22. Uluslar arasý Ýzmir Festivali Bu yýl Öksüz Kaldý

AKM, Muhsin Ertuðrul Sahnesi Derken Þimdi Sýrada Efes Antik Tiyatro mu var?

Seval Deniz Karahaliloðlu

Telaþlanmayýn. Þükürler olsun en azýndan (henüz) Efes Antik Tiyatro’yu yýkamýyorlar ama süresiz olarak kapatýyorlar. 22. Ýzmir Uluslar arasý Ýzmir Festivali bu yýl benim için buruk geçiyor. Annemsiz ve Efes Antik Tiyatrosuz geçecek öksüz bir festival izliyorum. Öncelikle sadýk bir festival izleyicisi olan annem yok. Ýkincisi festivalin olmazsa olmazý yok. Efes Antik Tiyatro da yok. Ýnanýlýr gibi deðil. Uluslar arasý Ýzmir Festivalinin simgesi haline gelmiþ olan Efes Antik Tiyatro bu yýl festival programýnda yer almýyor. Müzik dünyasýnýn efsane gruplarýný, orkestralarýný, tiyatro, opera ve bale topluluklarýný, sopranolarýný, tenorlarýný aðýrlamýþ olan, Elton John’un çalmaktan büyük keyif aldýðý, ünlü Tenor Jose Carreras’nýn verdiði konserlerin belki en heyecanlýsýna ev sahipliði yapmýþ olan, Ýzmirlilerin gurur kaynaðý Efes Antik Tiyatro sudan bahanelerle konserlere kapatýldý.

Ýþin garibi tam tamýna 22 yýldýr Efes Antik Tiyatroda çalabilmek için programýný ayarlamaya çalýþan Zubin Mehta, sýrf Efes Antik Tiyatro’da çalabilmek için Türkiye’ye geliyor. “Hayatýmda orkestrayý yönetmek istediðim en büyülü yer” dediði Efes’te orkestrasýný yönetemeyeceðini öðrenince acaba neler olacak?

Elton John konseri bütün dünyaya canlý olarak, eþ zamanlý yayýnlandýðýnda bu baþarýyý Ýzmir Uluslar arasý Festivaline ve Efes Antik Tiyatro’ya borçluyduk. Türkiye’nin binlerce dolar harcasa da yapamayacaðý bir reklamý bedavadan Elton John’a yaptýrtan efsane tiyatromuz sebepsiz sualsiz kapatýldý! Tabii resmi bir gerekçemiz var (!). “Kazý ve yenileme çalýþmalarý”. Efes Antik Þehrinin gün yüzüne çýktýðý tarihten bu yana her yýl zaten düzenli olarak devam eden bu rutin iþlem ne ölçüde ciddi bir “mazeret” olarak kabul edilebilir ki?

Muhsin Ertuðrul, AKM derken sýra EFES ANTÝK TÝYATRO’YA geldi. “Yýkamýyoruz bari kapatalým” mantýðýyla hareket edenler, sadece Türkiye’yi bütün dünyaya tanýtan Uluslar arasý Ýzmir Festivali’ni deðil ayný zamanda sanatý ve sanatçýlarý da baltalamaya çalýþýyorlar.

Yýllardan beri sürekli onarým gören Efes Antik Tiyatro’nun belki de paha biçilemez deðerinin en çok farkýnda ve bilincinde olan kurum Uluslar arasý Ýzmir Festivalidir. Festival yönetimi, festival tarihi boyunca tiyatro konusunda alabildiðine özenli ve dikkatli olmuþtur. Efes Antik Tiyatro’ya zarar vereceði gerekçesiyle, konser sýrasýnda çok geliþmiþ ses sistemlerinin kullanýmýna izin vermeyerek, tiyatronun akustik yapýsýna uygun konserler düzenlemeye özen göstermiþtir. Özellikle tiyatroya zarar verebilecek herhangi bir teknik donanýma þiddetle karþý çýkarak, tiyatroyu “koruyarak” kullanmýþtýr. Bütün bunlar dikkate alýndýðýnda, Ýzmir Uluslar arasý Festivali’nin Efes Antik Tiyatro’yu konser amaçlý kullanma talebi önceden bilindiði halde Bakanlýðýn “kazý ve yenileme çalýþmalarýný” mazeret göstererek neden izin vermediðini ve özellikle bakým çalýþmalarýný neden Haziran ayýna aldýðýný anlayabilmek mümkün deðil.

Paha biçilemez tarihi ve kültürel mirasýyla Muhsin Ertuðrul Sahnesi ve AKM’yi, yerine yeni bir bina koyamadan sudan sebeplerle yýkmaya kararlý olan zihniyetin bu tavrý akla tek bir seçeneði getiriyor. Her türlü kültürel ve sanatsal faaliyeti sanki destekliyormuþ gibi görünerek, sanatý ve sanatçýyý içten içe baltalama giriþiminin somut bir ifadesi olarak Ýzmir Uluslar arasý Festivalinin deðiþmez bir simgesi haline gelen Efes Antik Tiyatro’yu her türlü sanat etkinliðine kapatarak çalýþamaz hale getirmek! Efes Antik Tiyatro’yu “yýkamadýðýmýz göre bari kapatalým” düþüncesiyle hareket edenler bilerek ya da bilmeyerek (!) 22 Temmuz 2008’de yapýlacak olan efsane þef Zubin Mehta yönetimindeki, Musicale Fiorentino Orkestrasý Festival Kapanýþ Konserini ve Festivali sabote etmiþ oldular!

Dünyanýn en prestijli orkestralarýndan biri olan 95 kiþilik Maggio Musicale Fiorentino Orkestrasý’ný sahnesi ve kulisi olmayan Efes Celcius Kütüphanesine almak zorunda kalan festival yönetimi, bu zor konseri hem sanatçýlar hem de sanatseverler için en iyi þekilde hazýrlayabilmenin yollarýný arýyor.

22. Uluslar arasý Ýzmir Festivali’nin açýlýþ konseri, 9 Haziran 2008 gecesi Bergama Asklepion’da yapýldý. Festivalin açýlýþ gecesinde bir konuþma yapan Kültür ve Turizm bakaný Ertuðrul Günay, “Efes Antik Tiyatronun neden kullanýma kapatýldýðý” konusuna bir açýklama getirmedi ama yaptýðý konuþmada, “Uluslar arasý Ýzmir Festivali’nin Asklepion’a ne kadar yakýþtýðýndan” bahsetti. Bunu oldukça “þairane bir üslupla” dile getiren Günay, akýllara acaba bakanýmýz Uluslar arasý Ýzmir Festivali’ni, Bergama Festivaliyle mi karýþtýrýyorlar sorusunu düþürdü. “Ben, bu konseri iki gün önce Ýstanbul’da izledim. Çok güzel bir konser” diyerek izleyeceðimiz konserin kalitesi bakýmýndan içimize su serpen Kültür ve Turizm Bakaný Ertuðrul Günay, maalesef ayný iç rahatlýðýný Efes Antik Tiyatro için saðlayamadý.

Þef Claudius Traunfellner yönetimindeki Viyana Oda Filarmoni Orkestrasý’nýn verdiði konserde, orkestraya genç neslin yetenekli piyanistlerinden Mihaele Ursuleasa eþlik etti.
Viyana Klasikleri olarak bilinen Haydn, Mozart ve Beethoven’in eserlerinden oluþan geniþ bir program repertuarýna sahip olan Viyana Oda Filarmoni Orkestrasý, Sergei Prokofiev’in 1. Senfonisi, Re Majör op. “Symphony Classique”, Ludwing van Beethoven’in Piyano Konçertosunu No.5 Mi Bemol Majör op. 73 “Emperor” ve Mozart’ýn 41. Senfonisi, Do Majör KV 551 “Jupiter Symphony” sini olaðanüstü bir baþarýyla seslendirdi. Tek bir konuda Ertuðrul Günay haklýydý. Konser muhteþem, orkestra mükemmel, piyanist de çok yetenekliydi. Keþke ayný duyarlýlýðý Efes Antik Tiyatro için de görebilseydik diye düþünmekten kendimizi alamadýk.

Ýzmir Kültür, Sanat ve Eðitim Vakfi (ÝKSEV)’in düzenlediði 22. Uluslar arasý Ýzmir Festivali
bu yýl, 09 Haziran ve 22 Temmuz 2008 tarihleri arasýnda yapýlýyor. Bergama Asklepion Antik Tiyatrosu, Ýzmir Fuar Açýk Hava Tiyatrosu, Çeþme Alaçatý Açýk Hava Tiyatrosu, Tarihi Çeþme Kilisesi, Efes Celcius Kütüphanesi ve ÝKSEV Müzik Müzesi gibi tarihi mekanlarda gerçekleþtirilecek olan festival programýnda 11 etkinlik yer alýyor.

9 Haziran 2008 gecesi Asklepion’da gerçekleþtirilen Viyana Oda Filarmoni Orkestrasý Açýlýþ Konserini, 12 Haziran Perþembe günü Ýzmir Fuar Açýk Hava Tiyatrosunda sahne alan Tokyo Balesi izliyor.

1996 yýlýnda 10. Ýzmir Festivali kapsamýnda Ýzmir’e gelen “Tokyo Balesi” unutulmaz gösterileriyle hafýzalara kazýnmýþtý. Aradan 12 yýl geçtikten sonra, yine Ýzmir Festivali programýnda yer alan dünyanýn en seçkin topluluklarýndan biri olan Tokyo Balesi, geçen yýl hayata gözlerini yuman büyük ustasý Maurice Bejart’ýn anýsýna adadýðý muhteþem bir gösteri sunuyor. Bale dünyasýnýn tartýþmasýz en önemli isimlerinden biri olan Maurice Bejart’ýn Tokyo Balesi için yazdýðý Bhakti, Bugaku, Ateþ Kuþu ve Yunan Danslarýn baþlýðý altýnda toplanan bu özel gösteri, Bejart’ýn çeþitli ülkelere yaptýðý seyahatlerin izlerini taþýyor. Maurice Bejart’ýn anýsýna adanan gösteri, “Bejart’ýn Asya Ýmgeleri” adýyla sahneleniyor.

“Müsenna” ya da öbür adýyla “Barok Karnavallar ve Osmanlý Þenlikleri”, bizi tarihin derinliklerine doðru çeken bir þölen olacak. Görsel sanatlar, dans, tiyatro, þan ve müzik gibi sanatýn farklý disiplinleri arasýnda ustalýkla gezinen bir yapýnýn adý Müsenna. Soprano Çimen Seymen’in özel bir projesi olarak hayata geçen bu gösteri, 21 Haziran 2008 Cumartesi günü Çeþme’deki tarihi Kilise’de sanatseverlerle buluþuyor. 17 yüzyýlda iki kültürün, Osmanlý Kültürü ile Batý Kültürünün nasýl bir etkileþim içine girdiðini göz önüne sererken Osmanlý Sarayý ile Avrupa Saraylarýnýn eðlence biçimlerine de göndermeler yapýyor. Ýzmir Fransýz Kültür Merkezinin iþbirliði ile gerçekleþtirilen sahne gösterisi, eðlencenin ortak diliyle var olan kültürlerin öyküsünü sahne sanatlarýnýn zengin olanaklarýný kullanarak anlatýyor. Müsenna, 2009 yýlýnda Fransa’da, “Türkiye Yýlý” etkinlikleri çerçevesinde de sergilenecek.

Festivalin dördüncü etkinliðinde, Yunanistan’ýn en büyük seslerinden biri olarak kabul edilen Mario Frangoulis, 3 Temmuz Perþembe günü Efes Celcius Kütüphanesinde sahne alýyor. Geleneksel Türk – Yunan Sanat Buluþmalarý kapsamýnda, Euripidis’in “Phaethon” adlý “son bulunan tragedyasýnýn dünya prömiyeri” yapýlacak. Ýki ayrý etkinliðin sahneleneceði gecede, ilk bölümde Mario Frangoulis’in baþ rolünü oynadýðý “Phaethon” yer alýyor. Ýkinci bölümde ise Tanrý Apollon’a adanmýþ olan antik metinlerden oluþan müzikli þiirsel bir eser olan “Dorion Phos” sahneleniyor.

ÝKSEV Müzik Müzesinin bahçesinde 4 Temmuz Cuma günü dünyaca ünlü trompet sanatçýsý Muaffak Falay çalýyor. Caz dünyasýnýn en büyük isimleriyle çalýþan Miles Davis’i havalimanýnda trompet solosuyla karþýlayan ve Miles Davis’in “büyük yetenek” dediði efsane trompet ustasý Muaffak Falay Ýzmir Festivalinin konuðu oluyor. Caz dünyasýnda bilinen adýyla Maffy Falay, kendi kurduðu beþlisiyle birlikte caz severlere unutulmaz bir caz ziyafeti çekecek.

Festivalin altýncý etkinliði opera dünyasýnýn büyük bestecisi Puccini’ye ayrýlmýþ. Doðumunun 150. yýlý kutlamalarý kapsamýnda, 8 Temmuz Salý gecesi Efes Celcius Kütüphanesinde Ýtalyan Konsolosluðunun katkýlarýyla “Puccini Gecesi” gerçekleþtiriliyor. Sopranolar Raffaella Angeleti ve Roberta Canzian, Tenor Marco Berti ve Bariton Vladimir Stojanov, piyanist Paolo Ballarin’in piyanosu eþliðinde Puccini’nin yazdýðý operalardan sevilen eserler seslendirecekler.

9 Temmuz Çarþamba gecesi, Ýtalyan Virtüözleri þef ve baþ kemancý Alberto Martini yönetiminde Efes Celcius Kütüphanesinde, Oda Müziði Literatürünün en seçkin eserlerini seslendirecekler. Etkinlik Ýzmir Ýtalyan Konsolosluðu iþbirliðiyle gerçekleþiyor.

16 Temmuz Çarþamba günü Fuar Açýk Hava Tiyatrosunu hayaletler basacak. “Operadaki Hayalet” Müzikalinden doðan “Hayalet Fantezisi” Andrew Lloyd Weber’in unutulmaz bestesini, þef Anthony Ýnglis yönetimindeki Ýzmir Festival Orkestrasý seslendiriyor. Orkestraya çello sanatçýsý Julian Llyod Weber ve keman sanatçýsý Lucia Micarelli eþlik ediyor. Konserde Julian Lloyd Weber tarihçesi 1690’lý yýllara uzanan “Barjansky” Stradivarius yapýmý bir çello çalýyor.

Ýzmir’in efsane baþkaný Ahmet Piriþtina, 18 Temmuz Cuma günü Çeþme Alaçatý Açýk Hava Tiyatrosu’nda Akademi ÝKSEV Yýldýzlarýnýn vereceði bir konserle anýlýyor. Sanata ve sanatçýya olan desteði nedeniyle her yýl festival kapsamýnda özel bir etkinlikle anýlan Ahmet Piriþtina için bu kez Keman Ustalýk Sýnýfý öðrencileri Bremen Gençlik Senfoni Orkestrasý eþliðinde sahne alacaklar. Þef Heiner Buhlmann yönetimindeki Bremen gençlik Orkestrasýna, keman sanatçýlarý Alican Süner, Can Güçkan ve Tuna Uður ile trompet sanatçýsý Sarah Kluge ve flüt sanatçýsý Ariane Schnelle eþlik ediyorlar.

Festivalin kapanýþ konseri çaðýmýzýn en önemli þeflerinden Zubin Mehta’ya ayrýlmýþ. 22 yýl önce Efes Antik Kentini ziyaret ettiðinde, Efes Antik Tiyatro’dan çok etkilenen efsane þef Efes Antik Tiyatro’da çalma hayalini ÝKSEV’e iletmiþti. Programýnýn yoðunluðu nedeniyle bir türlü gerçekleþtirilemeyen bu konser, 22 Temmuz Salý günü Efes Celcius Kütüphanesi’nde yapýlacak. Çýktýðý Avustralya Turnesinin hemen öncesinde özel jetiyle Ýzmir’e gelecek olan de Zubin Mehta, onursal þefi olduðu Maggio Musicale Fiorentino Orkestrasý’ný yönetiyor. Konser programýnda Beethoven’in 7.senfonisi ile Çaykovski’nin 6. senfonisi yer alýyor.

22. Uluslararasý Ýzmir Festivali’nin biletlerini bu yýl da Biletix satýyor. Biletler 27 Mayýs Salý gününden itibaren Biletix satýþ noktalarý ve ÝKSEV’in Fuar Lozan kapýsýndaki giþesinden edinilebilir. Özel bölüm VÝP biletlerin 150 YTL olarak belirlendiði Festivalin bilet ücretleri 70 ila 30 YTL arasýnda deðiþiyor. Her yýl olduðu gibi öðrenci, öðretmen, emekli ve 60 yaþ üstü yüzde elli indirim uygulanacak. Ancak VIP bölümde ve 250 YTL’den sadece 500 biletin satýlacaðý ve “zorunlu olarak” Efes Celcius Kütüphanesine alýnan kapanýþ konserinde biletlerde indirim uygulamasý yapýlamýyor.

Ýzmir Büyükþehir Belediyesi önceki yýllarda olduðu gibi bu yýl da 22. Uluslararasý Ýzmir Festivali’nin yapýlacaðý mekânlara “ücretsiz olarak” otobüs kaldýrýyor. Bütün etkinliklerin 21.30’da baþladýðý festival programý kapsamýnda, Sabancý Kültür Merkezi yanýndan kalkacak otobüsler festival mekânlarýna 18.30 – 19.30 saatleri arasýnda hareket ediyor.

22. ULUSLARARASI ÝZMÝR FESTÝVALÝ -9 HAZÝRAN – 22 TEMMUZ 2008

AÇILIÞ KONSERÝ
9 Haziran 2008, Pazartesi
Yer :Bergama Asklepion Tiyatrosu
Etkinlik: VÝYANA ODA FÝLARMONÝK
Claudius Traunfellner, þef
Mihaela Ursuleasa, piyano
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

TOKYO BALESÝ
12 Haziran 2008, Perþembe
Yer : Kültürpark Açýkhava Tiyatrosu
Etkinlik: “MAURICE BÉJART’DAN ASYA ÝMGELERÝ”
Maurice BÉJART, koreograf
150 YTL.(VIP), 100 YTL. 60 YTL. 30 YTL

MUSENNÂ SAHNE GÖSTERÝSÝ
21 Haziran 2008, Cumartesi
Yer : Çeþme Kilisesi
Etkinlik: MUSENNÂ - BAROK KARNAVALLAR VE OSMANLI ÞENLÝKLERÝ
LA TURCHESCA TOPLULUÐU & CEVHER-Ý MUSÝKÝ TOPLULUÐU
Çimen SEYMEN, sanat yönetmeni, soprano
150 YTL.(VIP), 40 YTL

MARIO FRANGOULIS SÖYLÜYOR
3 Temmuz 2008, Perþembe
Yer: Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlik : EURIPIDES’ÝN - ‘PHAETHON’UNDAN BÖLÜMLER & MÜZÝKLÝ ÞÝÝRSEL ESER “APOLLON- DORION PHOS”
‘LOXIAS’ ORKESTRASI & 'EN PHONAES' KOROSU
(Antik ve modern Yunan þiirlerinden Apollon için ilahiler)
Nikos Charalambous, yönetmen (Phaethon)
Elias Malandris, yönetmen (Dorion Phos)
Michalis Christodoulidis, besteci (Dorion Phos) & þef
Giorgos Papakostas, þiirler (Dorion Phos)
Orpheus, Hesiodus, Proclos, Kallimachus, Kolotas þiirleri
Mario Frangoulis, solist
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

MÜZÝK MÜZESÝ BULUÞMALARI
4 Temmuz 2008, Cuma
Yer:ÝKSEV Müzik Müzesi, Alsancak
Etkinlik: MAFFY FALAY QUINTET
Maffy Falay, trompet
Fredrik Lindborg, tenor saksofon
Carl Fredrik Orrje, piyano
Kaðan Yýldýz, bas
Ferit Odman, davul
150 YTL.(VIP), 30 YTL.

PUCCÝNÝ GECESÝ
8 Temmuz 2008, Salý
Yer: Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlik: “PUCCINI GALA GECESÝ”
Raffaella Angeletti, soprano
Roberta Canzian, soprano
Marco Berti, tenor
Vladimir Stojanov, bariton
Paolo Ballarin, piyano
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

ÝTALYAN VÝRTÜÖZLERÝ
9 Temmuz 2008, Çarþamba
Yer : Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlik: ÝTALYAN VÝRTÜÖZLERÝ
Alberto Martini, þef
150 YTL.(VIP), 40 YTL.

HAYALET FANTEZÝ
16 Temmuz 2008, Çarþamba
Yer: Kültürpark Açýkhava Tiyatrosu
Etkinlik : ANDREW LLYOD WEBBER “HAYALET FANTEZÝ”
ÝZMÝR FESTÝVAL ORKESTRASI
Anthony Inglis, þef
Julian Llyod Webber, viyolonsel
Lucia Micarelli, keman
150 YTL.(VIP), 70 YTL. 50 YTL. 20 YTL

AHMET PÝRÝÞTÝNA ANISINA
AKADEMÝ ÝKSEV YILDIZLARI ÇALIYOR
18 Temmuz 2008, Cuma
Yer : Alaçatý Açýk Hava Tiyatrosu, Çeþme
Etkinlik : BREMEN GENÇLÝK SENFONÝ ORKESTRASI
Heiner Buhlmann, þef
Ariane Schnelle, flüt
Alican Süner, keman
Can Güçkan, keman
Tuna Uður, keman
Sarah Kluge, trompet
150 YTL.(VIP), 30 YTL

KAPANIÞ KONSERÝ : ZUBIN MEHTA EFES’TE
22 Temmuz 2008, Salý
Yer : Efes Celcius Kütüphanesi
Etkinlilk : MAGGIO MUSICALE FIORENTINO ORKESTRASI
Zubin Mehta, þef
250 YTL. (Ýndirim uygulanmasý yoktur)