“EYLÜL IRMAKLARI” GÖNÜLE AKIYOR

M.NÝHAT MALKOÇ

     Her çýkan kitap beni, istediði oyuncaðý satýn alýnmýþ çocuklar gibi sevindirir. Kitabýn doðuþunu insanýn doðuþu kadar anlamlý ve muteber sayarým. Çünkü bana göre kitaplarýn da kendince bir sesi, dili ve yüreði vardýr. Her birinde nice hayatlar saklýdýr. Onlarý okudukça bu hayatlarýn ve fikirlerin içine destursuzca gireriz. Bizleri hep güler yüzle karþýlarlar.

     Ülkemizde her yýl hemen her düþünceden ve türden binlerce yeni kitap, raflardaki yerini alýr. Vitrinler gül bahçelerine dönüþür. Ýnsanlar; düþüncelerine yakýn bulduklarý, ilgi duyduklarý kitaplarý satýn alarak kütüphanelerine kazandýrýrlar. Bizim gibi eli kalem tutan kiþiler için kitap, hava ve su gibi elzemdir. Öyle ki, sayfalar devirmediðimiz akþamlar gözümüze uyku girmez. Yazan kiþiler birbirlerinin halini bildiði için yeni çýkardýklarý kitaplarýndan imzalayýp dostlarýna gönderirler. Bu, yazar dayanýþmasýnýn en güzel örneðidir.

     Bu senenin son aylarýnda kýymetli þair ve yazar dostum Mustafa Özçelik, bu yýl yayýnladýðý kitaplardan bir demet gönderdi bana. Birbirinden deðerli bu kitaplardan özellikle “Eylül Irmaklarý” adýný taþýyan, ilgimi çekti. Çünkü þiirsel bir ismi vardý kitabýn… Fakat bu bir þiir kitabý deðildi. Özçelik son dönemlerde yazmýþ olduðu denemelerini bu isim altýnda bir araya getirmiþti. Sütun Yayýnlarý tarafýndan yayýnlanan ve 156 sayfadan meydana gelen eserde 25 tane deneme bulunuyor. Bu denemeler son dönem edebiyatýna ýþýk tutuyor.

“Eylül Irmaklarý” adýný taþýyan bu kitap üç bölümden oluþmaktadýr. Birinci bölümdeki iki deneme Yunus Emre’yi, iki deneme Nasrettin Hoca’yý, iki deneme Yahya Kemal’i, birer deneme de Mehmet Akif’i, Ahmet Hamdi Tanpýnar’ý, Leyla ve Þeref Haným’ý konu edinmiþtir. Yazar, ikinci bölümde ikiþer yazýda Necip Fazýl’ý, Samiha Ayverdi’yi, birer yazýda A. Nihat Asya’yý, Bahattin Karakoç’u, Nurettin Topçu’yu, Sezai Karakoç’u ele almýþtýr. Üçüncü bölümde ise günümüzün deðerlerine yer vermiþtir. Bu kýsýmda sanatçýnýn kiþilik ve sorumluluk boyutlarýný sorgulamýþtýr. Son dönem þiirindeki simalardan M. Atilla Maraþ’a, merhum M. Akif Ýnan’a, Metin Önal Mengüþoðlu’na, Nezir Akalýn’a, Mustafa Miyasoðlu’na, A. Vahap Akbaþ’a ve gölgede kalmýþ bir þair olan Ahmet Veske’ye deðinmiþtir.

Eskiþehir’den Türkiye’ye seslenen, arý gibi çalýþkan ve verimli olan Mustafa Özçelik, üslup sahibi bir þair ve yazarýmýzdýr. Onun þiirleri de, denemeleri de oturmuþ bir kalemden çýkmýþ intibaýný verir. Düzyazýlarý, özellikle de denemeleri þiir renginde ve tadýndadýr. Yirmi bir yaþýnda edebiyat hayatýna atýlan bu usta kalem, 32 seneden beri aralýksýz yazmaktadýr. O, edebiyatýn her sahasýnda özellikle þiir, deneme, makale, biyografi, öykü, masal, günlük türlerinde çalýþmalar yapmaktadýr. “Geliþme, Mavera, Yöneliþler, Ýslâm, Kadýn ve Aile, Ýlim ve Sanat, Gül Çocuk, Dolunay, Düþ Çýnarý, Dergâh, Kayýtlar, Kültür Dünyasý, Kýraðý, Kardelen, Seviye, Kitap Dergisi, Bu Meydan, Kalem ve Onur, Güneysu, Kubbealtý Akademi, Bizim Külliye, Yansýma, Bir Nokta, Vuslat, Edebiyat Ortamý, Taþra Edebiyat, Yedi Ýklim, Yitik Düþler, Ay Vakti, Gonca Çocuk” dergileri onun edebî verimlerini gün yüzüne çýkardýðý, okuyucuyla buluþturduðu periyodik yayýnlardýr. Yýllardan beri bu kadar çok yayýnda edebî verimlerini yayýnlayan velut bir yazarýn üslubunun oturmuþ olmasý tabiî bir neticedir.

Yazarlar çok okuyan insanlardýr. Baþka bir deyiþle çok okuyan insanlar zamanla yazar olurlar. Çünkü okumak dolmak, yazmak boþalmaktýr. Okuduklarýmýz bizde bir birikim oluþturur, bu birikim zamanla inkiþaf alaný arar kendine. Ýþte bu noktada yazmaya, bildiklerimizi paylaþmaya baþlarýz. Mustafa Özçelik de böyle oluþturmuþ Eylül Irmaklarý’ný… Bu kitap özellikle oturulup yazýlmamýþtýr. Yazar deðiþik dergilerde yayýnladýðý yazýlarýný bir araya getirmek istemiþ, daðýnýklýðýn önüne geçerek tabir caizse onlarý zapturapt altýna almýþtýr.
Yazar Özçelik, “Eylül Irmaklarý” adlý eserinin önsözünde : “Bir yazar, yazar olmaktan çok, öncelikle iyi bir okuyucudur. Hem çaðdaþlarýný hem de önceki dönem yazarlarýný ciddi okumak durumundadýr. Bu faaliyet sadece okumakla da sýnýrlý kalmamalý, yazarlar ve eserleri üzerinde düþünmeli, yorumlar yapmalýdýr.” diyerek bu eylemi elzem bir iþ olarak görüyor.

“Eylül Irmaklarý” adlý deneme kitabý özellikle son dönem edebiyat çevresine ýþýk tutuyor. Bu ýþýðýn huzmelerini takip ederek yeni dönemin özüne giden kapýyý aralýyoruz. Bu kitapta Türk þiirinin en gür sesli þairi Yunus Emre’den, hoþgörünün mimarý Mevlana’ya kadar pek çok millî ve evrensel deðerimizi bulabiliyoruz. Kitap Yunus Emre’yle baþlýyor, Ahmet Veske’yle nihayetleniyor. Bu iki þair arasýnda, edebiyat aðacýnýn yüksek dallarýnda gezinip duruyoruz. Yerle sema arasýnda diyardan diyara dolaþýyoruz. Her edip bir renk ve çeþni sunuyor tasavvurumuza… Özçelik’in tutarlý ve isabetli eleþtirileri önümüzü aydýnlatýyor. Edebiyata onun gözüyle baktýðýmýza deðiyor. Zira o, deðerlendirmelerinde bizi yanýltmýyor.

Özçelik’in çok okuyan ve muhakeme eden bir insan olduðunu biliyorum. Bunun ipuçlarýný eser ve edip deðerlendirmelerinde açýkça görebiliyoruz. O, denemelerinde malumu ilan etmiyor, bilhassa bilinmeyenleri okuyucuya sunmayý, söze doyumsuz bir lezzet katmayý öncelikli gaye ediniyor. Deðerlerimize onun gönül dünyasýndan baktýðýmýzda evvelden oluþmuþ önyargýlarýmýz da güneþe deðen buzdaðlarý gibi eriyip gidiyor. Neticede yalandan ve abartýdan arýnmýþ, asýl marifeti samimiyet olan sözler kalýyor kelam eleðinin üstünde…

Anadolu’da Yunus’u ve Mevlana’yý bilmeyen ve sevmeyen yoktur. Fakat bazý kesimler Yunus’u ve Mevlana’yý kendi emellerine alet etmek için hakikatleri tersyüz ediyorlar. Bu kesimlerin temsilcileri olan kalemler, çok farklý ve bir o kadar da bizden uzak bir portreyle karþýmýza çýkýyorlar. Bir de bakýyorsunuz ki Yunus Emre, Allah aþkýný kapýnýn dibine koymuþ, affýnýza sýðýnarak söylüyorum, bir zampara olup çýkmýþ karþýmýza. Mevlana’nýn hak ve hakikat paydasýnda hocalarýyla olan samimiyeti de baþka þekillerde algýlanmýþ, zihinler bulandýrýlmýþ, inançlý kesimlerin aklýnýn ucundan bile geçmeyen þeyler yakýþtýrýlmýþ bu halk ve Hak dostlarýna. Bu gibi deðerleri, Mustafa Özçelik gibi dürüst ve inançlý kalemlerden okursanýz fikir bataklýðýna saplanmazsýnýz. Onun içindir ki bu kýymetli gönül adamýnýn süzgecinden süzülen hakikat damlacýklarýný çok önemsiyorum.

Dedim ya, deðerlerimize ve deðerlilerimize bir de Özçelik’in hakikat penceresinden bakalým. O, hayata dair isabetli teþhislerde bulunuyor. Bununla da kalmayýp manevî tedavi yollarýný da sýralýyor. Bir çeþit gönül tabipliði yapýyor. Eylül Irmaklarý’nda onun, yozlaþtýrýlan hayata dair isabetli teþhislerinden ve tedavi önerilerinden bir demet sunmak istiyorum sizlere:

“Kendimizi, insanýmýzý, insanlýðýmýzý kaybediyoruz. Patron zalim, iþçi hilekâr, sultan adaletsiz, âlim cahil… Eþyanýn dilini unutmuþ, solan çiçeðin, kuruyan ýrmaklarýn feryadýný duyamýyor hale gelmiþiz. Onca mal gönül darlýðýmýzý gidermiyor, onca kitap, dergi, gazete bizi hakikatin bilgisine ulaþtýramýyor. Bilim adamýmýz doðruyu öðretmiyor/öðretemiyor. Sanatçýmýz varlýðýn ve var edenin sýrrýný hissettiremiyor. Ressamýmýzýn gönül gözü kapalý… Patronumuz rüyasýnda para yýðýnlarýndan baþka bir þey görmüyor. Siyasetçimiz hilekâr, dostlarýmýz riyakâr, rakamlarýmýz sevimli, çiçeklerimiz susuz. Vaizin sesi ulaþmýyor içimize, kitap sayfalarý içimizi karartýyor. Musiki, bir felaket çýðlýðýna dönüþüyor ve hiçbir noktada birleþemiyoruz. Düþünelim… Birleþemeyenler ‘Bir’e nasýl gidecekler? Ýþte Yunus, bu birleþtiriciliðin “Bir’e gitmenin de sýnavýný vermiþ bir insan. Öyleyse onunla beraber, önce tövbe ederek sonra ‘bismillah’ diyerek söylemeye baþlayalým: Daðlar ile taþlar ile çaðýrayým Mevla’m seni!”(“Yunus Emre’yi Yeniden Okumak” , Eylül Irmaklarý, s.14)

“Eylül Irmaklarý” isimli deneme kitabýnda ansiklopedik bilgilere yer vermiyor Mustafa Özçelik… Bu eserde þiir altyapýsý güçlü bir þairin doyumsuz mensur yazýlarýyla gönlümüze ziyafet çekiyoruz. Onun satýrlarýnda edebiyatýn derinliklerine yol alýyoruz. Bizleri nükteleriyle güldüren Nasrettin Hoca’nýn bir mutasavvýf ve bilge insan olduðu gerçeðini ondan öðreniyoruz. Mevlana âþýðý iki kadýn þair Leyla ve Þeref Haným’ýn hayatýndaki sis perdelerini yine o aralýyor. Yahya Kemal’deki tarih þuurunu ve milliyet telakkisini bu kadar sade ve sade olduðu kadar da derin anlatan baþka bir kalem erbabý az bulunur.

Eylül Irmaklarý, daha evvel yine ayný yayýnevi tarafýndan yayýnlanan Nun ve Kalem’in bir devamý izlenimi veriyor. Bu eser de bize denemenin doyumsuz hazzýný vermiþti. Bizler bu denemeler zincirinin yeni halkalarýný büyük bir iþtiyakla bekliyoruz. Kalemin hiç susmasýn.