Sabahleyin uyanýp, o günün ilçemizin pazarý olduðunu hatýrlayýnca,nedense afaganlar basar beni. Ýçimin daraldýðýný hissederim. Pazara gitmek sanki bir atla bir deveymiþ gibi, gözümde büyür hep. Oysa evim Pazar yerine çok yakýndýr. Birkaç dakikada varýrým pazar yerine.

Benim sýkýntým ya da telâþým, pazara gidebilmek için gideceðim yoldan kaynaklanmamaktadýr zaten. Pazarda yaþayacaklarým,göreceklerimdir beni sýkýntýya düþüren. Pazar dönüþünde kafamým bana aðýr geldiðini,vücudumda kaldýramayacaðým bir yorgunluk olduðunu hissederim. O nedenle bir an önce pazara gitmek ve bu yükten bir an önce kurtulmak isterim. Bir yandan da “Ha þimdi, ha birazdan!” diye, gitmeyi geciktiririm.

Neden mi böyle problem yapýyorum pazar iþini? Anlatmasý inanýn pek kolay deðil. Ama yine de deneyeceðim. Anlatmakla olmaz aslýnda. Benimle þöyle bir pazara gitmeniz gerekir. Ýþte o zaman bana hak verirsiniz. Þimdi evden birlikte çýkalým ve pazara gidelim. Ancak, biraz sabýrlý olmanýz gerek. Öyle her þeyi mesele yapan biri iseniz, iþiniz kötü. Haydi çýkalým evden, þu pazar yerine bir gidelim bakalým:

Sokak aralarýna geliþigüzel parkedilmiþ onlarca arabanýn arasýndan kendinize yol bulmak için çaba sarfetmekle baþlar pazar maceranýz. Pazar yerine yaklaþýr yaklaþmaz,bir uðultu duyarsýnýz. Biraz daha yaklaþtýkça,bu uðultu gürültüye,daha sonra da ne olduðunu anlayamadýðýnýz acayip seslere dönüþür. Daha Pazar giriþinde sinirleriniz bozulur.

Bir satýcý giriþte karþýlar sizi:”Ablaaaaaa! Portakal verelim portakaaaaaaal!” Diðeri ondan geri mi kalacak? Hemen alýr sýrasýný: “Finike bunlar Finikeeeeeee! Þekerde yok böyle tat alimallahhhh!” Satýcýlar birbirlerini kollar dururlar. Baðýran bir meslektaþýnýn gerisinde kalmamak için, seslerini, güçlerinin sonuna kadar kullanýrlar. Sonra bir baþkasý alýr sýrayý:” Bi datlý bi datlý ,gaynanamýn dilinden bile datlý!” Siz yoðun bir hafta geçirmiþsiniz, iþ yorgunusunuz, belki hastasýnýz, kimin umurunda?

Lâstik satan bir çocuk düþer peþinize. Lâstiði âdeta gözünüze sokacakmýþ gibi uzatarak “Teyze lâstik lâzým mý?” diye sorar. “Hayýr!” dersiniz, anlamaz.”Ama çok ucuz.” Diye peþinize takýlýr. Bir ara kalabalýkta kaybeder sizi, sonra tekrar çýkar karþýnýza. Ve ayný soruyu sorar:”Ablaaa! Lâstik lâzým mý?” Alacaksanýz da sinirlenir, almazsýnýz. Sýrf inat olsun diye. Ben öyle yaparým genelde.

Bir domates satýcýsý,tezgâha yanaþan yaþlý bir kadýna ;”Testereniz var mý teyze testereniz?”diye sorar sýrýtarak. Kadýn þaþkýnlýkla, “Ne testeresi evlâdým?” der demez; satýcý patlatýr cevabýný:”Teyzeciðim! Bu domatesler kaya gibi. Üstünden kamyon geçse bir þeycikler olmaz alimallah! Býçak bile iþlemez bunlara. Ancak testere ile kesebilirsiniz. Kaya marka kayyyyaaaaaa!” Kadýn içinden eminim bir “Fesüphanallah!”      çeker.

Kadýn domatesleri seçmek için daha elini tezgâha uzatýr uzatmaz satýcý uyarýr : ”Mýncýklama teyze. Ben veririm sana.” Bir makine hýzýyla domatesleri poþete koyar. Þöyle arkalardan arkalardan alýr hep. Önde iri,taþ gibi, üzerinden kamyon bile geçse(!!!) hiçbir þey olamayacak olan domatesler dururken, o el çabukluðundan yararlanýr. Ezik ya da olgunlaþmamýþ veya küçük domatesleri doldurur. Hem de kadýnýn istediðinden bir kilo fazla tartar.”Üç kilo geldi be teyzeciðim. Olsun mu?” Kadýnýn “olmaz” demesine zaman býrakmadan, baþlar lâf ebeliðine:”Teyzeciðim iki ay durur bu domatesler. Bulmuþken al üç kilo. Her zaman bulamazsýn böyle kaya gibi domates.” Böylece kadýna,istediðinden bir kilo fazlasýný verir. Baþka türlü nasýl bitirsin bir kamyon domatesi?

Bazý satýcýlarýn baðýrýþlarýný duyarsýnýz da,(Duymak ne demek, kulaðýnýzda seslerin yankýlandýðýný hissedersiniz.) ne dediklerini anlayamazsýnýz. Söylediði kelimelerin içinden, sattýðý þeyin adýný anlayabilirsiniz ancak. Belli ki ürünün özelliklerini, ne bileyim meziyetlerini sayýyordur baðýra baðýra. Yani, bunun böyle olmasý gerektiði düþüncesinden hareketle tahmin edersiniz, sattýðý ürünü övdüðünü. Baðýran baðýrana. Herkes birbirinin sesini bastýrmaya çalýþýr.

Bir de bazý yiyeceklerinin kilosunun kaça geldiðini de hesaplayamazsýnýz o kargaþa içinde. Örneðin patatesi sorarsýnýz, “Beþ kilosu 1.000.000 Lira, üç kilosu 700,000 Lira, iki kilosu 500.000 Lira.” deyiverir bir jet hýzýyla. Ýþte o an bütün matematik bilginiz yok oluverir. Zaten kafanýz gürültüden allak bullak olduðu için, patatesin bir kilosunun kaça geldiðini hesaplayamazsýnýz. Ancak þunu anlayabilirsiniz:Demek ki birkaç kilo fazla alýrsam, kilosu daha ucuza gelecek.” Bunu anlayabilmeniz,bu sonuca varabilmeniz bile bir baþarýdýr aslýnda o kargaþa içinde.

Bir sebzeden yarým kilo,hele hele 250 gram almak gibi bir seçeneðiniz yoktur. Paranýzýn az olabileceðini ya da size yarým kilonun yetebileceðini anlayamazlar, anlamak istemezler.”Bir kilo verelim abla.” Derler. Bunu derken de satýcýnýn diþlerini gýcýrdattýðýný farkedersiniz.”Bozuk para da yok zaten.” Diye hemen bir bahane bulurlar.Bozuk paranýzýn olduðunu söylediðinizde ise poþeti bahane ederler.”Yarým kilo için poþet mi verelim?” derler.Poþetiniz varsa eðer, onlarýn da baþka bir bahanesi vardýr.Bu defa da yarým kilolarýnýn,ya da 250 gramlarýnýn olmadýðýný söylerler.Sanki bu iþin eðitimini almýþçasýna, ustaca yaparlar iþlerini.Size yarým kilo, bir kilo fazla vermek için, ellerindeki bütün kozlarýný oynarlar. Eðer ne yapýp edip yarým kilo almayý baþarýrsanýz, bu defa da satýcý ile poþet kavgasý yapmanýz gerekir.”Yarým kilo için bir de poþet mi vereceðiz!” diye azarlanýrsýnýz.

Hep satýcýlarýn günahýný almayalým. Sorun sadece satýcýlar deðildir. Pazara gelen vatandaþlar da gününüzün eziyete dönüþmesi için, ne gerekiyorsa yaparlar. Tezgâhlar arasýndaki daracýk geçitlerde ayak üstü muhabbete dalanlar olur. Yanlarýndan geçenlerin kendilerine dirsek atmalarýndan, omuz vurmalarýndan hiç rahatsýz olmazlar. Koyu bir muhabbete dalmýþlardýr. Kimi ev sahibinden yakýnýr,kimi kiracýsýndan. Hatta hükümet hakkýnda atýp tutarlar. Her þeyin ne kadar pahalý olduðundan, bir devlet dairesindeki iþlerinin nasýl zora sokulduðundan söz ederler. Sanki bir açýk oturumda gibidirler.

Bir de aylak aylak dolaþanlar olur pazar yerinde. Bunlar çok belli olurlar. Herkesin gözleri tezgâhlardaki sebze ve meyvelerde iken, bu kiþilerin gözleri fýldýr fýldýr etraftadýr. Bir yanda ellerindeki tesbihi þakýrdatýrken, diðer yandan etrafý dikizlerler.Suçlu arayan bir polis gibi, herkesin yüzünde gezdirirler gözlerini. Hatta yanýnýzdan geçerken sanki kazara çarpmýþ gibi, size sert bir omuz darbesi indirmeyi çok ustaca baþarýrlar.

Bazýlarý, alacaklarý meyvelerin tadýna bakarlar. Yerlere mandalina kabuðu, çocuklarýna yedirdikleri muzlarýn kabuklarýný atarlar. Tezgâh aralarýndaki dar geçitlerden bir an önce geçmek için sizi iterler,kakarlar,ayaðýnýza basarlar. Satýcýlarýn gürültüleri bir yandan,kalabalýk bir yandan, görgü kurallarýndan habersiz vatandaþlarýn davranýþlarý bir yanda derken, iyice sinirleriniz gerilir. Kendinizi eve nasýl atacaðýnýzý bilemezsiniz.

Eve gelip pazar malzemelerini boþaltýrken, nasýl olup da çürük-çarýk sebzeleri,meyveleri –deyim yerindeyse-size nasýl gagaladýklarýna þaþýrýr, kendinizi saf hissedersiniz. Pazarýn size verdiði yorgunluk nedeniyle, üzerinde fazla durmazsýnýz bunun. Pazar iþini görmek gibi büyük bir yükü atlatmýþ olmanýn verdiði rahatlýkla ve yorgunlukla kendinizi bir koltuða ya da bir divana atarsýnýz...

Bir bakarsýnýz ki, bir pazar daha gelivermiþ göz açýp yumuncaya kadar. Bir hafta önce yaþadýklarýnýzýn yeniden tekrarlanacak olacaðýndan emin bir þekilde ve çaresiz yeniden pazarýn yolunu tutarsýnýz.... Haydi kolay gelsin! Bu dert hepimizin. Bu filmi her hafta izliyoruz. Kahramanlarý belli, figüranlarý belli. Ya yönetmen? Ýþte onu hiç kimse bilmiyor.