paylaþýlýrsa yalnýzlýk olmaz” deðiþmiþtir, Özdemir Asaf þiirinde. Çoðu þair gibi, yazar gibi, o da yazlýðýný satýrlara daðýtýþtýr. “Yazmasam çýldýracaktým” diye de ekleyivermiþtir. Onun için, bir kaçýþtýr, umuttur yazmak. Belki de yalnýz saatlerini deðerlendirmektir. Ýnsanýn en kýymetli saatleridir, yalnýz saatleri. Dinler kendini, düþünür insan, etrafýndakileri gözler, kurgular, loþ sokaklarý. Kendin olabilmen için yalnýz kalman gerekir, karanlýk ve boþluðu beklemen, gecenin büyüsünü deðerlendirmen. Böyle yaparsa, bir þeyler üretebilir insan.

Türlü türlü tanýmlanmýþtýr yalnýzlýk, kimi yalnýzlýk sonneti demiþ, kimisi ise viyolensel yalnýzlýðý, kimisi ise yalnýzlýðý ejdere benzetmiþtir.

Yalnýzlýk bir limandýr, bir sýðýnaktýr ve de insanýn kendini sakladýðý bir kuytudur…

Yalnýzlýðýndan korkar insan, hep kaçar ondan, kitaplara sarýlýr, ya da yeni fikir arayýþý içine girer, o da yetmez saatlerce alýþ veriþ yapar, yeni eþyalar, yeni kýyafetler alýr. Bir süre unutur yalnýzlýðýný, ama akþam olup havanýn kararmasý ile yine artar yalnýzlýðý, çünkü gece büyütür yalnýzlýðýný, bir asýr gibi gelir zaman, geçmek bilmez bir türlü.

Kaçýlmaz yalnýzlýktan, hep gölgen gibi peþinden gelir yalnýzlýk, koþarsýn kaçmak için ondan ama ne çare, o senden daha hýzlý koþar, yetiþir menzile. O halde ondan kaçmak niye? Yalnýzlýðýndan kaçma, onu anlamaya çalýþ!

Adalet Aðaoðlu “ yalnýzlýk çok deðil, deðerini bil” demiþ ve bu kýymetli zamaný deðerlendirmekten bahsetmiþtir. O halde neden kaçarsýn yalnýzlýðýndan, neden üretmezsin iyi bir þeyler!

En güzel yalnýzlýksa, üretken yalnýzlýðýdýr, yaratýcý yalnýzlýktýr.

Bir yazýya baþlamadan önce, sonunu hiç bir zaman göremez insan, bir bilinmeyendir yolun sonu. Seni neler bekler bilemezsin bu yolda. Ýlk satýrlarý yazarsýn, ilerlersin adým adým, ilham ise en yakýn arkadaþýn, alýr götürür seni bir bilinmeyene doðru, yalnýzlýk ise sýrdaþýn.

Eser daha oluþmamýþtýr, bir yabancýdýr sana, seninle beslenir ve büyür, sense ancak yazarak onu keþfedebilirsin. Ve bir zaman sonra, varýrsýn menzile. Son noktaný koyarsýn, geldiðin bu nokta, belki de hiç hayal etmediðin bir noktadýr. Ama býrakýrsýn her þeyi olduðu gibi. Ýçindeki bebek büyümüþ, meydana çýkmýþtýr artýk. Eserin bitmiþtir, sense yeni bir þeyler üretmenin sevinci ile sabahý selamlarsýn. Günün ilk ýþýðý ile beraber, yalnýzlýðýnda veda eder sana.

Siz nasýl deðerlendiriyorsunuz yalnýzlýðýnýzý, onun kölesi olarak, saate bakarak, sýkýlarak mý, yoksa siz onu mu köle yaptýnýz kendinize, o size mi hizmet etmekte?

Edip Cansever ise “ey yalnýzlýðýmý kuþatan yalnýzlýk” diyor satýrlarýnda. Yalnýzlýðý bile yalnýzlýkla kuþatýlmýþ, yalnýz deðil.

Ne kadar derindir ki bu yalnýzlýk, Nietzsche gibi bir bilgeye, insan için sürü dedirtmiþtir. “sen varya, ey sürü, yalnýzlýðýna bile tahammül gücü olmayan zavallý, hemen komþuna kaçarsýn sen, her þeyi sana benzeyen komþuna.” Ýnsan o kadar yalnýzdýr ki ve o kadar da yalnýzlýk sevmez, sýðýnýr bir yerlere. Ama içkiye, ama okumaya, belki de komþuya. Kaçar yalnýzlýðýndan.

Kimisi yalnýzlýðýný yaþar, mecburdur, çevresinde kimse yoktur çünkü. Kimisindeyse sürü yalnýzlýðý vardýr. Etrafý insanlarla doludur ama beni anlayan yok der, yine yalnýzdýr, yalnýzlýk gibi. Toplum içinde, kalabalýklar içinde, milyonlar içinde yalnýzdýr.

Aslýnda hepimiz ne kadar da yalnýzýz dünyada, Necip Fazýl’ýn dizelerinde ne kadar da açýktýr bu; Bütün insanlýðý dövsen havanda / Zerre zerre herkes niye yalýnýz.