HER EVE BÝR KÝTAPLIK

M.NÝHAT MALKOÇ


     Türkiye’de okuma alýþkanlýðýný artýrmak için hiçbir ciddi giriþimde bulunmuyoruz. Sadece lafýný edip duruyoruz; þikâyette bulunuyoruz. Bundan da anlaþýlýyor ki okumayýþýmýzý doðal karþýlýyoruz. Oysa Batýlý ülkelerde okumak günlük iþlerden sayýlýr. Kiþiler her nerede olurlarsa olsunlar her gün planlý olarak okurlar. Her gün düzenli olarak gazete okuyan, haftalýk ve aylýk dergileri takip eden bu kiþiler sürekli okumalarla hayatý anlamlý kýlarlar.

Evlerimizi daha güzel bir þekle büründürmek için hiçbir masraftan kaçýnmayýz. Gardýroptan koltuk takýmýna, çocuk odasýndan yatak odasý takýmýna kadar evlerimizde her türlü eþyayý en iyisinden alýrýz. Elektronik eþyalarla hayatýmýzý alabildiðince kolaylaþtýrýrýz. Bunlarýn biriken borçlarýnýn ödenmesi aylarýmýzý alýr. Rahatlýk ve konfor için yaptýðýmýz bu yatýrýmý eðitime yapmayýz. Bu hususta her nedense cimri davranýrýz. Çünkü eðitim uzun vadede verim alýnabilecek bir alandýr. Eðitim harcamalarýnýn karþýlýðý ilk planda görülmese de uzun vadede kendini gösterir. Onun içindir ki eðitim geleceðe yapýlan en kârlý yatýrýmdýr.

      Bazý evlerdeki lüzumsuz aksesuarlar hep dikkatimi çeker. Adam sigara içmez ama çeþit çeþit sigara küllükleri bulundurur evinde. Küllük bir yana hemen her marka sigaradan birer tane koyar dolabýnýn en görülen yerine. Yine bazý kiþiler bir damla alkolü bile aðýzlarýna koymadýðý halde her türlü içkiden birer þiþe bulundururlar. Anlamsýz bir ilgiyle koleksiyon oluþtururlar. Bu gibi garip davranýþlarý anlamakta zorlanýrým. Hiçbir mana veremem.

     Anlayamadýðým bir baþka husus da kitaplarýn vitrinlerde bir aksesuar, bir eþya gibi saklanmasýdýr. Bu düþünceyle kitap alan kiþiler, özelikle þekil itibariyle dýþardan hoþ görünen, düzgün duran ciltli kitaplarý tercih ederler. Bazýlarýnýn bürolarýnda kitabýn eþya olarak kullanýldýðýný görürsünüz. Büroya dýþardan giren kiþi kitaplara bakarak büro sahibinin çok okuyan biri olduðunu sanabilir. Bununla da kalmaz, kitaplarýn yazarlarýndan ve içeriklerinden o kiþinin düþünce dünyasýný da öðrenebilir. Bu çoðu zaman yanýltýcý olur.

     Aslýna bakarsanýz kitap ev eþyasý deðil, gerçek bir dosttur. Onlarýn dünyasýna girerek soluklanýrýz. Okuduðumuz öykü ve romansa kahramanlarýyla özdeþleþtiririz kendimizi. Onlar için sevinir, bazen üzülür, bazen de olaylarýn neticesini merak ederek bütün vaktimizi kitabýn sonundan haberdar olmak için harcarýz. Doðrusu, okunmayan kitap ev eþyasý hükmündedir. Bazý evlerde kitaplarýn yýllarca karýþtýrýlmadýðýný, üstlerinin toz baðladýðýný görürüz. Bu da gösteriyor ki evleri süsleyen kitaplara bakarak ev sahibinin kültür seviyesini ölçemezsiniz.

     Türk ve dünya klasiklerini alýp da birinci kitapta býrakan nice insanlar tanýrým. Bu kiþiler aylarca kitap taksiti öderler ama verdikleri paranýn karþýlýðýný alamazlar. Aslýnda aldýklarý eserleri okusalar karþýlýðýný fazlasýyla alacaklar. Kitabý ‘rafta þýk duruyor’ diye alanlar var bu memlekette. Bu kiþiler kitabýn içeriðinden deðil, görüntüsünden yararlanýrlar.

     Bazý kesimler kitap okuma iþini sadece öðrencilere has bir eylem olarak görürler; okumayý sadece öðrencilere yakýþtýrýrlar. Mesleðini bulmuþ, hayata atýlmýþ kiþilerin hâlâ ýsrarla kitap okuduklarýný görünce onlarýn bu davranýþlarýný yadýrgarlar. Okumak insan olmaktýr bence. Çok okuyan insanlar yeni düþüncelerle karþýlaþýp yeni dünyalar keþfederler.

     Kitaplarýn dünyasýna yolculuk yapmak ufkumuzu açar. “Sefiller” adlý dünyaca meþhur eserin büyük yazarý Victor Hugo “Kitaplýk kurmak, ibadethane yapmak kadar kutsaldýr.” diyor. Ýçinde kitap olmayan, kitap olduðu halde okunmayan evlerden hayatýn çekildiðine inanýrým. Her evde muhakkak bir kitaplýk olmalýdýr. Bu kitaplýkta asgari kültür seviyesi kazandýracak eserler bulundurulmalýdýr. Cicero, “Kitapsýz bir ev, ruhsuz bir vücuttur.” diyerek konuya farklý bir açýdan bakýyor. Büyük düþünür Konfüçyüs’ün Tanrýdan en büyük dileði kitap ve çiçektir. O: “Tanrým bana kitap dolu bir evle, çiçek dolu bir bahçe ver.” der.

     Her ilde, hatta bazý ilçelerde umumun istifadesine açýk kütüphaneler olsa da her evde muhakkak bir kütüphane olmalýdýr. Kitaplýklar bize okumayý hatýrlatýr, çocuklarýmýza kitabý sahiplenme duygusu kazandýrýr. Bu düþüncelerle herkesi kitaplýk kurmaya çaðýrýyorum.