Lütfen biri söyleyebilir mi? hangi grup insan "modern kent" kavramýnýn içini dolduruyor. Yüksek gelir grubu mu? Rant sahibi mübarek insanlar mý? Ayýn sonun ite-kaka getiren orta halli vatandaþ mý? Kim bu modern kentli sözde yirmi birinci yüzyýl insaný? Belki bu bir masal??

Peki o halde “modern kent” diyebileceðimiz kavramý oluþturan insanlarýn “kentli” olup olmadýðý tartýþýlabilecek bir konu iken sadece gecekondularý yýkýnca mý gerçekleþtirmiþ olacaðýz kentsel dönüþüm projelerimizi? Sadece bu mudur?

“Kentle bütünleþememiþ insan topluluðu” gözüyle bakýlanlar bir tarafa kent içinde doðup büyümüþ insanlar kentle ne kadar bütünleþebiliyor ki! Bütün bunlarý iyice irdelemek gerekir.

2005 yýlýnda "Yýpranan Kent dokularýnýn Yenilenerek Korunmasý ve Yaþatýlarak Kullanýlmasý Hakkýndaki Kanun Tasarýsý"nýn yasalaþmasýyla Roman vatandaþlar yaþadýklarý yerlerden koparýlarak zorunlu göçe tabi tutuluyor, fakat isterlerse uzun vadeyle borçlanarak ev sahibi olmalarý da isteklerine býrakýlýyor."Sözde Kentsel Deðiþim" bu yolla gerçekleþecek iþte! Sadece Þehirlere makyaj yapmakla deðil eðer dönüþüm yapmamýz geren alanlardaki kültür dokusunu koruyamayacaksak, insaný bir kentli haline dönüþtürecek uygulamalardan yoksunsak ne anlayacaðýz kentsel dönüþümden. En son yapmamýz gerekeni en önce yapýyor gibi görünüyoruz. Önce gecekonduda ve konutta yaþayan insan arasýndaki kültürel farklarýn ve bu farklarýn giderilmesi yönündeki açýlýmlarýn aktif hale getirilmesi gerekir.

Bu önlemlerin alýnmasý, sorunlarýn giderilmesi sadece bizim ülkemizde deðil tüm dünyada benzer manzarasý olan þehirler için çözüm bekleyen bir durum. Brezilya'da ve Arjantin'de "favela" adý verilen gecekondu mahallerinde fakirlikle yaþam direnci arasýnda gidip gelen insanlar yaþýyor. Buralarda uyuþturucu problemi, cinayet, çeteleþme kol geziyor. Güney Afrika'da Johannesburg yakýnlarýndaki -bir ara dünyanýn en tehlikeli bölgesi kabul edilen- Soweto'da açlýk ve periþanlýðýn fotoðrafý turist rehberleri eþliðinde çekiliyor. Ayrýca bu kent parasý olsa da burada yaþamaya devam eden zengin zencileri de barýndýran yani kendi içinde bir ayrýmlaþma yaþayan ilginç bir yer. Diðer yandan Hindistan ticaretinin ve sinemasýnýn kalbi Bombay 1970'lerden bu yana göç almakta ve diðer yüzüyle varoþ bir kent...

Bu saydýklarýmýzdaki gecekondu olgusunu –ki Türkiye’deki örnekler de bunlara benzer- düþük standartlardaki yapý malzemesiyle yapýlan derme-çatma ev olarak düþünebiliriz. Ama Cezayir, Tunus gibi Afrika ülkelerinde "bidonville" denen teneke ve düzeltilmiþ petrol bidonlarýndan yapýlmýþ barakalarda milyonlarca insan yaþadýðý mekanlarý "gecekondu" olarak nitelemek bile pek mümkün görünmüyor. Bidonvillerin etraflarý ya tellerle ya da Güney Afrika'da olduðu gibi yüksek duvarlarla çevrilmiþ güvenlik adýna. Bidonville örneðini gecekondu örneðiyle bir tutamayýz. Bu durumda gecekondu "saray yavrusu" olur çünkü.

Bütün Dünya’daki örneklemeler bir yana, kentsel dönüþüm uygulamalarý adýna hep ayný hata yapýlýyor. Unutulan nokta þu ki bu geçiþ kültürünün insanlarýnýn yaþadýðý yerlerden ve dolayýsýyla kültürlerinden koparýlmýþ olmalarý onlarý hiçbir zaman kentli yapmayacak. Geleceðe dair yaþam sevinci beslemeleri, eðitim düzeyini yükseltmeleri, istihdam anlamýnda yönlendirilmeleri, vasýfsýz iþçiden çok kalifiye birer elemana dönüþtürülmeleri için, sosyal anlamda kendilerini ifade edebilecek koþullara ulaþmalara için çalýþmalar yapýlmasý gerekir. Bunlarýn yapýlmasý demek “modern kent” sözcüðünün anlamýný dolduracaktýr sanýrým…