Bir Cumartesi günü televizyonu açtým. TRT 2’de saz çalan bir adam. Pos býyýklý, boynunda kýrmýzý bir eþarp var. Çok da zorlanmadan bu kiþinin bir alevi vatandaþ olduðunu anladým.

Sazla Yemen türküsünü çalýyordu. Söylemeye baþladý. Yakýn plandan çekim yapýlýyordu. Arkasýnda bir senfoni orkestrasý vardý. Sonra anladým ki türküyü söyleyen kiþi konservatuar eðitimi almýþtýr. Zaten üzerinde orkestra elemanlarý gibi bir frak vardý. Ama gömleðinin düðmesini açmýþ, kravatýný çýkarmýþ, al kýrmýzý bir eþarbý doðulular gibi boynuna sarmýþ. Sazý býrakýp söylemeye ayakta devam etti. Türküyü dinlerken bir yandan kafam çalýþýyordu. Evet, Alevi vatandaþýmýz artýk kimliðini gizlemeden, baský görmeden televizyonda türkü söyleyebiliyor. Arkasýnda bir orkestra. Bu tablonun oluþmasýnda kimlerin emeði var. Cumhuriyet olmasaydý mümkün müydü onu böyle dinlemek? Ama Cumhuriyetin de bir ayýbý vardý ki kendisini sonuna kadar destekleyen alevi vatandaþlarýna sahip çýkmadý. Milliyetçi cumhuriyet Müslümanlýðý ve ayný zamanda yalnýzca Sünniliði ön planda tuttu. Operadan yetiþen bir sanatçý olan Ruhi Su da türkü söylemeye niyetlenince, el üstünde taþýnmasý gerekirken, solcu kimliði ile birlikte birdenbire kendisini çok küçük bir grup içinde, dýþlanmýþ olarak buldu. Yemen Türküsünü o da söylemiþti.


YEMEN TÜRKÜSÜ
Havada bulut yok, bu ne dumandýr
Mahlede ölen yok, bu ne figandýr
Þu Yemen elleri ne de yamandýr
Ano Yemendir / Gülü çemendir
Giden gelmiyor / Acep nedendir
Burasý Muþ'tur / Yolu yokuþtur
Giden gelmiyor / Acep ne iþtir
Kýþlanýn önünde redif sesi var
Bakýn çantasýnda acep nesi var
Bir çift kundurayla bir de fesi var

Ano Yemendir / Gülü çemendir
Giden gelmiyor / Acep nedendir
Burasý Muþ'tur / Yolu yokuþtur
Giden gelmiyor / Acep ne iþtir
Mýzýka çalýnýr düðün mü sandýn
Al yeþil bayraðý gelin mi sandýn
Yemen'e gideni gelir mi sandýn

Dön gel aðam dön gel dayanamirem
Uyku gaflet basmýþ uyanamirem
Aðam öldüðüne inanamirem

Türkünün deðiþik biçimleri var ama ben bunu seviyorum. Muþ deðil Yemen’deki Huþ kalesiymiþ. Muþ’ta ovaymýþ, yokuþ yokmuþ. Kimin umurunda? Bütün türküler, masallar zaman içinde eklemelerle yaþar ve geliþir. Zamanla en güzel biçimini alýr. Bu biçimi ile Muþ’ta kalan bir genç kýzýn aðzýndan söylenmiþ gibi. Hem bunu söyleyenler acaba Muþlulara sormuþlar mý? Bir kent için bugünün þartlarýna bakarak eski zamanlar hakkýnda fikir yürütmek insaný þimdi olduðu gibi çok yanlýþ yerlere çýkarýr. Eskiden ovalarda yerleþim yeri mi vardý? Bütün kentler yamaçlardaydý. Bilirlerdi çünkü zeminin saðlam olmadýðýný, ovalarý sellerin bastýðýný. Bir de Muþluya sorun bakalým ne diyor:

http://www.mus.gen.tr/pages.asp?id=18

Biraz daha dikkatle okunursa, ‘yolu yokuþtur’dan Muþ’un içindeki deðil, Muþ’a giden yolun yokuþ olduðu anlaþýlýr.

http://site.mynet.com/burasi.mustur/turkuinceleme.htm

Ben size diyeyim mi? Bazý Kürt þovenler o kadar þoven ki Osmanlý Devleti için Kürtlerin can vermiþ ve bu türkünün bütün Türkiye’ye mal edilmiþ olmasýný içlerine sindiremiyorlar. Fakat haksýzlýk etmeyeyim, bu deðiþiklik Türk þovenler tarafýndan da yapýlmýþ olabilir. Yine ayný sebeple. Halký daha çok Kürt kökenli olan Muþlularýn Osmanlý için can vermiþ olmasýný içine sindiremeyen þoven Türkler. Ayrýca Türküyü çok sevdiði için dayanamayýp birinin hýrsýzlýk yapmak istemesi de mümkün. Yani her þey mümkün. Burada þunu da belirtmem gerekir. Bu türküye Yemen Türküsü denmesinin sebebi Yemen'de söylendiði için deðil, Yemen'le ilgili olduðu içindir. Belki yanlýþ bir þey yapýlýyor ama Yemen'le ilgili daha tanýnmýþ bir türkü olmadýðý için ne kast edildiði hemen anlaþýlýyor.

Görüyor musunuz bir türkünün çevresinde neler dönüyor.

Yemen’le ilgili biraz bilgi:

“…binlerce þehit verilen, bir çok insanýn acý çekmesine neden olan yemen, kanuni* döneminde mýsýr valisi hadým süleyman paþa'nýn birinci hint seferi sýrasýnda (1538) geçirilmiþ, fajat bir süre ayrý eyalet olarak idare edilmiþ. bir ara çýkan istanlar bastýrýlmýþ ve sonunda yemen, mýsýr valisi tarafýndan keisn olarak osmanlý ülkesine katýlmýþ(1568).
buna raðmen yemen, daima osmanlý ülkesinin bir sömürücüsü olmuþ, ne orduya tek asker ne hazineye tek kuruþ vermemiþ olsa da, durmadan yük olmuþtur. buranýn yabancýlara karþý korunmasý için bile anadolu ve rumeli'den askerler gelirmiþ. mekke ve medine gibi islam alemi için kutsal sayýlan yerleri elde tutma isteði osmanlý devletine pahalýya mal oluyormuþ.
arap liderler ve yemen halký, ingilizlerle anlaþma imzalarlar ve birleþip osmanlý'ya karþý savaþýrlar.
osmanlý kuvvetleri arabistan yarým adasýnda çok zor durumda kalýr beþ cephe açýlmýþ, tek baþýna osmanlý'ya karþý ingiliz ve arap birlikleri savaþýrlar. bu yüzden bu savaþa umutsuzca, daha köylerinden çýkarken savaþa giden gençlere dönmeyecek gözüyle bakýlmýþ. 130.000 civarýnda 12-30 yaþlarý arasýnda gencin öldüðü bu savaþa asker gönderen ailelerin yaktýðý türküdür bu da.”

Þebnem Ferah’tan Yemen Türküsü

http://www.youtube.com/watch?v=AZWc3QdX_7I&feature=related

Ey göz alabildiðine uzanan büyük Türk mezarlýðý!
Nice genç evlatlarý yuttun
Onlarýnda hevesleri, arzularý vardý.

Akþam güneþinin altýnda daldýðýn derin hülyalarýnda ne korkunç çýðlýklar gizli!
Etleri, kemikleriyle besleyerek baðrýnda büyüttükleri kayýn aðaçlarýnýn dallarýnda gecenin sessizliði matemlerin en içlisini dokuyor.
Gün aðarýrken kim bilir kaç bülbül feryatlarýný dile getiriyor!..
Bir zamanlar endiþeyle, elemle andýðýmýz Yemen sayýsýz gencimize mezar oldu.

Yýllarca,
“Gece bir ses geldi derinden
Beni mi çaðýrdý Yemen çöllerinden”
Diyen yaþmaklý kýzlarýmýzýn yürekleri orada çarpardý.

Cihan biliyor ki, hiçbir milletin evlatlarý onlarýn þartlarýnda, onlar gibi savaþmadý.
Destanlarýn en dokunaklýsýný arkalarýnda býrakmadý.
Ne hazindir ki þimdi o ýssýz vadilerde, engin çöllerde ne mezar taþlarý, ne de ziyaretçiler var…

Ansiklopediler “Yemen’de ölen Türklerin sayýsýný tarih bilmiyor, öðrenmekten de korkuyor” derlerken nesillerle süren dramýmýzý anlatýyorlar.
Fakat hiçbir dram unutmak ve unutulmak kadar dramatik deðildir.

(Bu yazý Þebnem Ferah’ýn okuduðu klipte vardý. Kimin yazdýðýný bilmiyorum)

Ercan Irmak’ýn neyinden Yemen Türküsü
http://www.youtube.com/watch?v=QWp5pKTNQLU&feature=related
Ferhat Göçer’den Yemen Türküsü (Yavuz Bingöl olduðunu söyleyenler de var, bilemiyorum)

http://www.youtube.com/watch?v=-VDm4g7F3fE&feature=related

Þu Yemen’e giden sular akmýyor
Cerrah gelip yaramýza bakmýyor
Yiðitlerin hiçbirisi kalkmýyor
Yemen çöllerinde kaldým Allah’ým

Emre Altuð’dan Yemen Türküsü (Eve Giden Yol)

http://www.youtube.com/watch?v=3yWxEGoZaqU&NR=1

Arzu Þahin’den baþka bir Yemen Türküsü

http://www.youtube.com/watch?v=SoCuyGclzc4&feature=related

Bu türkü bir yerinde Osmanlý Paþasýný havada halkalar çizerek avýna saldýrmaya hazýrlanan bir kuzguna benzetiyor. “Param yok, bedel ödeyemiyorum, üç yetimle ben ne yapacaðým?” diyerek bu kez bir annenin aðzýndan daha kiþisel bir sorun dile getiriliyor. Ama doðrudur. Hepsinin de kiþisel hevesleri, arzularý yok muydu?

Ýngiliz Hindistan’dan, Nepal’den, Fransýz, Cezayir’den Afrika’dan insanlarý getirip karþýmýza düþman askeri olarak çýkarýrken bizimkiler din kardeþi dediðimiz Araplarý, örgütleyemediler. Tek kaynak hiçbir þey verilmeyen ama hep alýnan Anadolu’ydu.

Bizden de bir parça götürerek gittiler, hiçbir zaman bizim olmayan ve olmayacak topraklarda boþu boþuna hayatlarýný verdiler.

Ne kadar kýzsak, ne kadar üzülsek, aðlasak olan olmuþ artýk. Olanlarý geri döndüremeyiz. Ama hiç olmazsa gelecekte ayný þeyleri bir daha yaþamamak için belki önlem alabiliriz.
9.Þubat.2008